به گزارش مجله خبری نگار، بنیاد حقوق بشر ترکمن هلسینکی (THF) اعلام کرد: مقامات آمریکا به ۳ نفر مخالفان از قره قلپاقی دولت ازبکستان از جمله «ژانگلدی ژاکسیمبتوف»، «تلوبیکا یولداش اوا» و «رایسا خدایبرگن اوا» که قبلا در قزاقستان بازداشت شده بودند، پناهندگی سیاسی دادند.
در حال حاضر انتظار میرود دو فعال دیگر از جمله «زیور میرمنبت اوا» و «کوشکربای تورموراتوف» نیز به آمریکا پرواز کنند.
در این میان، سه فعال دیگر قره قلپاق به درخواست ازبکستان در بازداشتگاه پیش از محاکمه در قزاقستان تحت بازداشت هستند.
مقامات قزاقستان پنج فعال اهل قره قلپاقستان را در ماههای بین سپتامبر و نوامبر سال ۲۰۲۲ میلادی بازداشت کردند. این اتفاق پس از اعتراضات خیابانی تابستانی سال ۲۰۲۲ میلادی رخ داد که در شهر «نوکوس» پس از انتشار پیش نویس جدیدی قانون اساسی ازبکستان که از آن مقررات مربوط به حق حاکمیت جمهوری در ترکیب کشور ناپدید شد، رخ داد.
همه آنها درخواست پناهندگی داشتند، اما پس از یک سال بازداشت آزاد شدند. آخرین نفری که آزاد شد «تلوبیکا یولداش اوا» بود.
پس از آزادی این فعالان با درخواست پناهندگی به قزاقستان مراجعه کردند، اما درخواست آنها رد شد. در تمام این مدت ازبکستان به درخواست استرداد آنها را پیگیر بوده است.