اختلال شنوایی در نوزادان ایرانی؛ زنگ خطری برای آینده سلامت

به گزارش مجله خبری نگار،، شنوایی یکی از پنج حس اصلی انسان است که از همان روز‌های آغازین زندگی، زمینه‌ساز یادگیری زبان، برقراری ارتباط و رشد شناختی کودک می‌شود. اگر این توانایی به‌درستی عمل نکند، کودک در رشد گفتاری و زبانی دچار مشکل خواهد شد. این موضوع نه‌تنها روند یادگیری فردی و اجتماعی او را مختل می‌کند، بلکه می‌تواند پیامد‌هایی عاطفی، رفتاری و حتی روانی در پی داشته باشد. در سطح کلان نیز، هزینه‌های اقتصادی ناشی از مراقبت‌های ویژه، آموزش جبرانی و از دست رفتن فرصت‌های شغلی، بار بزرگی بر دوش خانواده‌ها و جامعه خواهد گذاشت.

اختلالات شنوایی در نوزادان به دلایل متعددی رخ می‌دهند. ازدواج‌های فامیلی، سابقه خانوادگی کم‌شنوایی، بیماری‌های عفونی مادر در دوران بارداری، تولد زودرس، وزن کم هنگام تولد، و حتی درمان‌های پزشکی نظیر استفاده از دارو‌های خاص، از عوامل خطر مهم به شمار می‌روند. پژوهش‌های بین‌المللی نشان داده‌اند که میزان بروز این اختلال در کشور‌های مختلف متفاوت است و شرایط اقتصادی، امکانات بهداشتی و وجود برنامه‌های غربالگری نقش مهمی در کاهش یا افزایش آن دارند. ازاین‌رو، شناخت دقیق وضعیت در ایران و طراحی برنامه‌های مناسب برای غربالگری و پیشگیری، یک ضرورت جدی است.

در مطالعه‌ای که در همین راستا انجام شده است، علی سرکوهی، پژوهشگر گروه بیهوشی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، همراه با چند همکار دیگر از همین دانشگاه و همکاری چند مرکز علمی کشور، به بررسی علمی میزان شیوع مشکلات شنوایی در نوزادان ایرانی پرداخته‌اند. موضوع اصلی پژوهش، بر پایه جمع‌آوری و تحلیل داده‌های مطالعات مختلف در ایران شکل گرفت تا بتوان تصویری دقیق و جامع از وضعیت کنونی این اختلال در کشور به دست آورد.

روش انجام این مطالعه بر پایه مرور نظام‌مند و متاآنالیز بود. پژوهشگران، پایگاه‌های علمی معتبر بین‌المللی و داخلی ازجمله PubMed، Scopus، Web of Science، Science Direct، SID و Magiran را تا ژانویه ۲۰۲۵ بررسی کردند. علاوه بر آن، جست‌وجوی دستی در منابع کلیدی نیز صورت گرفت تا هیچ داده مهمی از قلم نیفتد. پس از غربالگری، کیفیت مطالعات ارزیابی شد و داده‌ها با نرم‌افزار آماری پیشرفته مورد تحلیل قرار گرفتند.

نتایج این بررسی‌ها نشان می‌دهند که شیوع اختلال شنوایی در ایران حدود ۰.۸ درصد و میزان کم‌شنوایی نزدیک به ۲ درصد است. همچنین، این اختلال در میان نوزادان پسر کمی شایع‌تر از دختران گزارش شد. به بیان ساده‌تر، هرچند درصد‌ها پایین به نظر می‌رسند، اما به دلیل گستردگی جمعیت نوزادان، این آمار می‌تواند زنگ خطری جدی برای نظام سلامت کشور باشد.

این نتایج حاکی از آن هستند که مشکلات شنوایی در نوزادان ایرانی به‌هیچ‌وجه موضوعی جزئی نیست. از نگاه پژوهشگران، غربالگری دقیق و مداخله‌های به‌موقع، می‌تواند تا حد زیادی از پیامد‌های ناگوار آن جلوگیری کند. اگر اختلال شنوایی به‌موقع تشخیص داده نشود، آثار منفی آن بر گفتار، تحصیل و زندگی اجتماعی فرد می‌تواند پایدار و جبران‌ناپذیر باشد.

اهمیت یافته‌های فوق در آن است که نه‌تنها میزان شیوع اختلال شنوایی را نشان می‌دهد، بلکه عوامل خطرساز آن را نیز روشن می‌سازند. نوزادانی که در بخش مراقبت‌های ویژه بستری می‌شوند، بیش از سایرین در معرض این مشکل هستند. استفاده از دارو‌های خاص، ابتلا به عفونت‌ها، ناهنجاری‌های مادرزادی و حتی شرایط محیطی می‌تواند نقش تشدیدکننده داشته باشد. پژوهشگران همچنین تأکید کردند که استفاده از روش‌های ترکیبی در غربالگری، مانند تست‌های OAE و AABR، می‌تواند دقت تشخیص را افزایش دهد و احتمال از دست رفتن موارد را کاهش دهد.

این مطالعه بار دیگر ضرورت اجرای برنامه‌های جامع غربالگری شنوایی نوزادان را یادآوری می‌کند. آموزش پزشکان و پرستاران در زمینه روش‌های نوین، فراهم‌کردن تجهیزات لازم برای تشخیص، و همچنین حمایت از خانواده‌هایی که فرزند مبتلا دارند، از جمله اقداماتی است که باید در دستور کار قرار گیرد. علاوه بر این، بررسی‌های تکمیلی در زمینه عوامل ژنتیکی و محیطی نیز می‌تواند به تدوین راهبرد‌های مؤثر برای پیشگیری کمک کند.

یافته‌های این پژوهش در «فصلنامه مطالعات علوم پزشکی» منتشر شده‌اند؛ نشریه‌ای که زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی ارومیه فعالیت می‌کند و مقالات علمی در حوزه سلامت و پزشکی را به چاپ می‌رساند.