آموزش حضوری امکانی برای تمرین مشارکت دانش آموزان

به گزارش مجله خبری نگار،با نزدیک شدن به زمان بازگشایی مدارس، نقطه نظر‌های مختلفی پیرامون آموزش حضوری، مجازی و تلفیقی از این دو صورت گرفته است. هر چند نظام آموزش و پرورش به ناگزیر و با توجه به شرایط بحرانی کرونا، امکان برخورداری از آموزش مجازی را برای مدتی فراهم ساخت، اما به دلایلی نظیر عدم دسترسی همگان به زیرساخت‌ها و ابزار‌های لازم، رضایتمندی لازم را به همراه نداشت. این در حالی است که بسیاری از روان شناسان نیز معتقدند؛ آموزش حضوری با وجود مقید بودن به زمان و مکان؛ امکانی برای مشارکت فعال در کلاس، آموزش و رعایت نظم، برقراری ارتباط موثر و حفظ معیار‌های سلامت روان را فراهم می‌کند. اهمیت توجه به ابعاد مختلف آموزش حضوری به خصوص از نظر روانشناختی سبب شد، با "آرزو سیاردوست"، روانشناس به گفتگو بنشینیم که مشروح آن را در ذیل می‌خوانید:

مزایای آموزش حضوری

سیاردوست پیرامون اهمیت و ضرورت آموزش حضوری اظهار داشت: از جمله فواید و مزایای آموزش حضوری، می‌توان به مشارکت فعال دانش آموزان در کلاس اشاره کرد. به طور قطع وقتی دانش آموزان در کلاس هستند، مشارکت آن‌ها بیشتر از زمانی است که آموزش آن‌ها به صورت مجازی صورت می‌گیرد. به عبارتی، چون آموزش مجازی به صورت زنده نیست، بنابراین مشارکت فعالی در آموزش‌های مجازی حاصل نمی‌شود.

وی افزود: مورد دیگر، تجربیات جمعی بسیاری از افراد (دانش آموزان و دانشجویان) است. به طور حتم هر فردی تجربه خاص خود را حول موضوعی دارد و جمع آن‌ها در یک فضا می‌تواند سبب شود تا از دستاورد‌ها و تجارب یکدیگر بهره‌مند شوند. هر چند این امر بیشتر در میان دانشجویان صحت دارد، اما با این حال می‌توان به دانش آموزان هم تعمیم داد. برای مثال یک دانشجو در کلاسی در زمینه مدیریت یا دانشجویی دیگر در زمینه روانشناسی تجربه لازم را دارد و لذا دوستی آن‌ها با یکدیگر به عنوان همکلاسی سبب بهره مندی از تجارب یکدیگر و غنی شدن دانش و مهارت‌های آن‌ها شود.

این روانشناس ادامه داد: یکی دیگر از مهمترین مزایای آموزش حضوری، نظم و آموزش آن است. آموزش نظم به خصوص در سنین پایین بسیار اهمیت دارد و این امر مهم از طریق آموزش حضوری برای دانش آموزان محقق می‌شود. شاید برخی از افراد به این موضوع اشاره کنند که ما در کلاس‌های آنلاین هم می‌توانیم نظم را بیاموزیم و هم آن را رعایت کنیم؛ این در حالی است که نظم، نحوه آموزش و تعهد به آن از طریق آموزش حضوری و شیوه‌های مربوط به آن بیشتر امکان پذیر است. زیرا سبب می‌شود یک مفهوم انتزاعی ملموس‌تر و عینی‌تر صورت بگیرد. خود عدم شرکت کردن در کلاس‌های درس مجازی به بهانه نبود موبایل، اینترنت و از این دست بهانه‌ها موید این نکته هستند.‌ای بسا، معلم آن دانش آموز و دانشجو را نمی‌بیند، بنابراین به گفته‌های دانش آموز و یا دانشجو اعتماد می‌کند در حالیکه ممکن است همه کذب بوده باشند. بنابراین، امکان عدم رعایت نظم در آموزش مجازی نسبت به آموزش حضوری بیشتر است.

وی افزود: از دیگر مزایای آموزش حضوری، گسترش دامنه ارتباطات است. ارتباطات دانش آموزان با یکدیگر، ارتباط دانش آموزان با معلم، ارتباط معلمان با یکدیگر و ارتباط اولیا با معلمان و اطلاع یابی از درس و عملکرد فرزندانشان از طریق آموزش حضوری امکان پذیر است. در حالیکه در آموزش مجازی ممکن است این امر به معنای واقعی تحقق نیابد. به علاوه، از طریق آموزش حضوری فرصت اشتغال وجود دارد. با توجه به اینکه دانشجویان در دوره‌ای شروع به کار در جامعه می‌کنند، بنابراین برقراری ارتباط بین آن‌ها سبب می‌شود دیگر دانشجویان از تجارب و شغل آن‌ها مطلع شوند و حتی بعد‌ها به صورت همکار با وی و یا در جامعه فعالیت کنند؛ بنابراین آموزش حضوری این فرصت رایگان را برای آشنایی با انواع مشاغل و افراد و تجارب آن‌ها فراهم می‌کند.

