بورکینافاسو ایستگاه بعدی خروج نظامیان فرانسوی از آفریقا

به گزارش مجله خبری نگار،  سخنگوی دولت بورکینافاسو دوشنبه هفته گذشته اعلام کرد که کشورش به طور رسمی از فرانسه خواسته است تا نظامیان خود را ظرف یکماه از بورکینافاسو خارج کند. به گفته وی، دولت آواگادوگو به توافقنامه‎ نظامی ۱۸ ژانویه (۲۸ دی ماه گذشته) پایان داده است. این توافقنامه به نظامیان فرانسوی اجازه حضور در بورکینافاسو را می‌داد.

سالیان متمادی است که نظامیان فرانسوی به بهانه مبارزه با تروریسم در بورکینافاسوا حضور دارند، اما عملیات تروریستی در این کشور آفریقایی همچنان ادامه دارد و این درحالی است که احساسات ضد فرانسوی در بورکینافاسوا به شدت افزایش یافته و عملکرد پاریس در قبال تحولات این کشور سبب افزایش خشم مقامات آواگادوگو (پایتخت بورکینافاسو) از فرانسه شده است.

شورای نظامی بورکینافاسو که قدرت را در این کشور در اختیار دارد از سپتامبر ۲۰۲۲ (شهریور ماه گذشته) از فرانسه خواسته است نظامیان خود را از بورکینافاسو خارج کند، اما پاریس به این درخواست توجهی چندانی نکرد تا اینکه مقامات آواگادوگو رسما به توافقنامه نظامی ۱۸ ژانویه ۲۰۱۸ پایان دادند و رئیس جمهور فرانسه مجبور شد اعلام کند: پاریس منتظر شفاف سازی از سوی رهبران بورکینافاسو است.

سرانجام سخنگوی دولت آواگادوگو هفته گذشته به صراحت گفت: فرانسه یکماه فرصت دارد تا نظامیان خود را از بورکینافاسو خارج کند.

شورای نظامی بورکینافاسو به شدت از عملکرد دولت پاریس ناخرسند است چراکه سفارتخانه فرانسه در آواگادوگو به رئیس جمهوری پناه داد که نظامیان علیه او در ژانویه ۲۰۲۲ کودتا کرده بودند. این درحالی بود که مردم بورکینافاسو از عملکرد نامناسب پاریس در کشورشان به شدت خشمناک بوده و هستند و نگاه مثبتی به حضور نظامیان فرانسویان در بورکینافاسو ندارند.

این نگاه ضد فرانسوی محدود به مردم و حاکمان بورکینافاسو نمی‌شود. مردم و دولت مالی بار‌ها از پاریس خواسته بودند تا نظامیان خود را از این کشور خارج کند. سرانجام فرانسه مجبور شد نظامیان خود را که از سال ۲۰۱۳ به بهانه مبارزه با تروریسم در مالی حضور داشتند، طی سال گذشته میلادی از این کشور خارج کند.

با خروج ۳۰۰ نظامی فرانسوی از بورکینافاسو تعداد نظامیان این کشور در سراسر قاره سیاه حدود ۶ هزار نظامی می‌رسد. این نظامیان منهای نیرو‌های فرانسوی است که در چارچوب نیرو‌های حافظ صلح در آفریقا خدمت می‌کنند.

اکنون ۹۰۰ تن از نظامیان فرانسوی به بهانه مبارزه با تروریسم، کمک به ثبات و امنیت ساحل عاج در این کشور حضور دارند. پاریس در این کشور واقع در کرانه اقیانوس اطلس پایگاه نظامی دارد و دانشکده برای آموزش نظامیان ساحل عاج تاسیس کرده است.

کهن‌ترین حضور نظامی پاریس در قاره آفریقا مربوط به چاد است. به رغم اینکه ۶۲ سال از پایان استعمار فرانسه می‌گذرد، اما سایه حضور نظامیان فرانسوی بر چاد همچنان سنگینی می‌کند. در این کشور آفریقای مرکزی حدود ۹۵۰ نظامی فرانسوی مستقرند.

