ماجرای استفاده نئاندرتال‌ها از مدادشمعی چه بود؟

به گزارش مجله خبری نگار/رکنا، دانشمندان در منطقه کریمه ابزار‌هایی از دوران سنگی کشف کرده‌اند که شباهت زیادی به «مداد شمعی» دارند. این ابزار‌ها نشان می‌دهند که نئاندرتال‌ها ممکن است از آنها برای طراحی‌ها یا نشانه‌گذاری‌های نمادین استفاده کرده باشند. اما برخی از پژوهشگران با این تفسیر موافق نیستند.

کشف مداد‌های شمعی در کریمه

براساس یک پژوهش جدید، نئاندرتال‌ها حدود ده‌ها هزار سال پیش مداد‌های شمعی قرمز و زردرنگی ساخته و برای تیز کردن لبه‌های آنها از روش‌های گوناگونی استفاده می‌کردند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که این نئاندرتال‌ها که در منطقه کنونی کریمه (شمال دریای سیاه) زندگی می‌کردند، مداد‌های خود را از نوعی ماده معدنی به نام «اُخر» تهیه می‌کردند. اُخر حاوی آهن است و به‌عنوان رنگ‌دانه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پژوهشگران موفق به شناسایی سه مداد اُخر شدند که قدمت آنها تا ۱۰۰ هزار سال پیش بازمی‌گردد. گفته می‌شود این مداد‌ها به‌صورت آگاهانه و برای اهداف خاصی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. یکی از این مداد‌ها دارای نوکی تیز بوده که نشان‌دهنده استفاده هدفمند از آن است.

بحث درباره توانایی هنری نئاندرتال‌ها

این کشف جدید به چرخه مباحث مربوط به توانایی نئاندرتال‌ها در ایجاد آثار هنری نمادین سوخت تازه‌ای بخشیده است. اگرچه نویسندگان مقاله موجود، هیچ شواهد مستقیم مبنی بر ایجاد طرح یا نقشی واقعی پیدا نکرده‌اند، اما اشاره کرده‌اند که اگر نئاندرتال‌ها از اُخر صرفاً برای کار‌های معمولی مانند دباغی استفاده می‌کردند، به نوک‌های تیز نیازی نداشتند.

نتایج این پژوهش که در مجله Science Advances منتشر شده، بیانگر این است که نئاندرتال‌های کریمه گاهی از اُخر برای فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی مانند کشیدن نقش‌های مختلف بر بدن استفاده می‌کردند.

هیجان کشف ابزار‌های هنری

فرانچسکو دِریکو، باستان‌شناس و نویسنده اصلی مقاله، اظهار داشته که کشف قطعات اُخر با نوک‌های تیز بسیار هیجان‌انگیز بوده است. وی گفت: «این ابزار‌ها نشان می‌دهند که نئاندرتال‌ها توانایی ایجاد خطوط ظریف را داشته و از این ابزار‌ها برای خلق نشانه‌های اجتماعی و فرهنگی استفاده می‌کردند.»

رنگ‌دانه‌های پیشاتاریخی

انسان‌ها و خویشاوندان پیشاتاریخی آنها برای صد‌ها هزار سال با رنگ‌دانه‌ها در ارتباط بوده‌اند. شواهد کشف‌شده در بیش از ۴۰ محوطه باستانی اروپا نشان از استفاده نئاندرتال‌ها از رنگ‌دانه‌های مختلف از جمله سیاه، قرمز، زرد و سفید دارد. با این حال، همه این موارد الزاماً کارکرد اجتماعی یا فرهنگی نداشته‌اند.

تحلیل و نتیجه‌گیری پژوهشگران

پژوهشگران بررسی‌هایی گسترده روی ۱۶ قطعه اُخر از مناطق مختلف کریمه و شمال‌شرق اوکراین انجام داده‌اند تا به شواهدی از معنا‌های فرهنگی یا اجتماعی آن پی‌ببرند. نتایج نشان می‌دهد که سه قطعه اُخر به احتمال زیاد اهدافی فراتر از کاربرد‌های عملی، مانند دباغی، داشته‌اند.

یکی از این قطعات، به‌دلیل بار‌ها تراش و ساییده‌شدن، به نظر می‌رسد نقش ابزاری شبیه به مداد رنگی را داشته است. این مداد برای کشیدن خطوط باریک روی سطوح مختلف استفاده می‌شده است. قطعه دیگر به مدادی شکسته شباهت دارد و سومین قطعه دارای خطوطی عمداً حک‌شده است. همچنین منبع این اُخر‌ها بررسی شده و گفته می‌شود از منابع محلی استخراج شده‌اند.

نظر پژوهشگران درباره استفاده از اُخر

اگرچه برخی از محققان نسبت به نتایج به‌دست آمده تردید دارند، اما همچنان احتمال می‌دهند که نئاندرتال‌ها از پودر‌های رنگی برای کاربرد‌هایی فرهنگی یا اجتماعی استفاده کرده باشند.

به طور کلی، متخصصانی، چون اپریل ناول معتقدند که مرز میان کاربرد‌های عملی و فرهنگی اُخر بسیار باریک است. وی تاکید می‌کند که یافته‌های فعلی نشان‌دهنده استفاده نئاندرتال‌ها از اُخر هم برای کاربرد‌های عملی و هم زیبایی‌شناختی بوده است.