این روانشناس افزود: یکی دیگر از مزایای آموزش حضوری طرح سوالات ذهنی در کلاس است. سوالات ذهنی را می‌توان در کمتر از چند ثانیه پرسید و پاسخ آن‌ها را از همان استاد یا معلم در همان لحظه گرفت. یا اینکه خود دوستان و همکلاسی‌ها بتوانند پاسخگو باشند؛ بنابراین رضایت بیشتری از این طریق می‌تواند حاصل شود.

وی ادامه داد: مورد دیگر اجبار به نتیجه است. برخی از دوستان به نوعی گلایه می‌کنند که ما نمی‌توانیم کاری انجام دهیم مگر زور و اجباری باشد. بسیاری از افراد از چنین روحیه‌ای برخوردارند تا جبری باشد و کاری انجام دهند؛ بنابراین از این نظر هم باز مشاهده می‌کنیم که آموزش حضوری می‌تواند اهمیت بیشتری داشته باشد.

معایب آموزش مجازی

سیاردوست در خصوص معایب آموزش مجازی بیان داشت: از مهمترین معایب آموزش مجازی عدم امکان برقرای ارتباط با یکدیگر است. مخصوصا برای دانشجویانی که به تازگی وارد دانشگاه شده‌اند و شروع کلاس آن‌ها به صورت مجازی نه تنها سبب می‌شود امکان برقراری ارتباط مستقیم و چهره به چهره آن‌ها جلوگیری شود، بلکه حتی سبب می‌شود از فرصت آموزش حضوری یعنی برقراری ارتباط با و بهره مندی از تجارب و مهارت‌های یکدیگر نیز غافل بمانند. یکی دیگر از معایب آموزش مجازی هزینه‌های آن است. تهیه موبایل برای دانش آموزان و عدم توان برخی از والدین و خانواده‌ها برای تهیه آن خصوصا خانواده‌هایی که در مناطق محروم زندگی می‌کنند، سبب می‌شود برخی از آن‌ها از آموزش باز بمانند.

وی افزود: از طرفی زیر ساخت هم مهم است. در برخی مناطق زیر ساخت آموزش مجازی وجود ندارد و همین امر، سبب به تاخیر افتادن آموزش در آن مناطق شده است. هر چند آموزش حضوری هم هزینه بر است، اما با این حال در مقایسه با آموزش مجازی هزینه اش کمتر است. البته گفتنی است که خود آموزش حضوری هم به دلیل اینکه مقید به زمان و مکان است، یکسری محدودیت برای افراد خصوصا دانشجویان اشتغال به کار ایجاد می‌کند، اما روی هم رفته نظم بیشتری در این نوع آموزش حاکم است.

آموزش حضوری و سلامت روان دانش آموزان

سیاردوست درباره آموزش حضوری و سلامت روان دانش آموزان توضیح داد: شادابی، نشاط، هدفمندی و لذت بردن از زندگی مستلزم داشتن شخصیت سالم است؛ بنابراین از طریق آشنایی با معیار‌های سلامت روان و تطابق آن با ویژگی‌های شخصی، تعامل با دیگران و محیط اطراف می‌توانیم تا حدودی از بروز عوامل آسیب زا به شخصیت جلوگیری کنیم و با اصلاح آن‌ها می‌توانیم برای ایجاد یک شخصیت سالم تلاش کنیم. در مدرسه، فرزندان عاطفه و محبت را به نوعی تجربه می‌کنند و معلم با محبت و توجه آن‌ها را به مسیر صحیح هدایت می‌کند. دانش آموز در مدرسه چگونگی برقراری روابط درست عاطفی، سازگاری با دیگران و مسوولیت پذیری را می‌آموزد و معلم با صبر، حوصله و خوشرویی سعی می‌کند به عمق مشکلات دانش آموزان پی ببرد و در حل آن‌ها تلاش کند.

وی ادامه داد: نقش معلم در ایجاد نگرش مثبت در دانش آموزان بسیار با اهمیت است. کودک در مدرسه، شایستگی، شکست، موفقیت، محبوبیت و انزوا را یاد می‌گیرد و به نوعی می‌توان گفت تمام آنچه که فرد را به نوعی اجتماعی می‌کند، در مدرسه با تعامل با دیگران یاد می‌گیرد؛ بنابراین محیط مدرسه می‌تواند در کاهش افسردگی، استرس و پرخاش دانش آموزان موثر باشد.

وی گفت: به طور کلی ما سلامت روان را به عنوان نوعی از سلامتی تعریف می‌کنیم که به کمک آن می‌توانیم به توانایی‌های فرد پی ببریم. با موارد ذکر شده متوجه می‌شویم که مدرسه در پرورش نکات مثبت که در نهایت به سلامت روان دانش آموز ختم می‌شود، بسیار بسیار کمک می‌کند