علائم و روش‌های تشخیص و درمان بیماری خطرناک ابولا چیست؟

به گزارش مجله خبری نگار،این عفونت مسری از طریق تماس مستقیم با خون، مایعات بدن و بافت بدن حیوانات یا افراد آلوده به ویروس به دیگران منتقل می‌شود و گاهی به مراقبت‌های پزشکی شدید نیاز دارد.

در ادامه قصد داریم درباره بیماری ابولا و علل، علائم و روش‌های درمان آن صحبت کنیم.

بیماری ابولا چیست؟

ابولا نوعی بیماری ویروسی است که انسان‌ها و نخستی‌های غیر انسانی را درگیر می‌کند. این عارضه یکی از چندین نوع تب خونریزی دهنده ویروسی است و در اثر عفونت ناشی از ویروسی در خانواده فیلوویریده سویه ابولا ویروس ایجاد می‌شود.

این بیماری نوعی عفونت مشترک بین انسان و حیوان محسوب می‌شود که از حیوانات شروع شده و به انسان‌ها سرایت کرده است.

میزان مرگ و میر ابولا بسته به نوع آن می‌تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال میزان مرگ و میر ابولا زئیر تا ۹۰ درصد است در حالی که ابولا رستون تاکنون باعث مرگ انسان‌ها نشده است.

در بیماری ابولا علائمی همچون تب، ضعف شدید، درد عضلانی، سردرد و گلو درد به طور ناگهانی شروع می‌شود؛ و می‌تواند به سرعت بین افراد یک خانواده و همچنین دوستان گسترش پیدا کند، زیرا این افراد هنگام مراقبت از فرد بیمار ممکن است در معرض ترشحات عفونی قرار می‌گیرند.

دوره کمون بیماری بین ۲ تا ۲۱ روز متغیر می‌باشد و متاسفانه در حال حاضر واکسنی برای آن عرضه نشده است، اگرچه تحقیقات در این زمینه ادامه دارد و واکسن‌های مختلفی در مرحله بررسی هستند.

به عنوان مثال گفته شده واکسن Ebola ça suffit در آزمایشی که روی ۴ هزار شرکت کننده در گینه انجام شد به صورت ۱۰۰ درصد موثر بوده است.

علائم بیماری ابولا

همان طور که گفتیم فاصله زمانی بین مواجه شدن با ویروس تا شروع علائم بین ۲ تا ۲۱ روز است، اما اکثر افراد بین ۸ تا ۱۰ روز علائم بیماری را نشان می‌دهند که شامل موارد زیر می‌باشد:

*تب
*سردرد
*درد مفاصل و ماهیچه‌ها
*ضعف
*اسهال
*استفراغ
*دل درد
*بی اشتهایی 

برخی از بیماران ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کنند:

*بثورات
*قرمزی چشم‌ها
*سکسکه
*سرفه
*گلو درد
*درد قفسه سینه
*مشکل در تنفس
*مشکل بلع
*خونریزی در داخل و خارج بدن
علاوه بر این گاهی در نتایج آزمایش‌ها سطح گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها پایین بوده و آنزیم‌های کبدی افزایش پیدا کرده است.

لازم به ذکر است تا زمانی که خون و ترشحات بیمار حاوی ویروس باشد این بیماری قابل انتقال به دیگران می‌باشد. به عنوان مثال حتی ۶۱ روز بعد از شروع بیماری، ویروس در منی مرد مبتلا دیده شده است.

علت بیماری ابولا 

ابولا توسط ویروس‌های خانواده فیلوویریده و ابولا ویروس ایجاد می‌شود و یک بیماری مشترک بین انسان و حیوانات می‌باشد.

دیده شده مردم آفریقا بعد از دست زدن به حیوانات بیمار یا حیواناتی که در اثر ابتلا به ابولا جان خود را از دست داده اند (از جمله شامپانزه ها، گوریل ها، خفاش‌های میوه خوار، میمون ها، آنتلوپ‌های جنگلی و جوجه تیغی) به این بیماری مبتلا شده اند.

انتقال بیماری از یک انسان به انسان دیگر بعد از ظاهر شدن علائم در فرد مبتلا به این بیماری رخ می‌دهد و از آن جا که بین ۲ تا ۲۱ روز طول می‌کشد تا علائم ظاهر شود، فرد مبتلا به ابولا ممکن است با صد‌ها نفر تماس پیدا کند و باعث شیوع بیماری شود. به همین دلیل کنترل بیماری ابولا دشوار بوده و به سرعت گسترش می‌یابد.

نحوه انتقال بیماری ابولا در انسان‌ها 

ویروس ابولا ممکن است به شیوه‌های مختلف از انسانی به انسان دیگر منتقل شود، از جمله:

*تماس نزدیک با افراد بیمار یا فوت شده ناشی از این بیماری
*لمس کردن خون یا مایعات بدن مانند بزاق، منی، شیر مادر، مدفوع، عرق، استفراغ و تماس مستقیم پوست و غشا‌های مخاطی ترک خورده با خون، ترشحات، اندام‌ها یا سایر مایعات آلوده بدن
*تماس غیر مستقیم با محیط‌های آلوده به چنین مایعاتی
*استفاده از سرنگ و سوزن مشترک آلوده به ویروس
*تماس با حیوانات آلوده به ویروس و لمس کردن خون یا مایعات بدن یا گوشت آن‌ها
*حضور در مراسم تدفین و عزاداری برای افراد فوت شده به دلیل ابولا و تماس مستقیم با بدن متوفی طی مراسم
توجه داشته باشید:

*قرار گرفتن در معرض مایع منی افراد مبتلا به ابولا یا افراد بهبود یافته می‌تواند خطرناک باشد. گفته شده ویروس می‌تواند تا ۷ هفته بعد از بهبودی از طریق مایع منی منتقل شود
*کارکنان مراکز بهداشتی اغلب هنگام درمان بیماران مبتلا به ابولا به این بیماری مبتلا می‌شوند
شواهدی وجود ندارد که نشان دهد ابولا از طریق نیش حشرات، هوا، آب یا غذا به دیگران منتقل می‌شود.

