دانشمندان ارتباطی معنادار بین حس بویایی و حس جهت یابی کشف کردند

ما به جز حواس پنجگانه حواس دیگری هم داریم که حس جهت یابی یکی از آن‌ها است. این حس به ما می‌گوید که در کجا قرار داریم و از کدام مسیر می‌توانیم به مقصد خود برسیم. اگر خودتان را با اطرافیانتان مقایسه کرده باشید حتما می‌دانید که حس جهت یابی و قدرت آن در میان افراد مختلف متفاوت است و این حس در برخی افراد قوی‌تر و در برخی افراد ضعیف‌تر است. اما اخیرا دانشمندان مطالعات گسترده‌ای در مورد این حس انجام داده و ارتباط خاص و معناداری میان حس جهت یابی و حس بویایی کشف کرده‌اند که نشان می‌دهد افراد با حس بویایی قوی، حس جهت یابی قوی تری هم دارند. در این مقاله اختصاصی از مجله قرمز ما به بررسی جدیدترین یافته‌های دانشمندان در مورد حس جهت یابی خواهیم پرداخت و ارتباط این حس با حس بویایی را بررسی خواهیم کرد.

آیا حس بویایی قوی‌تر به معنای حس جهت یابی قوی‌تر است؟

اصطلاحی قدیمی وجود دارد که می‌گوید “نوک بینی‌ات را دنبال کن تا به مقصد برسی”، اما به نظر می‌رسد این عبارت چندان هم بی‌ربط نبوده است، چون دانشمندان معتقدند ارتباط مستقیم و معناداری بین حس جهت یابی و حس بویایی ما وجود دارد. محقق عصب شناس لوئیزا دامانی و همکارانش از ۵۷ جوان خواستند تا در یک روستای مجازی در صفحه رایانه خود گشت و گذار و مسیریابی کنند تا قدرت جهت یابی آن‌ها آزموده شود. سپس توانایی همین افراد در تشخیص بو‌ها و رایحه‌های مختلف مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت به این شکل که آن‌ها بوی چهل ماده مختلف را از روی نوک یک خودکار نمدی استشمام کردند و سپس چهار عبارت روی صفحه نمایش درج شد و از این افراد خواسته شد تا نزدیک‌ترین کلمه به هر بو را انتخاب کنند.

با کامل شدن این دو بخش مجزای تحقیق مشخص شد افرادی که در حس بویایی در میان ۵۷ نفر در رتبه‌های برتر قرار داشتند دقیقا همان افرادی بودند که در جهت یابی و مسیریابی نیز بالاترین امتیاز را کسب کرده بودند. این نتایج نشان می‌دهد که ارتباط مشخصی بین مهارت در تشخیص بو‌ها و قدرت مسیریابی و جهت یابی وجود دارد، چون این دو مهارت به یک منطقه در مغز ما مرتبط هستند. بخش قدامی چپ کورتکس و بخش راست هیپوکامپوس هر دو در افرادی که حس بویایی و حس جهت یابی قوی‌تری دارند بزرگ‌تر است. دانشمندان می‌دانند که بخش قدامی کورتکس به حس بویایی مرتبط است و هیپوکامپوس نیز هر دو کار جهت یابی و بویایی را بر عهده دارد.

ارتباط حس جهت یابی و حس بویایی

در مطالعه دیگری گروهی ۹ نفره از افرادی که قسمت قدامی کورتکس مغز آن‌ها آسیب دیده بود مورد بررسی قرار گرفتند و مشخص شد که این افراد هم در تشخیص بو‌ها و هم در جهت یابی مسیر‌ها دچار مشکل هستند. نتایج این مطالعات در مقاله‌ای در مجله Nature Communications در روز ۱۶ اکتبر توسط دامانی محقق دانشگاه هاروارد منتشر شد. این مطالعه و نتایج آن نشان می‌دهد که ارتباطی تنگاتنگ و مستقیم بین حس مسیر یابی و حس بویایی وجود دارد و این ارتباط می‌تواند به بیمارانی که یکی از این دو حس خود را از دست داده‌اند کمک کند.

علاوه بر این، ارتباط بین بویایی و جهت یابی می‌تواند مزایای دیگری هم داشته باشد به طور مثال می‌توان از بو‌ها برای تقویت حس جهت یابی افراد استفاده کرد. این ایده که Olfactory Spatial Hypothesis نام دارد می‌تواند در ساخت سیستم‌های جهت یابی و امکانات دیگر مورد بهره برداری قرار بگیرد.