عوارض کلی زایمان طبیعی از نظر میزان خونریزی نسبت به سزارین خیلی کمتر است

به گزارش مجله خبری نگار،دکتر سونیا اسکندریون، جراح و متخصص زنان و زایمان، عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا گفت: عوارض کلی زایمان طبیعی از نظر میزان خونریزی و مشکلاتی که در آینده برای مادر ایجاد می‌شود، نسبت به سزارین خیلی کمتر است؛ میزان خونریزی زایمان طبیعی نصف سزارین است. همچنین زایمان طبیعی از نظر فیزیولوژی کاملا با بدن مادر تناسب بیشتری دارد، اما در شرایط خاصی که امکان زایمان طبیعی وجود ندارد، بهتر است که عمل سزارین انجام شود. مثلا جنین‌هایی که بریچ (پا‌های جنین به طرف رحم مادر باشد)، عرضی و چند قلو هستند یا شرایط جنین اصلا در حین زایمان خوب نیست، بهتر است برای مادر عمل سزارین انجام شود.

وی افزود: جنین‌هایی که رشدشان در داخل رحم مادر کم است و وزن کمی دارند (۲کیلو و ۳۰۰ الی ۴۰۰ گرم) و به علت وزن کم و ریز نقشی تحمل زایمان طبیعی را ندارند یا زمانی که جفت نارسانا است و خون رسانی خوبی ندارد یا هنگامی که مادر بیماری زمینه‌ای مانند دیابت، فشار خون دارد (عاملی که باعث می‌شود خون رسانی به جفت خیلی خوب صورت نیگرد و بچه رشد نکند)، بهتر است زایمان سزارین انجام شود.

اسکندریون اظهار داشت: امروزه زایمان سزارین نه تنها در ایران بلکه در دنیا بنابر درخواست مادر نسبت به سال‌های قبل بیشتر شده است. اگر زوجینی تمایل به داشتن یک یا دو بچه دارند، عمل سزارین قابل قبول است، اما اگر قصد دارند فرزند بیشتری به دنیا بیاورند، بهتر است عمل سزارین را انتخاب نکنند و زایمان طبیعی داشته باشند، زیرا با انجام سزارین وقتی دو یا سه بار شکم از یک ناحیه باز شود، احتمال چسبندگی جفت، چسبندگی روده، مثانه وجود دارد. همچنین به علت نازک شدن جداره رحم، مادر در بارداری‌های بعدی با مخاطره زیادی روبرو می‌شود.

وی تصریح کرد: در هر زایمان طبیعی، فشار زیادی به بدن مادر وارد می‌شود به همین دلیل زایمان طبیعی در سنین پایین و نوجوانی اصلا توصیه نمی‌شود، زیرا در این سن هنوز ذخایر کلیسم بدن به حد کافی تامین نشده است. همچنین فشاری که به رحم ایجاد می‌شود، امکان دارد خطراتی را برای مادر ایجاد کند.

بارداری زیاد برای زنان خطرناک است
اسکندریون به دیگر تفاوت‌های زایمان سزارین و طبیعی اشاره کرد و گفت: هرچند محدودیتی برای تعداد بارداری در زایمان طبیعی وجود ندارد، اما دفعات زیاد بارداری نیز می‌تواند برای مادر مخاطره آمیز باشد. چنانچه مشاهده می‌کنید، مادران نسل‌های قدیم به علت اینکه تعداد زایمان زیادی داشتند در کهنسالی دچار کمبود ویتامین‌ها و کلسیم شده و بعد‌ها نیز مشکلات استخوانی و اسکلتی برای آن‌ها به وجود آمده است. همچنین فاصله زایمان‌ها در زایمان طبیعی می‌تواند کم باشد و مشکلی برای مادر ایجاد نکند، اما اگر فاصله هر عمل سزارین یک سال و نیم باشد، احتمال پاره شدن محل سزارین وجود دارد.

وی یادآورشد: معمولا عوارض مکرر سزارین پس از فرزند سوم بروز پیدا می‌کند از اینرو عمل سزارین بیشتر از دو بچه را توصیه نمی‌کنیم. در سزارین سوم، احتمال چسبندگی جفت، درآوردن رحم، ایجاد فیستول در مثانه و واژن، عفونت، جوش نخوردن زخم و … بیشتر می‌شود. این عوارض تساعدی افزایش پیدا می‌کند. عوارض این جراحی پس از به دنیا آمدن فرزند سوم و چهارم، پنج برابر می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: در گذشته عمل سزارین پیش از موعد انجام می‌شد که به جنین آسیب می‌رساند، اما اکنون اطلاعات متخصصان نسبت به این عمل بیشتر شده است؛ هنگام سزارین مادران در نوبت اول، سی و هشت الی سی و نه هفته جنین نگهداری می‌شود. این مساله باعث شده تا عوارض و آسیب‌های وارد شده به جنین کمتر شود.

این جراح و متخصص زنان و زایمان یادآورشد: همچنین در زایمان طبیعی هنگام انقباضات رحمی، متخصص می‌تواند با معاینه دهانه رحم تشخیص دهد که میزان این انقباض‌ها کم یا زیاد است. آیا مادر نیاز به زایمان زودتر از موعد دارد یا خیر، اما اگر مادر سابقه زایمان سزارین را دارد، انقباض‌های رحمی اش باعث باز شدن برش قبلی محل سزارین می‌شود. معمولا با شروع انقباض ها، متخصصان مجبور به ختم بارداری هستند؛ یعنی بچه در سزارین دوم زودتر از موعد به دنیا می‌آید.

