کاهش سهم دلار از کیک اقتصاد: مزایای ورود روبل روسیه به چرخه تجاری ایران

به گزارش مجله خبری نگار/اسکناس: مکانیسم راه‌اندازی معامله روبل – ریال نقطه شروع امیدوارکننده برای کاهش تقاضای دلار خواهد بود و به نظر میرسد با گسترش روابط اقتصاد میان ایران و روسیه، عبور از ارز آمریکایی در معاملات به مرحله جدیدتری برسد. به گزارش اسکناس، برهمین اساس رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد است: حجم معاملات روبل - ریال به مرور افزایش می‌یابد و دیگر فقط ارزی به نام دلار و یورو تعیین‌کننده نرخ ارز کشور نیست، بلکه روبل هم کنار سایر ارز‌ها موجودیت می‌یابد. دلارزدایی به عنوان یک اولویت برای روسیه در سال ۲۰۱۴ میلادی در واکنش به اعمال تحریم‌های غرب پس از الحاق کریمه که توانایی شرکت‌ها و بانک‌های دولتی را برای تامین مالی در بازار‌های غربی محدود کرد، ظاهر شد.

چین نیز پس از شروع جنگ تجاری آمریکا و چین در سال ۲۰۱۸ میلادی و استفاده از اقدامات مالی تنبیهی توسط ایالات متحده، ارزش این ابتکار را دید. مسکو یک شریک اولیه در پکن پیدا کرده تا از تلاش‌های دلارزدایی مردان یخی به عنوان بخشی از همکاری‌های اقتصادی در حال توسعه حمایت کند. لی کچیانگ، نخست‌وزیر چین در سال ۲۰۱۴ میلادی در سفر به مسکو ۳۸ توافقنامه را امضا کرد که همکاری‌ها را در زمینه انرژی توسعه داد و یک قرارداد سوآپ ارزی سه ساله به ارزش ۱۵۰ میلیارد یوان (حدود ۲۴.۵ میلیارد دلار) ایجاد کرد. این قرارداد در سال ۲۰۱۷ میلادی برای سه سال دیگر تمدید شد. روسیه و چین در سال ۲۰۱۸ میلادی پس از اعمال تعرفه‌های سنگین آمریکا بر کالا‌های چینی و شروع جنگ تجاری آمریکا و چین، از استفاده از دلار در تجارت دوجانبه فاصله گرفتند. در حالی که مسکو قبلاً ابتکار دلارزدایی را رهبری کرده بود، پکن به سرعت استراتژی روسیه را زمانی که خطر خود را برای اقدامات مالی تنبیهی ایالات متحده درک نمود، الگوبرداری کرد. علاوه بر دلارزدایی از تجارت دوجانبه با چین، روسیه شروع به جایگزینی ذخایر دلاری خود با یوان و یورو کرده است. در فاصله سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۰ میلادی، بانک مرکزی روسیه ذخایر دلاری خود را به نصف کاهش داد. در سال ۲۰۲۱ میلادی فاش کرد که کرملین قصد دارد تمام دارایی‌های دلاری خود را به طور کامل از صندوق دارایی دولتی روسیه حذف کند و به جای آن، دارایی‌های یورو، یوان و طلا را افزایش دهد و در نتیجه یک چهارم ذخایر یوان جهان را به دست آورد.

روبل می‌تواند مصرف دلار را کاهش دهد

دبیر کل کانون صرافان کشور اظهار داشت: تبادلات روبلی ایران و روسیه در آغاز به کار خود است و کار در ابتدا هر چند با شدت پیش نمی‌رود و انتقال تقاضای مردم از سمت دلار به روبل زمانبر خواهد بود، اما به طور قطع با افزایش خدمات روبل در ایران، برای مردم و مسافران جذابیت ایجاد خواهد شد و پیش‌بینی‌ام به عنوان یک مصرف‌کننده این است که به صورت پلکانی شاهد افزایش تقاضا برای روبل در کشورمان خواهیم بود.

کامران سلطانی‌زاده در گفتگو با ایلنا درباره گشایش نماد معاملاتی ریال-روبل در بازار متشکل ارزی و احتمال افزایش تقاضا برای روبل اظهار داشت: روبل ارزی است در کشور‌های حاشیه خزر و کشور‌های مشترک المنافع که شامل ۱۲ کشور می‌شود ارز رایج است و مبادلات با این ارز انجام می‌شود. با توجه به حجم صادرات و تبادلات مالی کشورمان به این کشورها، روبل ارز مهمی برای ایران محسوب می‌شود و این موضوع بیشتر مربوط به بحث حواله‌جات است، اما با توجه به تحریم‌های سیستم بانکی، اسکناس آن می‌تواند بازار مصرف دلار را کاهش دهد به جهت اینکه هم فعالان اقتصادی و تجار و هم مسافران در حوزه کشور‌های مشترک‌المنافع می‌توانند از روبل استفاده کنند.