تاریخچه بیماری ابولا 

اولین موارد ابتلا به ابولا در سال ۱۹۷۶ به طور همزمان در یامبوکو نزدیک رودخانه ابولا در زئیر (جمهوری دموکراتیک کنگو کنونی) و انزارای سودان گزارش شد.

از آن زمان به بعد به طور پی در پی و متناوب گزارش‌هایی مبنی بر ابتلای شدید یا موارد بدون علامت ابولا در انسان‌ها و حیوانات به دلایل مختلف از جمله شیوع این بیماری، آلودگی‌های آزمایشگاهی و حوادث در مناطق زیر گزارش شده است:

*جمهوری دموکراتیک کنگو
*سودان (سودان جنوبی)
*سنگال
*انگلستان
*ایالات متحده
*فیلیپین
*ایتالیا
*اسپانیا
*گابن
*ساحل عاج
*آفریقای جنوبی
*روسیه
*اوگاندا
*گینه
*لیبریا
*سیرالئون
بزرگ‌ترین شیوع این بیماری دسال ۲۰۱۴ رخ داد که در درجه اول مردم گینه، شمال لیبریا و سیرالئون را درگیر کرد. گفته شده این بیماری همه گیر در آن زمان بیش از ۱۱ هزار نفر را به کام مرگ برد که تقریبا همگی در غرب آفریقا بوده است.

عوامل خطر زای بیماری ابولا 

به طور کلی خطر ابتلا به بیماری ابولا چندان بالا نیست، اما برخی عوامل ممکن است احتمال ابتلا به آن را افزایش دهند، از جمله:

*سفر به مناطقی از آفریقا که این بیماری در آن نواحی دیده شده است
*تحقیق روی میمون‌هایی که از آفریقا یا فیلیپین آورده شده اند
*مراقبت از بیمارانی که ممکن است در معرض این بیماری قرار گرفته باشند
*آماده سازی افراد فوت شده از ابولا برای مراسم تدفین 

تشخیص بیماری ابولا 

به دلیل شایع نبودن بیماری ابولا، پزشک معمولا قبل از مشکوک شدن به این بیماری سعی می‌کند سایر علل احتمالی را رد کند و در صورتی که به ابولا مشکوک باشد دستور می‌دهد بیمار قرنطینه شود.

از آن جا که نمونه گیری از بیماران مبتلا خطرناک است و احتمال انتقال بیماری وجود دارد، نمونه گیری باید تحت شرایط با حداکثر ایمنی انجام شود.

برخی آزمایش‌های تشخیصی عبارتند از:

*تست الایزا
*تست الایزای IgM
*تست PCR
*جداسازی ویروسی
تشخیص در مراحل پیشرفته بیماری یا بعد از بهبودی با بررسی سطح آنتی بادی‌های IgM و IgG انجام می‌شود.

درمان بیماری ابولا 

در حال حاضر محققان در حال مطالعه روی چندین واکسن مختلف برای بیماری ابولا می‌باشند، اما هیچ یک از آن‌ها هنوز مجوز استفاده دریافت نکرده است.

از آن جا که تاکنون درمان قطعی برای این بیماری کشف نشده، تکنیک‌های درمانی موجود روی مراقبت‌های پزشکی حمایتی شدید تمرکز داشته و شامل موارد زیر می‌باشد:

*تعادل سطح الکترولیت‌ها و مایعات بدن بیمار
*حفظ سطح مناسب اکسیژن و فشار خون
*درمان هر گونه عفونت پیچیده و سخت 

پیشگیری از بیماری ابولا 

از آن جا که مشخص نیست افراد چگونه به بیماری ابولا مبتلا می‌شوند، متوقف کردن شیوع آن در حال حاضر دشوار می‌باشد، اما برای جلوگیری از انتقال ویروس لازم است به موارد زیر توجه شود:

*کارکنان مراکز مراقبت‌های پزشکی از لباس محافظ استفاده کنند
*اقدامات لازم برای کنترل عفونت مانند استریل کردن کامل تجهیزات و استفاده منظم از ضد عفونی کننده‌ها انجام شود
*بیماران مبتلا به ابولا قرنطینه شوند
به طور کلی استریل کردن و استفاده از سوزن‌های بهداشتی در بیمارستان‌ها برای جلوگیری از شیوع بیماری ضروری می‌باشد.

ابولا می‌تواند به سرعت میان اعضای خانواده، آشنایان و دوستان گسترش پیدا کند و در محیط‌های مراقبت‌های بهداشتی پخش شود، این مسئله اهمیت استفاده از تجهیزات محافظت کننده مانند ماسک، روپوش و دستکش برای مقابله با بیماری را مشخص می‌کند. 

منبع:سومیتا