به گفته وی، گاهی اوقات امکان دارد بنابر دلایلی بچه‌ای زودتر از موعد متولد شود. اکنون در سزارین‌های خود خواسته این قضیه کمتر شده، اما در سزارین‌های اورژانسی همچنان این مشکل وجود دارد.

این عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا افزود: به طور کلی احتمال آسیب در سزارین برای بچه خیلی کم، اما فواید زایمان طبیعی برای مادر بیشتر است. در زایمان طبیعی فیزیولوژیکی مادر بهتر است. حتی شیردهی بهتری انجام می‌دهد. تماس پوست با پوست خیلی بهتر است. مادر درد زایمان کمتری دارد و این مساله باعث می‌شود که راحت‌تر به بچه رسیدگی کند. اهمیت این مساله و عوارض طولانی مدت سزارین باعث شده اکنون در دنیا ترجیح بر زایمان طبیعی مادر باشد.

دولت باید بستر‌های لازم زایمان طبیعی را ایجاد کند
وی در پاسخ به این سوال که باید چه اقداماتی انجام دهیم که زوجین بیشتر به سمت انجام زایمان طبیعی ترغیب شوند گفت: تحقق چنین امری مستلزم این است که شرایط و بستر‌های لازم آن در کشور فراهم شود. این گونه نیست که بگوییم مادران نمی‌خواهند زایمان طبیعی انجام دهند. همچنین بی انصافی است که بگوییم دیگر متخصصان زنان به سمتی رفته اند که دیگر نمی‌خواهند زایمان طبیعی انجام دهند. در بیشتر مواقع، پذیرش زایمان طبیعی از سوی پدر فرزند یا خانواده آن خانم وجود ندارد. آن‌ها تمایل ندارند چند ساعت پشت در اتاق زایمان منتظر بنشینند؛ هر زایمانی به طور طبیعی ۱۲ تا ۲۴ ساعت زمان می‌برد.

وی تاکید کرد: باید یک فرهنگ سازی مناسبی پیرامون این مساله انجام شود. خانواده‌ها باید در کنار خانمی که قصد دارد زایمان طبیعی انجام دهد، قرار بگیرند. همسران بسیاری از زنان باردار اصلا هیچ آگاهی راجع به سیر زایمان ندارند. آن‌ها آگاه نیستند که روز زایمان باید در کنار همسرشان حضور داشته باشند و از آن‌ها پشتیبانی کنند. این مساله باید اطلاع رسانی شود.

اسکندریون اظهارداشت: همچنین اکنون حتی در بیمارستان‌های خصوصی هم برای اتاق‌های زایمان ضعف داریم. اغلب در اتاق‌های عمل امکان حضور همراه وجود ندارد. قطعا اگر خانمی همسرش آموزش دیده باشد و روز زایمان کنار همسرش قرار بگیرد، استرس خانم کمتر می‌شود.

این جراح و متخصص زنان و زایمان خاطرنشان کرد: در کنار این مساله تجهیزات زایمان بی درد ما حتی در بیمارستان‌های خصوصی شهر‌های بزرگ نیز کافی نیست. این تجهیزات در هر ساعت از شبانه روز در دسترس ما قرار ندارد.

وی به خبرنگار خبرگزاری علم و فرهنگ گفت: اجبار در گرایش زوجین به انجام زایمان طبیعی درست نیست. در وهله نخست باید فرهنگ سازی و آموزشی در این زمینه به زوجین و خانواده‌های آن‌ها داده شود. بسیاری از مادران که خودشان زایمان طبیعی انجام داده اند ترس زیادی دارند که دخترشان نیز زایمان طبیعی داشته باشند. همین ترس باعث استرس شدید خانواده‌ها می‌شود و روند زایمان را کند می‌کند.

وی افزود: اگر دولت قصد دارد آمار زایمان طبیعی در کشور بالا برود باید سرمایه گذاری خوبی برای اتاق‌های زایمان انجام دهد. کیفیت اتاق‌های زایمان و دستگاه‌های مانیتوری جنین باید بهتر شود تا اگر مشکلی به وجود می‌آید هرچه سریعتر اقدام شود. همچنین اتاق‌های عمل اورژانس مان نیز باید خیلی قوی‌تر شوند. در بسیاری از مواقع در سیر زایمان طبیعی مشکلی به وجود می‌آید که باید مادر کمتر از نیم ساعت به اتاق عمل منتقل داده شود که متاسفانه اکنون چنین شرایطی در بسیاری از بیمارستان‌های کشور وجود ندارد. این مساله باعث می‌شود متخصص زنان در بسیار از مواقع ریسک نکند تا کمتر از نیم ساعت بیمارشان به اتاق عمل برود. گاهی نیم ساعت تبدیل به دو ساعت می‌شود که پزشک شرایط استرس زایی را باید تحمل کند. تمام این شرایط باید در کشورمان مهیا شود تا آمار زایمان طبیعی مان افزایش پیدا کند.