بازداشت قهرمان ملی ارمنستان به جرم سهل‌انگاری در جنگ قره‌باغ

به گزارش مجله خبری نگار، تیران خاچاتریان، معاون سابق رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح ارمنستان که در جریان جنگ دوم قره‌باغ، عنوان قهرمان ملی را دریافت کرده بود، به اتهام سهل‌انگاری در جنگ ۴۴ روزه سال ۲۰۲۰ با جمهوری آذربایجان، به مدت دو ماه بازداشت شد.

به گفته تیم وکلای او، خاچاتریان به دلیل «بی‌توجهی به وظایف خدمتی خود در طول جنگ و ایجاد پیامد‌های وخیم» متهم شده است، اما این اتهام را نمی‌پذیرد.

بر اساس این اتهامات، عدم ایجاد خطوط دفاعی مناسب توسط خاچاتریان باعث پیشروی نیرو‌های جمهوری آذربایجان شده است.

وکلای خاچاتریان در بیانیه‌ای اعلام کردند که در جلسه دادگاه که حدود ۵ ساعت به طول انجامید، بی‌اساس بودن اتهامات و عدم وجود دلیل برای بازداشت به طور کامل اثبات شد. آنها همچنین اعلام کردند که به این تصمیم اعتراض خواهند کرد.

وکلای خاچاتریان معتقدند که بازداشت این فرمانده ارشد سابق به دلیل «مواضع سیاسی و فعالیت‌های مدنی او و همچنین برای یافتن مقصر شکست در جنگ» بوده است. آنها مدعی هستند که این اتهامات با انگیزه سیاسی و برای انتقام‌گیری از این فرمانده ارشد سابق مطرح شده است.

کمیته تحقیقات ارمنستان نیز جزئیات بیشتری از این اتهامات را منتشر کرد. به گفته این نهاد، خاچاتریان که در طول جنگ سال ۲۰۲۰ به عنوان فرمانده گروه جنوبی نیرو‌ها منصوب شده بود، در تاریخ ۷ تا ۱۷ اکتبر به وظایف خدمتی خود بی‌توجهی کرده و اقدامات لازم برای فرماندهی نیرو‌ها را انجام نداده که باعث ایجاد پیامد‌های وخیم شده است.

در بیانیه کمیته تحقیقات آمده است که «این اقدامات منجر به شکست در دفاع از خطوط مقدم ارتش، تضعیف سامانه فرماندهی نیرو‌ها و ناتوانی در انجام مأموریت‌های محوله شده است. در نتیجه، دشمن از این وضعیت استفاده کرده و به طور آزادانه به ارتفاعات استراتژیک دست یافته، خطوط مقدم را شکسته و در یک مورد نیز با دور زدن واحد‌های ارمنی، به پیشروی خود ادامه داده و مناطق تحت کنترل گروه جنوبی را به تصرف خود درآورده است.»

روابط بین دولت ارمنستان و خاچاتریان پس از جنگ ۴۴ روزه قره‌باغ تیره شد. در فوریه ۲۰۲۱، خاچاتریان به پیشنهاد نخست‌وزیر پاشینیان از مقام معاونت رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح برکنار شد. روز بعد از این برکناری، خاچاتریان به همراه بیش از ۴۰ فرمانده ارشد نظامی خواستار استعفای پاشینیان و دولت او شدند. پاشینیان این اقدام را محکوم کرد و آن را بخشی از تلاش برای کودتا دانست.

خاچاتریان این برکناری را در دادگاه به چالش کشید.

نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، هرگز به طور مشخص نگفت که خاچاتریان به چه دلیل عنوان قهرمان ملی را دریافت کرده، اما مدتی بعد از او خواست که از این عنوان انصراف دهد.

دستگیری نظامیان پس از شکست‌های نظامی ارمنستان، باعث افزایش تنش بین نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان و ارتش و همچنین افزایش فشار‌های داخلی بر پاشینیان شده است.

خاچاتریان در یک پرونده دیگر نیز مورد توجه مقامات قضایی قرار گرفت. او در یک رستوران اقدام به شلیک گلوله کرد که منجر به زخمی شدن یکی از شهروندان شد. در ژانویه ۲۰۲۴، خاچاتریان به دلیل شلیک با تفنگ در جریان یک نزاع در رستوران، به مدت دو ماه زندانی شد. دادستان او را به زخمی کردن فردی که در کنار میز دادستان کل نشسته بود، متهم کرد، اما خاچاتریان گفت که برای دفاع از خود به هوا شلیک کرده است. در این حادثه، خاچاتریان ابتدا بازداشت شد، اما مدتی بعد با پرداخت ۵ میلیون درام وثیقه آزاد شد.

در تابستان ۲۰۲۳، پاشینیان در مورد دلیل دریافت عنوان قهرمان ملی توسط خاچاتریان توضیح داد و گفت که در آن زمان، اونیک گاسپاریان، رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح، این درخواست را مطرح کرده است.

پاشینیان گفت: «رئیس ستاد کل با من تماس گرفت و در مورد وضعیت گزارش داد و گفت که با وجود مشکلات، وضعیت در آنجا (خط مقدم) بسیار مستحکم است و پس از عقب‌نشینی، خط دفاعی جدیدی ایجاد شده است و او به من پیشنهاد داد و گفت که باید به دو ژنرال عنوان قهرمان ملی را اعطا کنیم، این کار هم برای روحیه رزمی ارتش و هم برای سایر مسائل لازم است».

تاریخچه تنش‌ها و تحولات اخیر قره‌باغ

از اوایل دهه ۱۹۹۰، درگیری‌های قفقاز جنوبی به تنش‌هایی میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان منجر شده است. در این راستا، منطقه قره‌باغ و هفت منطقه اطراف آن به اشغال نیرو‌های ارمنی درآمد.

اما در سال ۲۰۲۰، پس از ۴۴ روز جنگ، باکو توانست کنترل این هفت منطقه و بخشی از قره‌باغ را دوباره به دست آورد. در پی این تحولات، نیرو‌های حافظ صلح روسیه به منطقه اعزام شدند.

در تاریخ ۱۹ و ۲۰ سپتامبر ۲۰۲۳، باکو از «اقدامات ضدتروریستی محلی» در قره‌باغ خبر داد که ایروان این اقدام را به عنوان «پاکسازی قومی» و «تجاوز» ارزیابی کرد. در پی این رویداد، نیرو‌های حافظ صلح روسیه از جمهوری آذربایجان خارج شدند.

با وجود اینکه مذاکراتی با میانجیگری اتحادیه اروپا و روسیه بین دو کشور در حال انجام است، اما هنوز توافق صلحی به امضا نرسیده است. این وضعیت، نگرانی‌ها درباره آینده ثبات و امنیت در منطقه قفقاز جنوبی را افزایش داده است.