کشف واکسن برای ویروسی که تقریباً همه ما حامل آن هستیم!

به گزارش مجله خبری نگار، پس از یک مطالعه برجسته که در سال گذشته منتشر شد مشخص شد که خطر ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس (MS) پس از ابتلا به ویروس اپشتین بار Epstein-Barr (EBV) ۳۲ برابر شده است، بنابراین محققان موسسه تحقیقات پزشکی QIMR Berghofer تصمیم به ساخت واکسنی علیه این ویروس گرفتند.

ویروس اپشتین بار که عضوی از خانواده ویروس‌های تبخال است، توسط حدود ۹۵ درصد جمعیت منتقل می‌شود. بیشتر افراد در دوران کودکی آلوده شده و پس از آن ویروس به حالت خفته می‌رود. اما عفونت در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی می‌تواند باعث مونونوکلئوز عفونی، تب مونو یا غده‌ای شود که یک عامل خطر اصلی در ایجاد بیماری‌های مرتبط با ویروس اپشتین بار از جمله ام اس در نظر گرفته می‌شود. علاوه بر این، ویروس اپشتین بار با انواع مختلفی از لنفوم و سرطان بینی و گلو مرتبط است.

در حالی که آنتی‌بادی‌های از قبل موجود تولید شده توسط سلول‌های B به عنوان دفاعی در برابر عفونت حاد ویروسی شناخته می‌شوند، تحقیقات نشان داده است که کنترل طولانی مدت موثر به ایمنی سلولی ایجاد شده توسط سلول‌های T کشنده که مسئول تخریب هستند، بستگی دارد. بنابراین، محققان واکسنی طراحی کردند که هر دو بازوی سیستم ایمنی را هدف قرار می‌دهد.

راجیو خانا (Rajiv Khanna) محقق مسئول این مطالعه، گفت: سایر تلاش‌های واکسن بر القای آنتی بادی‌های خنثی کننده علیه ویروس متمرکز شده که عفونت سلول‌های B ایمنی را در طول عفونت حاد اولیه مسدود می‌کند. اما ویروس اپشتین بار در حالت نهفته خود در داخل سلول‌های B پنهان شده و آن‌ها را به کارخانه‌های کوچک ویروسی تبدیل می‌کند که آماده تقسیم و انتشار هستند. این سلول‌های T کشنده هستند که این سلول‌های B آلوده را شناسایی و کنترل می‌کنند.

محققان با آزمایش واکسن خود با تزریق آن به غدد لنفاوی موش ها، جایی که پاسخ ایمنی آغاز می‌شود، دریافتند که ایمنی هومورال و سلولی قوی در طول عفونت اولیه و نهفته با ویروس اپشتین بار ایجاد می‌کند که بیش از هفت ماه ادامه داشت. پاسخ ایمنی تولید شده توسط واکسن نیز رشد سلول‌های تومور ویروس اپشتین بار را در مدل‌های آزمایشگاهی حذف یا به تاخیر انداخت.

محققان می‌گویند واکسن آن‌ها به عنوان وسیله‌ای برای ایجاد ایمنی در برابر ویروس اپشتین بار و بیماری‌هایی که می‌منجر به آن شود، امیدوار کننده است.

خانا در پایان گفت: فرمولاسیون واکسن ما باعث ایجاد پاسخ ایمنی سلول T کشنده و همچنین پاسخ ایمنی آنتی بادی خنثی کننده می‌شود. ما فکر می‌کنیم که در افراد مستعد، سلول‌های B آلوده به ویروس اپشتین بار به مغز رفته و باعث التهاب و آسیب می‌شوند. اگر بتوانیم در مراحل اولیه عفونت از این امر جلوگیری کنیم، سلول‌های B آلوده نمی‌توانند باعث ایجاد بیماری ثانویه مانند ام اس شوند.

شرح کامل این مطالعه در مجله Nature Communications منتشر شده است.