در جنگ اوکراین چشم‌انداز روشنی رو به روی روسیه نیست/ مسکو در دام غرب افتاد

به گزارش مجله خبری نگار، سیدرضا میرطاهر با بیان اینکه تنش میان روسیه و اوکراین موضوعی ریشه دارد است و به بعد از فروپاشی شوروی برمی گردد گفت: مهم‌ترین کشوری که بعد از فروپاشی شوروی از آن اتحاد جدا شد اوکراین بود. اوکراین وسیع‌ترین کشور جماهیر شوروی بود و جمعیت زیادی دارد و دارای سرزمین حاصلخیر و معادن غنی و زیرساخت‌های توسعه یافته است و قابلیت تبدیل شدن به یک کشور ثروتمند را دارد، اما از ابتدای موجودیتش با معضلات زیادی مواجه بوده است، از جمله بحران‌های متعدد سیاسی و بحران تمایل به غرب یا باقی ماندن در حوزه روسیه، فساد اداری گسترده و نابسامانی بنیان‌ها و زیرساخت‌های اقتصادی این کشور.

وی افزو: با توجه به موقعیت جغرافیایی اوکراین که در غرب روسیه واقع شده، همواره کشور‌های اروپایی و آمریکا تلاش داشتند تا این کشور را از حوزه نفوذ روسیه خارج کنند و در چارچوب همگرایی با غرب آن را سامان دهند. این مساله‌ای بوده که همواره با اعتراض روسیه مواجه شده است به ویژه همگرایی اوکراین با ناتو از مشکلات اساسی میان روسیه و اوکراین بوده است.

میرطاهر با اشاره به تحولات اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی برای اوکراین تحت عنوان انقلاب نارنجی اظهار کرد: از ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰ تمایل به غربگرایی در اوکراین وجود داشت، اما تحول مهم در آن زمان این بود که در سال ۲۰۰۸ در اجلاس ناتو سران ناتو تصمیم گرفتند دو کشور خارج ناتو و نزدیک روسیه یعنی اوکراین و گرجستان به عضویت ناتو در بیاوردند، اما این مساله مخالفت شدید روسیه را در بر داشت. در ۲۰۱۳ تحول سیاسی مهمی در اوکراین رخ داد و ناآرامی‌هایی در کیف اتفاق افتاد و غرب گرایان با حمایت کشور‌های اروپایی زمینه برکناری ویکتور یانوکویچ رییس جمهور وقت این کشور را مجدد فراهم کردند. به این ترتیب یک دولت غرب گرا در اوکراین روی کار آمد. این تحولات که به منزله حمله غرب علیه روسیه بود موجب شد تا در ۲۰۱۴ روسیه در مقابل به شبه جزیره کریمه حمله کند و آن را به روسیه ملحق کند. در اوکراین شاهد شورش روس‌تبار‌های لوهانست و دونتسک بودیم که یک جنگ داخلی خونین در شرق اوکراین را رقم زد. از ۲۰۱۴ تا کنون شاهد کنش‌هایی از سوی اوکراین بودیم که با وجود مخالفت روسیه عضویتش در ناتو را پیش ببرد. این در حالی بود که روسیه بار‌ها نسبت به این مساله واکنش نشان داده بود.

این کارشناس مسایل بین الملل اظهار کرد: همکاری و تمایل ناتو برای گسترش به شرق، روس‌ها را به این نتیجه رساند که آمریکا و ناتو تلاش دارند مهار و محاصره روسیه را تکمیل کنند از این رو در دسامبر ۲۰۲۱ روس‌ها یک التیماتوم دادند و خواهان این شدند که ناتو بحث عضویت اوکراین در این پیمان را کنار بگذارد و وضعیت نیرو‌ها در شرق اروپا به سال ۱۹۹۷ برگردد و در عین حال ناتو تضمین دهد نسبت به استقرار نیرو و تجهیزاتش در کنار مرز‌های غربی روسیه اقدام نخواهد کرد، اما همه این خواسته‌ها با مخالفت آمریکا و ناتو مواجه شد. با توجه به بی توجهی غرب و تمایل اوکراین به حرکت به سمت غرب، روس‌ها از اوایل ۲۰۲۱ اقدام به استقرار بیش از صد هزار نیرو در اطراف مرز‌های اوکراین کردند، اما مجدد مساله استقرار نیرو‌های روسی در مرز‌های شرقی، شمالی و شمال شرق اوکراین و بلاروس مطرح شد به همراه مقادیر زیادی از تجهیزات نظامی که این اقدام با واکنش شدید اروپا و آمریکا مواجه شد.

