دیگر آب قابل ملاحظه‌ای برای تخصیص نداریم/ ضرورت ورود به بحث "بازتخصیص آب"

به گزارش مجله خبری نگار، عیسی بزرگ‌زاده سخنگوی صنعت آب کشور، با تشریح فرآیند تدوین زوایای نقشه راه آب کشور اظهار داشت: هر چند که ایده نقشه راه آب کشور در دولت سیزدهم شکل گرفته، اما در حقیقت قدمت آن به اندازه عمر صنعت آب کشور است.

وی افزود: نقشه راه آب کشور با اتکاء و مرور مجموعه یافته‌ها و درس‌آموخته‌های سالیان گذشته و پیامد‌های تصمیمات در بخش آب کشور تدوین شد.

بزرگ‌زاده خاطرنشان کرد: مدت‌هاست که می‌دانیم با آب‌های زیرزمینی نامهربان بوده‌ایم یا روی منابع سطحی اضافه بارگذاری داریم و لازم است برای این چالش‌ها فکری کنیم؛ در دوره‌های گذشته نیز روش‌های مختلفی به کار گرفته شده که گاهی در همان دوران ترمیم‌هایی جزئی ایجاد کرده یا مؤثر نبوده است.

سخنگوی صنعت آب کشور با بیان اینکه در تدوین نقشه راه آب، اسناد بالادستی و سیاست‌های کلی نظام مورد توجه بوده است، اضافه کرد: سند ملی آمایش سرزمینی، سند امنیت غذایی، سند آب قابل برنامه‌ریزی و مصوبات کارگروه سازگاری در نقشه راه آب کشور مورد توجه ویژه قرار گرفته است.

وی اهداف میان مدت نقشه راه آب را براساس اهداف میانی برنامه هفتم توسعه و مصوبات کارگروه سازگاری با کم آبی خواند و گفت: افق نقشه راه آب تا سال ۱۴۲۰ درنظر گرفته شده، ولی چند برش زمانی و اهداف میانی در این مسیر در نظر گرفته شده است. یکی از این برش‌ها مطابق برنامه سازگاری با کم‌آبی است.

بزرگ‌زاده خاطرنشان کرد: در نشست‌های سازگاری با کم آبی بین وزارت صمت، استانداری‌ها، وزارت کشور، وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی توافق بین بخشی صورت گرفته و در واقع مشارکت دستگاه‌های دیگر نیز در این نقشه دیده شده است؛ لذا افق در نظر گرفته شده در برنامه سازگاری با کم آبی یا سال ۱۴۰۵ برهه مهمی در نقشه راه آب محسوب می‌شود.

سخنگوی صنعت آب کشور اظهار داشت: افق مهم دیگری که برای اجرای نقشه راه آب در نظر گرفته شده، سال ۱۴۱۱ و مطابق با افق تعیین شده سند امنیت غذایی است؛ ما تا سال ۱۴۱۱ بخش زیادی از مسیر نقشه راه را طی کرده‌ایم و بخش کوچکی باقی خواهند ماند که تا سال ۱۴۲۰ اجرایی خواهد شد.

نقشه راه آب قرار است ناترازی‌های آب کشور را برطرف کند

وی با اشاره به اینکه نقشه راه آب قرار است ناترازی‌های آب کشور را برطرف کند، یادآور شد: ناترازی یعنی فاصله بین تأمین و مصرف آب در بخش‌های مختلف. ما در این نقشه به طرف تأمین بیشتر نیاز‌های محیط زیستی حرکت کرده‌ایم؛ بدین معنی که براساس سند آب قابل برنامه‌ریزی و برنامه هفتم هم اکنون باید نیاز‌های محیط زیستی را به میزان ۱۰.۷۷ میلیارد متر مکعب تأمین کنیم که این میزان طبق نقشه راه آب کشور، تا سال ۱۴۱۱ قریب به سه برابر رشد خواهد کرد.

بزرگ‌زاده گفت: در واقع ما مجبور به این انتخاب هستیم و باید محیط زیست کشور را تأمین کنیم و حق طبیعت را بدهیم. چرا که علاوه بر تأمین آب برای شهروندان ایرانی به عنوان یک حق اولیه، باید نیاز‌های زیست‌مندان ایرانی در حوزه آب را نیز مد نظر قرار دهیم.

سخنگوی صنعت آب کشور، ارزش اقتصادی آب را یکی از موضوعات مورد توجه نقشه راه آب خواند و اظهار داشت: در این نقشه، آب به دو بخش تقسیم شده است؛ آب برای تأمین نیاز‌های پایه مانند شرب، بهداشت و نیاز‌های محیط زیست که آب اقتصادی نیست و هر شهروند با هر سطح درآمد باید به آب سالم و پایدار دسترسی داشته باشد. همچنین محیط زیست ایران نیز حق دارد برای حفظ بقای زیست‌مندان ایران آب مورد نیازش را در اختیار داشته باشد.