چاد در منطقه راهبردی میان دیگر مناطق ناپایدار و بی ثبات آفریقایی همچون لیبی، سودان، جمهوری آفریقای مرکزی، ساحل عاج، ... به اضافه حوزه فعالیت گروه تروریستی بوکوحرام قرار دارد. از آنجایی که هرگونه بی ثباتی در چاد کابوسی برای فرانسه است لذا باریس از سال ۱۹۸۶ در چاد حضور نظامی خود را تقویت کرده است.

فرانسه به بهانه مبارزه با گروه‎های تروریستی و کمک به ثبات و امنیت منطقه ساحل (جنوبی صحرای بزرگ آفریقا) عملیات نظامی خود را موسوم به «برخانه» در سال ۲۰۱۴ شروع کرد. مقر فرماندهی این عملیات در پایتخت چاد قرار دارد. فرانسه یک پایگاه هوایی در آنجامنا (پایتخت چاد) تاسیس کرده است و عملیات خود را علیه گروه‌هایی که آن‌ها را تروریستی می‌داند از آنجا انجام می‌دهد. درحقیقت، این پایگاه تبدیل به مرکز دخالت نظامی فرانسه در مالی و آفریقای مرکزی تبدیل شده‌است.

شماری از احزاب و تشکلات سیاسی مدنی چاد معتقدند: حضور نظامیان فرانسوی در این کشور منشاء بی ثباتی و ناامنی است لذا باید چاد را ترک کنند. این مخالفان ائتلافی برای خروج نظامیان فرانسوی از کشورشان تشکیل داده و در خیابان‌های آنجامنا شعار «نه به فرانسه» سردادند.

نیجر دومین کشور منطقه ساحل است که بیش از یکهزار تن از نظامیان فرانسوی در آنجا حضور دارند. این کشور حامی عملیات «برخانه» است. به همیمن دلیل، پاریس یک پایگاه هوایی در نیامی (پایتخت نیجر) تاسیس کرده و از آنجا جنگنده‌ها و پهپاد‌های فرانسوی به پرواز در می‌آیند تا عملیات خود علیه گروه‌های تروریستی انجام دهند. این پایگاه همچون یک مرکز لجستگی برای خروج نظامیان فرانسوی از مالی عمل کرد.

فرانسه در جیبوتی (شاخ آفریقا) یکهزار و ۵۰۰ نظامی دارد که این نیرو‌ها درحال کاهش هستند. این کشور کوچک آفریقایی برای پاریس راهبردی است چراکه فرانسه خواهان حضور نظامی در دریای سرخ (نزدیک تنگه باب المندب) و کانال سوئز است و این مهم‌ترین حضور دائمی فرانسه در برون از قلمرو این کشور است.

به نوشته روزنامه القدس العربی، از سال ۲۰۱۳ که توافقنامه همکاری نظامی میان سنگال و فرانسه امضاء شد ۳۵۰ نظامی فرانسوی در این کشور آفریقایی حضور دارند و ماموریت آموزش نظامیان سنگالی، اجرای اقدامات امنیتی و نظامی به همراه فعالیت‌های مدنی را به عهده دارند. همچنین ۳۵۰ نظامی فرانسوی در گابن و خلیج گینه (غرب آفریقا و ساحل اقیانوس اطلس) حضور دارند تا بر عبور و مرور شناور‌های حامل نفت نظارت داشته باشند و با انواع قاچاق مبارزه کنند.

حال با توجه به احساسات ضد فرانسوی در آفریقا و عملکرد نامناسبت این کشور در قاره سیاه اکنون این سئوال مطرح است آیا روند اخراج نظامیان فرانسوی از آفریقا ادامه خواهد یافت؟