وی ادامه داد:، اما روس‌ها منکر حمله به اوکراین تا آخرین لحظه بودند، اما شاهد بودیم که در یک تحول ناگهانی روس‌ها ابتدا استقلال دو استان لوهانسک و دونتسک را به رسمیت شناختند و بعد از آن در ۵ اسفند پوتین بنا به خواست روسای جمهور این دو استان به اوکراین حمله کرد و حمله‌ای گسترده را شکل دادند. نیرو‌های روسیه از شرق و شمال شرق به اوکراین حمله کردند و در کنار ان استان‌های مذکور هم با نیرو‌های روسی همراهی کردند. تصور پوتین این بود با پیشروی سریع پیروزی قاطع به دست آورد و اوکراینی‌ها را به مذاکره وادار کند، اما عملا روند پیشرفت روس‌ها کند بود و الان متوقف شده است و بیم این می‌رود که جنگی فرسایشی را شاهد باشیم. از سویی کشور‌های زیادی کمک‌های نظامی به اوکراین داشتند و در مقابل بی سابقه‌ترین تحریم‌های آمریکا علیه روسیه در حال اجراست و تحریم نفت و گاز هم که در حال اجراست. تحریم نفتی روسیه قیمت نفت را افزایش می‌دهد و در صورت ادامه این روند بهای نفت ممکن است تا ۳۰۰ دلار در بشکه افزایش یابد. این مساله ضربه جهانی به اقتصادی جهان و نیز کشور‌های فقیر‌تر جهان وارد خواهد کرد.

میرطاهر گفت: پوتین شروط روسیه را برای توقف جنگ از جمله غیرنظامی شدن اوکراین و انصراف دائمی این کشور از عضویت در ناتو و به رسمیت شناخته شدن کریمه به عنوان خاک روسیه و استقلال دونتسک و لوهانسک اعلام کرد، اما پذیرش این خواسته‌ها به معنی از بین رفتن تمامیت ارضی اوکراین است و بعید است از سوی اوکراین به این شکل پذیرفته شود. به همین دلیل انتظار می‌رود روند جنگ ادامه یابد. مشکلی که الان روس‌ها دارند این است که کارآیی روس‌ها زیر سوال رفته است و سرنگونی بسیاری از هواپیما‌های روس‌ها و انهدام خودرو‌های زرهی نشان می‌دهد که تداوم روند جنگ به شیوه فعلی نگران کننده است و روس‌ها با این روند ناچارند برای دستیابی به یک پیروزی سرنوشت ساز یک حرکت سریع و پرشتاب انجام دهند و این اقدام به صورت بمباران گسترده مناطق شهری اوکراین احتمالا خواهد بود، اما به هر حال الان تصمیم پوتین برای حمله به اوکراین به شدت زیر سوال رفته است؛ برخی تحلیل گران معتقدند که آمریکا و اروپا دامی را برای روسیه پهن کردند تا روسیه وارد جنگ نیابتی با اوکراین شود و بهانه لازم برای تنزل شدید اقتصاد روسیه را شاهد باشیم. شواهد کنونی نشان می‌دهد که اوضاع چندان به نفع روس‌ها نیست و زمینه تزلزل مشروعیت پوتین را به این واسطه ایجاد خواهد شد.

وی گفت: تضعیف اقتصاد روسیه تحریم‌های گسترده و خروج سرمایه و خروج دلار در حال اتفاق است و به زودی تحریم‌ها علیه بخش انرژی ضربه شدیدی به درآمد دولت روسیه وارد می‌کند. لاوروف خودش اذعان کرد که پیش بینی نمی‌کردند که تحریم‌ها علیه روسیه اینقدر گسترده باشد درستی تصمیم روسیه را زیر سوال برده است و بسیاری از مقامات روسیه نگران تبعات این مساله هستند.