بزرگ‌زاده اضافه کرد: بخش بعدی، شامل آب با ارزش اقتصادی است که دیگر ارزان نیست. این آب باید در خدمت اشتغالزایی ایرانی و تولید سرمایه به کار گرفته شود و وضع اقتصادی مردم را بهتر کند؛ بنابراین لازم است آب‌های فراتر از نیاز‌های پایه را به طرف حوزه‌هایی که بیشترین سود و بیشترین شغل را ایجاد می‌کند، مانند بخش خدمات و بخش صنعت سوق دهیم.

وی با بیان اینکه سهم این دو بخش در نقشه راه آب کشور دو برابر شده تا ایرانی‌ها شغل داشته باشند، تأکید کرد: البته این مسئله مطلقاً به معنای بی‌توجهی به کشاورزی نیست؛ در حقیقت بخش آب کشور با یاری همکاران کارآزموده خود در وزارت جهاد کشاورزی در تدوین این نقشه، براساس سند امنیت غذایی کشور حرکت کرده است.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی کلان منابع آب و تلفیق بودجه شرکت مدیریت منابع آب ایران ادامه داد: در این سند پیش‌بینی شده که کشاورزی از توسعه افقی به سوی توسعه عمودی حرکت کند تا با افزایش بهره‌وری، تولید و امنیت غذایی همراه باشد.

نقشه راه آب کشور امر بهینه‌سازی را محور قرار داده است

بزرگ‌زاده خاطرنشان کرد: نقشه راه آب کشور امر بهینه‌سازی را محور قرار داده است نه کم‌توجهی به هیچ بخشی را و طبیعتاً در مسیر پیش رو، به کلان‌روند‌ها توجه کرده‌ایم. چرا که فناوری‌ها روز به روز ارتقاء پیدا می‌کنند. با رشد فناوری‌ها مقدار آبی که اکنون یک شغل ایجاد می‌کند، ۱۰ سال بعد چنین اثری نخواهد داشت و نیاز به منابع انسانی کاهش خواهد یافت.

سخنگوی صنعت آب کشور با بیان اینکه نقشه راه آب ایران، تغییرات آب و هوایی را نیز مدنظر قرار داده است، گفت: تغییرات آب و هوایی سبب شده تا به تنوع‌بخشی در منابع آب توجه شود و از آب نامتعارف استفاده بیشتری به عمل آید و یا در برآورد آب مورد نیاز برای مصارف شرب و بخش‌های خدمات و صنعت که مشاغل پایدارتری نسبت به کشاورزی در مقابل تغییر اقلیم هستند، ضرایب اطمینان در نظر گرفته شود.

کشاورزی باید از شیوه معیشتی به صنعتی تبدیل شود

وی رژیم غذایی و سبک زندگی را نیز از ملاحظات مطرح شده در نقشه راه آب کشور خواند و گفت: کشاورزی باید از شیوه معیشتی به صنعتی تبدیل شود. مردم آینده به دلیل افزایش دانش و آگاهی پیرامون سلامت، ممکن است با تغییر سبک زندگی به طرف کنترل بیشتر دریافت کالری پیش روند.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی کلان منابع آب و تلفیق بودجه شرکت مدیریت منابع آب ایران با بیان اینکه ما اکنون دیگر آب قابل ملاحظه‌ای برای تخصیص نداریم و گزینه پیش روی ما بازتخصیص آب است، اظهار داشت: در زمینه بازتخصیص آب، بستر‌های حقوقی ایجاد شده است. همچنین اطلاعات گسترده آبی در زمینه تأمین و مصرف آب در هر گوشه کشور موجود است و این اطلاعات در تدوین نقشه راه آب کمک بسیاری کرد.

بزرگ‌زاده خاطرنشان کرد: ضمانت اجرایی نقشه راه آب این است که در مسیر تکامل خودش، تصویب‌هایی فراتر از سطح دولت خواهد گرفت و پیش‌بینی شده که توافق سه قوه در خصوص این نقشه اخذ شود.

وی در خصوص توجه به دیدگاه و نظرات دینفعان و ذیمدخلان در تدوین نقشه راه آب کشور نیز بیان داشت: هر سندی در مسیر تکمیل نیاز به نقد و بازنگری و تکمیل دارد و نقشه کنونی نیز فارغ از این توجهات نبوده است.

سخنگوی صنعت آب کشور با بیان اینکه نقشه راه آب کشور حل ابرچالش‌ها را مدنظر قرار داده است، خاطرنشان کرد: در این نقشه توجه به محیط زیست حداقل سه برابر بیشتر شده است. همچنین یکی از نقد‌هایی که در گذشته وجود داشت، نقش آب در شکوفایی اقتصادی کشور بوده که در نقشه راه به این سوال نیز پاسخ داده شد