طهرانچی: دانشگاهیان باید درک درستی از اتفاقات و تحولات داشته باشند

به گزارش مجله خبری نگار، محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در چهارمین دوره بصیرتی تشکیلاتی شهید شهریاری که با حضور چهارصد نفر از اساتید این دانشگاه به صورت مجازی برگزار شد، با تأکید بر اینکه افرادی که در مسند دانشگاه قرار می‌گیرند، باید چیستی، چرایی و چگونگی آن را بشناسند، گفت: آنچه در نظام آموزش عالی کشور در صدساله اخیر اتفاق افتاد، توجه به بُعد چگونگی نظام آموزش عالی بود. مقام معظم رهبری می‌فرمایند دانشگاه ما غلط بنیان‌گذاری شده است. باید توجه کنیم و این اتفاق را واکاوی کرده و دقت داشته باشیم که چرا دانشگاه اشتباه بنیان‌گذاری شد.

وی خاطرنشان کرد: سیر تحولات دانشگاه در غرب شامل پنج مرحله بود که از انقلاب صنعتی شروع می‌شود و پس از آن انقلاب آموزشی رخ می‌دهد. در دوره اول دانشگاه به عنوان یک نهاد ملی دانش و نخبگانی، از سیاست و دموکراسی جدا بود و فضای خاص خود را داشت. در این دوره، خدمت به دولت از علم دیسیپلین‌محور دنبال می‌شد و انتقال دانش از معلم به دانشجو بود. در این دوره، موضوع شهروند فرهنگی مورد توجه دانشگاه‌ها قرار داشت.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: در دوره دوم دانشگاه که از سال ۱۹۴۰ و پس از فروکش شدن هیجانات جنگ‌های جهانی آغاز شد، غرب به این نتیجه رسید که شهروندی را از یکپارچگی مبتنی بر دین به یکپارچگی مبتنی بر گروه‌های شغلی تغییر دهد. بدین ترتیب، توجه دانشگاه‌ها از شهروند فرهنگی به شهروند اجتماعی معطوف شد.

طهرانچی با اشاره به خصوصیات دانشگاه اجتماعی گفت: در دانشگاه اجتماعی، توجه به ملیت و هویت وجود دارد، اما گروه‌های مرجع، نخبگان آموزش هستند. اکنون با این دانشگاه مواجه هستیم که گسترده و توده‌ای بودن از ویژگی‌های آن است و انتشار دانش از فضای منزوی دانشگاه به سطح جامعه آمده است. دانشگاه دوره اول، نظریه‌آفرین و دانشگاه دوره دوم، قدرت‌آفرین بود.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به تفاوت دانشگاه کلاسیک و دانشگاه اجتماعی پرداخت و گفت: در دانشگاه کلاسیک، علوم انسانی محور بود، ولی در دانشگاه اجتماعی علوم طبیعی جای آن را گرفت که نتیجه آن بمب هسته‌ای بود. این روند ادامه داشت تا اینکه سال ۲۰۰۱ اعلام شد که دوران تخصص‌گرایی و دیسیپلین‌گرایی در علم به پایان رسیده و دوره فرادیسیپلین آغاز شده است و علوم شناختی، نانو، بایو و... موردتوجه قرار گرفته است.

وی افزود: اکنون مرحله پنجم سیر تحول دانشگاه در غرب آغاز شده و به دنبال ایجاد جهان شبکه‌ای هستند. در شکل‌گیری جهان شبکه‌ای، لازم بود تا یک واداشتگی عمومی به سمت فضای مجازی شکل بگیرد.

طهرانچی ادامه داد: بدین ترتیب اکنون شاهد آن هستیم که بیش از یک سال و نیم است که فعالیت‌های حضوری دانشگاه تعطیل شده و وارد فضای جدیدی تحت عنوان جهان شبکه‌ای شده‌ایم. این اتفاقات در کتاب فراسوی اسپوتنیک پیش‌بینی شده بود که به زودی شاهد پاندمی جهانی یا جنگ بیولوژیک خواهیم بود.

عضو هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: در این فضا، دیگر هویت و ملیت و نام و کدملی افراد مطرح نیست، بلکه هر انسان در جهان شبکه‌ای با یک IP شناخته می‌شود و نقطه‌ای از جهان شبکه‌ای به حساب می‌آید. در این مرحله، با پدیده‌هایی همچون جهان‌وطنی مواجه هستیم که برای تحقق آن در فضای حقیقی، فاصله اجتماعی و همزمان با آن، در فضای مجازی، ارتباط اجتماعی خلق کرده‌اند.

طهرانچی با بیان اینکه دانشگاه و آموزش در این دوره متفاوت و جدید است، اظهار داشت: ما دانشگاهیان باید درک درستی از این اتفاقات و تحولات داشته باشیم و جایگاه و نقش خودمان را بدانیم. در جامعه دانشمندان و امرا نقشی اساسی در تربیت دارند، بنابراین باید بدانیم کجا بودیم، کجا هستیم و به کجا خواهیم رفت، چرا که این دانشگاه جدید نیاز به معرفت افزایی دارد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در پایان با گرامیداشت یاد و خاطره شهید مجید شهریاری، خاطرنشان کرد: شهید شهریاری برای آموختن از لحظه لحظه عمر خود استفاده می‌کرد. اکنون در نقطه تحول تاریخی برای ماهیت دانشگاه هستیم و پس از طی کردن سیر تحول دانشگاه از نظریه‌آفرین به قدرت‌آفرین، اکنون وارد دانشگاه جهان شبکه‌ای شده‌ایم که نقش آن ساخت انسان‌های جدید در جهان شبکه‌ای است. ان‌شاءالله با حضور آگاهانه بتوانیم آنچه درست است و باید باشد را خلق کنیم.

چهارمین دوره بصیرتی تشکیلاتی شهید شهریاری از امروز آغاز و تا روز چهارشنبه ۲۴ شهریور ادامه دارد.

در این دوره موضوعات مختلفی در حوزه نهاد دانشگاه، جایگاه منطقه‌ای ایران، آزادی در جمهوری اسلامی، عدالت در جمهوری اسلامی، مبانی، اصول و مدل اجتهادی مقام معظم رهبری در حکمرانی، اقتصاد در جمهوری اسلامی، تمدن نوین اسلامی و سواد رسانه‌ای ارائه می‌شود.

این دوره توسط مرکز فرهنگی دانشگاهی امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی با همکاری دفتر تشکل‌های سیاسی معاونت فرهنگی دانشجویی برای اساتید دانشگاه با ثبت نام قبلی برگزار می‌شود.