میکروبیوتای واژن چه تاثیری بر باروری و سلامتی بانوان دارد؟

به گزارش مجله خبری نگار/شفاآنلاین،محیط واژن یک اکوسیستم زنده و پویا است که در آن انواع باکتری‌های مفید و مضر زندگی می‌کنند. مهم‌ترین گروه باکتری‌های مفید، لاکتوباسیل‌ها هستند که با تولید اسید لاکتیک، محیط واژن را اسیدی نگه می‌آورند و اجازه نمی‌دهند میکروب‌های بیماری زا رشد کنند. این شرایط، مانند یک سیستم دفاعی طبیعی عمل می‌کند. اما این تعادل حساس در برابر عوامل مختلفی مانند مصرف آنتی بیوتیک، دارو‌های هورمونی، شستشو‌های مکرر، استرس یا حتی وضعیت تغذیه و شرایط اقتصادی به سرعت دچار تغییر می‌شود. هر بار که تعادل این اکوسیستم به هم می‌خورد، احتمال بروز عفونت‌های واژینال بیشتر می‌شود و این اختلالات می‌توانند در ادامه بر سلامت باروری اثر بگذارند.

تغییرات میکروبیوتای واژن تنها یک اختلال ساده نیست و ممکن است به ایجاد بیماری‌هایی مانند واژینوز باکتریایی، بیماری التهابی لگن و التهاب‌های مزمن رحم منجر شود. این مشکلات نه تنها کیفیت زندگی زنان را پایین می‌آورند، بلکه می‌توانند زمینه ناباروری را نیز فراهم کنند. ناباروری یک مشکل شایع در جهان است که میلیون‌ها زوج را در سن باروری تحت تاثیر قرار می‌دهد و اثرات روانی و اقتصادی زیادی دارد. در بسیاری از موارد، دلیل ناباروری مشخص نیست و در این گروه، نقش میکروبیوتای واژن می‌تواند بسیار مهم باشد. بنابراین، نیاز به پژوهش در این زمینه ضروری است تا مشخص شود این تغییرات چگونه رخ می‌دهند و چه نقشی در ناباروری دارند.

در این زمینه، میترا صوابی دانشیار گروه بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان همراه با یکی از همکاران خود از همین دانشگاه، به بررسی نقش این تغییرات پرداخته‌اند. آنها در قالب یک مطالعه مروری، تلاش کرده‌اند روشن کنند که چگونه به هم خوردن تعادل باکتری‌های واژن ممکن است در برخی موارد به ناباروری منجر شود.

برای انجام این مطالعه، پژوهشگران به سراغ پایگاه‌های مختلف اطلاعاتی رفتند و مقالات علمی منتشر شده بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۲ را بررسی کردند. این پایگاه‌ها شامل Irandoc، SID، Magiran، Iranmedex، PubMed، Scopus، ISI و Science Direct بودند. همچنین از Google Scholar به عنوان موتور جست‌و‌جو استفاده شد.

یافته‌های مطالعه نشان می‌دهند که وقتی تعادل باکتری‌های مفید مانند لاکتوباسیل‌ها کاهش می‌یابد و در مقابل تعداد باکتری‌های بی هوازی بالا می‌رود، احتمال ایجاد واژینوز باکتریایی و التهاب‌های لگنی بیشتر می‌شود. این مشکلات با فعال کردن سیستم ایمنی و بالا بردن سطح مواد التهابی در بدن، می‌توانند به لوله‌های رحمی آسیب برسانند و در نتیجه ناباروری لوله‌ای ایجاد کنند. این شکل از ناباروری یکی از شایع‌ترین پیامد‌های عفونت‌های مزمن است.

بر اساس نتایج فوق که در «مجله علمی زنان، مامایی و نازایی ایران» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی مشهد منتشر شده‌اند، نقص در میکروبیوتای طبیعی واژن علاوه بر افزایش احتمال عفونت، ممکن است روند درمان ناباروری را هم دشوار کند. به همین دلیل، محققان توصیه می‌کنند که زنان دارای مشکلات باروری از نظر عفونت‌های باکتریایی غربالگری شوند و در صورت لزوم، درمان‌هایی برای بازگرداندن تعادل میکروبی دریافت کنند. این اقدامات می‌تواند شانس موفقیت درمان‌های کمک باروری را افزایش دهد.

بر این اساس، زنان مبتلا به ناباروری در مقایسه با زنان بارور، بیشتر به عدم تعادل باکتریایی در واژن دچار هستند. در موارد ناباروری لوله‌ای، این اختلالات بسیار شایع‌تر گزارش شده است. همچنین مشخص شده که التهاب ناشی از واژینوز باکتریایی می‌تواند آسیب‌های طولانی مدت ایجاد کند که در نهایت به چسبندگی لوله‌ها یا کاهش کیفیت محیط باروری منجر می‌شود. اگرچه هنوز اطلاعات کافی درباره ارتباط میکروبیوتا با برخی دیگر از انواع ناباروری وجود ندارد، اما شواهد کنونی اهمیت ادامه تحقیقات را تایید می‌کند.

این یافته‌ها حاکی از آن هستند که توجه به سلامت میکروبی واژن باید بخشی از مراقبت‌های قبل از بارداری و درمان ناباروری باشد. علاوه بر این، پژوهشگران به این نکته اشاره کرده‌اند که برای رسیدن به نتایج دقیق تر، لازم است مطالعات با نمونه‌های بزرگ‌تر و روش‌های استاندارد انجام شود تا بتوان ارتباط دقیق بین باکتری‌های مختلف و ناباروری را مشخص کرد.