وی با بیان اینکه روبل در صرافی کشور‌هایی مانند امارات و شرق آسیا به دلیل دادوستد با روسیه و وجود مسافر روسی، مورد استفاده قرار می‌گیرند، گفت: اگر بتوانیم در ایران روبل را به عنوان ارزی که در بازار متشکل ارزی و صرافی‌ها مورد معامله قرار می‌گیرد، جا بیندازیم بسیاری از مشتریان برای مصرف اگر به دلار نداشته باشند، سراغ روبل می‌روند، اما لازمه فراهم شدن این شرایط این است که روبل به‌طور مناسبی قیمت گذاری شود به عبارت دیگر قیمتی تعیین شود، تبدیل آن و نقل و انتقالاتش برای مشتری بصرفد چراکه عرضه و تقاضا همواره از طریق قیمت کنترل می‌شود. دبیر کل کانون صرافان کشور با تاکید بر اینکه امیدواریم با قیمت‌گذاری مناسب روبل را در سبد ارزی مردم جا بیندازیم، ادامه داد: نکته دیگر این است که دانشجوی زیادی از ایران در کشور‌های شوروی قدیم، مشغول به تحصیل هستند که می‌توانند مشتری روبل در داخل کشور باشند به شرطی که شرایط دریافت ارز دانشجویی از صرافی‌ها مشمول تسهیلات سهل‌تری شود و خواستار ارایه مدارک خاص و غیر قابل دسترسی نباشیم. سلطانی‌زاده درباره افزایش تقاضا برای روبل در بازار گفت: از سه الی ۴ سال گذشته صرافی‌های با اتخاذ تصمیم اشتباهی از چرخه تبادل برخی از ارز‌ها و ارز‌های متفرقه خارج شدند و از ارایه خدمات در حوزه سایر ارز‌ها به مردم حذف و منع شده بودند و اخیرا دوباره صرافی‌ها امکان ورود به تبادلات سایر ارز‌ها را دارند، اما برگشت به این چرخه برای صرافی‌ها زمانبر است.

وی ادامه داد: معتقدم همواره باید امکان دسترسی به انواع ارز را برای مردم ایجاد کنیم و مبنای عرضه انواع ارز در کشور نباید سود و حجم مورد انتظار باشد و اساسا مردم باید به هر نوع ارزی دسترسی آزاد داشته باشند و خودشان تصمیم بگیرند که از چه ارزی استفاده کنند. دبیر کل کانون صرافان کشور افزود: تبادلات روبلی ایران و روسیه در آغاز به کار خود است و کار در ابتدا هر چند با شدت پیش نمی‌رود و انتقال تقاضای مردم از سمت دلار به روبل زمانبر خواهد بود، اما به طور قطع با افزایش خدمات روبل در ایران، برای مردم و مسافران جذابیت ایجاد خواهد شد و پیش‌بینی‌ام به عنوان یک مصرف‌کننده این است که به صورت پلکانی شاهد افزایش تقاضا برای روبل در کشورمان خواهیم بود و امیدوارم برای سایر ارز‌ها هم همین روند ادامه داشته باشد و متکی به یک یا دو واحد پول خارجی نباشیم.

وی درباره ورود روبل به بازار متشکل ارزی اظهار داشت: برخی از بازیگران بازار متشکل ارزی روبل را برای فروش وارد این بازار می‌کنند و عده‌ای از خریداران هم روبل مورد نیاز خود را از همین بازار تهیه می‌کنند و بازار متشکل ارزی در واقع یک پلتفرم معاملاتی است که خریداران را به فروشندگان متصل می‌کند. در آینده نزدیک هم صرافی‌هایی که روبلی را وارد یا دریافت می‌کنند در بازار متشکل ارزی به فروش می‌رسانند و بازار متشکل ارزی در واقع یک محل معاملاتی است. سلطانی‌زاده در پاسخ به این سوال که احتمال افزایش قیمت روبل با توجه به افزایش تقاضا وجود دارد، گفت: باید توجه داشته باشیم که همین الان هم معاملات روبل انجام می‌شود، اما در این فرایند شکل غیر رسمی معاملات روبل رسمی می‌شود و در هر بازاری که تقاضا بیشتر از عرضه باشد، قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند.