۱۳ پیشنهاد به رئیس جمهور منتخب پیرامون توسعه هوش مصنوعی در ایران

به گزارش مجله خبری نگار، محمّدهادی زاهدی مدیر کل آمار، فناوری اطلاعات و امنیت فضای مجازی وزارت علوم و رئیس انجمن هوش مصنوعی ایران در پیامی به رئیس جمهور منتخب اعلام کرد: انجمن هوش مصنوعی ایران در اسفندماه سال ۱۴۰۲ با پیگیری جمعی از اساتید دانشگاه و متخصصان حوزه هوش مصنوعی از دانشگاه‌های سراسر کشور و بخش خصوصی با کسب مجوز از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تأسیس و آغاز بکارکرده است.

در این پیام خطاب به رئیس جمهور منتخب آمده است: این انجمن به عنوان تشکلی از بدنه علمی و پژوهشی کشور در حوزه هوش مصنوعی، ضمن عرض تبریک به جنابعالی به عنوان منتخب ملت بزرگ ایران و با آرزوی توفیقات در پیشبرد برنامه‌ها، مجموعه‌ای از پیشنهادات خود را در خصوص توسعه هوش مصنوعی کشور به استحضار می‌رساند.

زاهدی عنوان کرد: اگر بخواهیم خیلی شفاف سخن بگوییم وضعیت کاربردی‌سازی و کاربست هوش مصنوعی در ایران در جایگاه مطلوب نیست و نیازمند برنامه‌ریزی‌های منسجم است، بطوریکه تنها ۷۷ شرکت در ایران اعلام داشته‌اند که دارای محصول دانش بنیان در این حوزه می‌باشند و از این بین تعداد محدودی از آنها دارای مرکزی تخصصی در حوزه هوش مصنوعی بوده و دارای سهم از بازار هستند. 

رئیس انجمن هوش مصنوعی ایران در این نامه آورده است: مزید استحضار در ارزیابی شاخص آمادگی هوش مصنوعی دولت‌ها طی گزارشات رسمی سال ۲۰۲۳م، ایران در رتبه ۹۴ جهان در بین ۱۹۳ کشور قرار گرفته و در زمینه شاخص آمادگی هوش مصنوعی کلی (بخش‌های دولتی، عمومی و خصوصی) نیز رتبه ۱۱۳ از ۱۷۲ کشور را دارد.

در این نامه آمده است: این در حالی است که برخی کشور‌های همسایه همچون امارات متحده عربی و عربستان سعودی در حال سرمایه‌گذاری گسترده و پیشرفت در این حوزه هستند. امارات با اجرای پروژه‌های بزرگی با همکاری شرکت‌های بین‌المللی نظیر، در حال راه‌اندازی یکی از سریع‌ترین مراکز پردازشی (ابررایانه‌های) هوش مصنوعی دنیا است. 

زاهدی در این نامه آورده است: همچنین، دبی با طرح جامع جهانی هوش مصنوعی، برنامه‌ریزی راهبردی برای استفاده از هوش مصنوعی در جهت بهبود کیفیت زندگی و رشد اقتصادی دارد. عربستان سعودی نیز با تشکیل صندوقی به دنبال حضور پررنگ در صنعت هوش مصنوعی است. این کشور با یک اعتبار کلان قصد دارد تا در این حوزه سرمایه‌گذاری‌های بزرگی انجام دهد، که این نشان‌دهنده برنامه‌ریزی بلندمدت برای پیشرفت در زمینه هوش مصنوعی است.

رئیس انجمن هوش مصنوعی ایران اعلام کرد: براساس گزارشی که چندماه پیش منتشر شد آمریکا میزبان ۳۳.۶ درصد یا ۱۳۰۰۰ شرکت از ۳۶۰۰۰ شرکت هوش مصنوعی در جهان بود و این در حالی است که چین میزبان ۵۷۳۴ یا ۱۶ درصد از مشاغل بوده است. پیش‌بینی می‌شود که اندازه بازار هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۴ در چین به ۳۴.۲۰ میلیارد دلار برسد. انتظار می‌رود اندازه بازار نرخ رشد سالانه (CAGR) ۲۰۲۴-۲۰۳۰، ۲۸.۶۱ درصد را نشان دهد که منجر به حجم بازار ۱۵۴.۸۰ میلیارد دلاری در چین تا سال ۲۰۳۰ می‌شود (در مقایسه جهانی، بزرگترین اندازه بازار در آمریکا خواهد بود (۵۰.۱۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴)).

زاهدی عنوان کرد: از سوی دیگری، صربستان قصد دارد در دو سال آینده (تا سال ۲۰۲۶) ۱۰۰ میلیون یورو در توسعه هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کند؛ همچنین قابل توجه است که صربستان بر اساس شاخص‌های پذیرش هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۳، در بین ۱۹۳ کشور در رتبه ۵۷ قرار گرفت است.

براساس این نامه، این تفاوت‌ها و آمار نشان‌دهنده ضرورت اقدامات جدی و فوری برای بهبود وضعیت هوش مصنوعی در کشور است، ایران نیازمند برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری کلان در این حوزه است تا بتواند در رقابت جهانی هوش مصنوعی سهمی داشته باشد. اقداماتی نظیر تدوین سند جامع ملی هوش مصنوعی و همکاری با شرکت‌های بین‌المللی می‌تواند گام‌های موثری در این مسیر باشد لذا پیشنهاداتی برای ارتقاء جایگاه ایران در دنیا در حوزه هوش مصنوعی ارائه می‌شود.

زاهدی اعلام کرد: ابلاغ سند جامع ملی هوش مصنوعی پس از بازنگری: پیشنهاد می‌شود سند ملی هوش مصنوعی با بهره‌گیری از ظرفیت علمی انجمن هوش مصنوعی ایران تکمیل و بازنگری و ابلاغ شود. با توجه به تصویب کلیات این سند و نیاز به اصلاح و تکمیل برخی موارد از جمله شاخص‌ها و سنجه‌ها، استفاده از دانش و تخصص اعضای این انجمن می‌تواند به تسریع فرآیند تکمیل سند کمک کند. این سند می‌تواند آغازگر تحولات بسیاری در کشور در حوزه هوش مصنوعی باشد و به پیشرفت این دانش و فناوری در ایران کمک شایانی کند.

ضرورت کاربردی‌سازی هوش مصنوعی در صنایع کشور

زاهدی پیشنهاد کرد: منظور توسعه و ترویج استفاده از این فناوری و همچنین ارتقاء رتبه جهانی ایران در این حوزه مورد توجه قرار گیرد. کاربردی‌سازی هوش مصنوعی در صنایع مختلف می‌تواند منجر به افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و ارتقاء کیفیت محصولات و خدمات شود.

در پیشنهاد بعدی زاهدی آمده است: کارگروه‌های تخصصی در صنایع مختلف نظیر نفت و گاز، کشاورزی، بهداشت و درمان، حمل و نقل و خودروسازی تشکیل شود تا با شناسایی نیاز‌ها و فرصت‌های موجود، راهبردها، ماموریت‌ها و برنامه‌های کاربردی‌سازی هوش مصنوعی برای هر صنعت تدوین و اجرا شود.

در پیشنهاد سوم وی درباره بکارگیری هوش مصنوعی در راستای بهبود خدمات به ایرانیان آمده است: پیشنهاد می‌شود از هوش مصنوعی برای بهبود خدمات شهری و رفاه ایرانیان بهره‌گیری شود. این اقدام می‌تواند به بهبود مدیریت شهری، کاهش هزینه‌های شهری، بهینه‌سازی مصرف انرژی، افزایش امنیت و حریم خصوصی، ایمنی هموطنان و ارتقا سطح سلامت جامعه کمک کند.

رئیس انجمن هوش مصنوعی با عنوان راه‌اندازی چندین اپراتور پردازش سریع هوش مصنوعی، اعلام کرد: پیشنهاد می‌شود که برای رفع مشکل کمبود زیرساخت‌های پردازشی در حوزه هوش مصنوعی، چندین اپراتور تخصصی راه‌اندازی شود. این اپراتور‌ها می‌توانند زیرساخت‌های پردازشی و محاسباتی لازم را به پژوهشگران، دانشگاه‌ها و صنایع مختلف ارائه دهند. این اقدام می‌تواند به تسهیل تحقیقات و توسعه محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی کمک شایانی کند و به عنوان یک گام مؤثر در پیشرفت این حوزه محسوب شود.

در پیشنهاد پنجم درباره آموزش همگانی هوش مصنوعی آمده است: پیشنهاد می‌شود آموزش همگانی هوش مصنوعی با ارتقاء سطح آگاهی و دانش عمومی جامعه در زمینه هوش مصنوعی از طریق برنامه‌های آموزشی و کارگاه‌های عمومی، و نیز گنجاندن مفاهیم پایه‌ای هوش مصنوعی در نظام آموزش و پرورش انجام شود، زیرا این اقدام می‌تواند بسیار اثرگذار باشد. تربیت نیروی ماهر و متخصص از دیگر اقدامات مهم در این زمینه می‌تواند باشد.

زاهدی در پیشنهاد سوم آورده است: سرمایه‌گذاری در آموزش و پژوهش: پیشنهاد می‌شود سرمایه‌گذاری در آموزش و پژوهش با تخصیص بودجه مناسب برای تحقیقات پیشرفته در زمینه هوش مصنوعی و همچنین افزایش ورودی داوطلبین در رشته هوش مصنوعی و دوره‌های تخصصی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی انجام شود.

وی با بیان حمایت از استارتاپ‌ها و شرکت‌های فناور اعلام کرد: پیشنهاد می‌شود به‌منظور تسریع در رشد و توسعه سازوکار‌های حمایتی برای شرکت‌های نوپا و فناور که در زمینه هوش مصنوعی فعالیت می‌کنند، ساز و کار حمایتی برای آنها ایجاد شود. ارائه مشاوره و خدمات تخصصی به استارتاپ‌ها و تسهیل دسترسی به زیرساخت‌های پردازشی و محاسباتی نیز می‌تواند به رشد و توسعه سریع‌تر این شرکت‌ها کمک کند.

در پیشنهاد هشتم این نامه هم با تاسیس پارک علم و فناوری هوش مصنوعی عنوان شد: پیشنهاد می‌شود تاسیس پارک علم و فناوری هوش مصنوعی به منظور تقویت زیست‌بوم شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه هوش‌مصنوعی انجام شود. این پارک می‌تواند محیطی مناسب برای رشد و توسعه شرکت‌های نوپا و فناور در این حوزه ایجاد کند. همچنین، پیشنهاد می‌شود این پارک به عنوان واسط اخذ یا مشاوره پروژه‌های تحول دیجیتال و هوشمندسازی سازمان‌های دولتی عمل کرده و اتصال مناسب این سازمان‌ها به شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی را فراهم کند.

زاهدی در پیشنهاد نهم این نامه با بیان ایجاد فرصت تعاملات بین‌المللی در حوزه هوش مصنوعی آورده است: پیشنهاد می‌شود فرصت‌های تعاملات بین‌المللی در حوزه هوش مصنوعی ایجاد شود. این شامل برگزاری دوره‌های مشترک ارشد و دکتری با کشور‌های منطقه، استفاده از ظرفیت‌های پردازشی موجود در منطقه برای انجام پروژه‌های هوش مصنوعی در کشور، و برندسازی و گسترش سامانه‌های هوشمند توسعه‌یافته توسط تیم‌های دانشگاهی ایران در بازار منطقه‌ای می‌شود.

رئیس انجمن هوش مصنوعی درباره تأسیس چندین آزمایشگاه آزمایش و ارزیابی محصولات هوش مصنوعی اعلام کرد: پیشنهاد می‌شود با تأسیس آزمایشگاه‌های هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف، با تمرکز بر روی آزمان و ارزیابی محصولات هوش مصنوعی، این آزمایشگاه‌ها بتوانند به عنوان مراجع معتبر و مادر تخصصی برای ارزیابی کیفیت و عملکرد این محصولات عمل کنند. این اقدامات نه تنها به بهبود کیفیت محصولات هوش مصنوعی کمک می‌کند، بلکه اعتماد کاربران و سازمان‌ها به این فناوری‌ها را نیز افزایش می‌دهد.

در پیشنهاد یازدهم این نامه درباره تأسیس یک شرکت چند ملیّتی در حوزه هوش مصنوعی عنوان شده است: با توجه به نیاز فزاینده در حوزه هوش مصنوعی و ایجاد زیرساخت‌های مرتبط، سرمایه‌گذاری در این زمینه نیازمند سرعت عمل بالاست. اما به دلیل بوروکراسی موجود در سازمان‌های دولتی، ادارات دولتی و حتی سازمان ملی هوش مصنوعی قادر به ارائه کمک‌های لازم در زمان مناسب نیستند. بنابراین، به منظور تسریع در این روند، پیشنهاد تشکیل یک شرکت چندملیتی بین‌المللی را داریم. این شرکت می‌تواند در بازه زمانی کوتاهی اقدامات موثری در جذب سرمایه‌گذار و خرید تجهیزات زیرساختی انجام دهد.

زاهدی درباره عضویت نماینده انجمن هوش مصنوعی ایران در شورای راهبردی هوش مصنوعی کشور، پیشنهاد کرد: نماینده‌ای از انجمن هوش مصنوعی ایران به عضویت شورای راهبردی هوش مصنوعی کشور درآید. این نماینده می‌تواند با بهره‌گیری از دانش و تخصص اعضای انجمن، نقش مؤثری در تصمیم‌گیری‌های کلان و راهبردی ایفا کند. حضور نماینده انجمن در این شورا می‌تواند به ارتقاء کیفیت تصمیمات و تسریع در اجرای برنامه‌های ملی هوش مصنوعی کمک شایانی کند.

در پیشنهاد سیزدهم این نامه هم درباره آمادگی انجام تعهدات ایران در اجرای تعهدات ذیل نقشه راه توسعه هوش مصنوعی پیمان شانگهای توسط انجمن هوش مصنوعی ایران آمده است: با توجه به اینکه نقشه راه توسعه هوش مصنوعی کشور‌های عضو پیمان شانگهای با همکاری کشور ایران تدوین و مصوب شده است و در این نقشه راه، ظرفیت‌های متعدد همکاری مانند تعاملات دانشگاهی، برگزاری کنفرانسها، رویداد‌ها و مسابقات مشترک توسط کشور‌ها و ... پیش بینی شده است، در راستای افزایش مشارکت هسته‌های خصوصی در امور کشور، پیشنهاد می‌شود و این آمادگی وجود دارد تا نمایندگی ایران برای اجرای تعهدات در موارد ذیل نقشه راه توسعه هوش مصنوعی پیمان شانگهای توسط انجمن هوش مصنوعی ایران انجام پذیرد.

زاهدی در پایان آورده است: با توجه به اهمیت و ضرورت موضوع، امیدواریم که این پیشنهادات مورد توجه و عنایت ویژه جنابعالی قرار گیرد و اقدامات لازم برای ارتقاء جایگاه کشورمان در حوزه هوش مصنوعی به سرعت آغاز شود.