وابستگی اقتصاد مصر به منابع خارجی برای تثبیت ارز

به گزارش مجله خبری نگار/تازه‌های اقتصادی: این مطالعه تخمین خود را برای رشد مصر در سال مالی ۲۰۲۳-۲۰۲۲ (ژوئیه ۲۰۲۲ تا ژوئن ۲۰۲۳) از ۳.۴ درصد به ۳.۸ درصد در پی تغییر مجدد داده‌های تاریخی و انتشار تولید ناخالص داخلی سه ماهه اول (ژوئیه-سپتامبر ۲۰۲۲) افزایش داده است. وزارت برنامه‌ریزی و توسعه اقتصادی مجموعه تولید ناخالص داخلی واقعی خود را از سال مالی ۲۰۱۷-۲۰۱۶ تا سال مالی ۲۰۲۲-۲۰۲۱ پایه‌گذاری کرد و برخی از داده‌های تاریخی را اصلاح کرد.

نمودار ۱- سهم اجزای مختلف هزینه نهایی در رشد تولید ناخالص داخلی واقعی مصر (درصد)

ارقام جدید نشان می‌دهد که رشد فصلی از ۳.۳ درصد سالانه در سه ماه منتهی به ژوئن ۲۰۲۲ به ۴.۴ درصد در سه‌ماه منتهی به سپتامبر ۲۰۲۲ افزایش یافته، اما بعید است که این رشد ادامه داشته باشد. رشد سریع‌تر در سه‌ماهه اول سال مالی ۲۰۲۳-۲۰۲۲ به دلیل افزایش مصرف خصوصی (نمودار ۱) بود، زیرا افزایش هزینه‌های اجتماعی و جریان‌های ورودی وجوه، اثر تورم بالا را متوازن کرد. این مطالعه تخمین می‌زند که مصرف خصوصی از آن زمان کُند شده است، زیرا تورم فزاینده تاثیر مخارج اجتماعی را از بین برده است. در شرایط چالش‌برانگیز اقتصاد مصر، کاهش هزینه‌های سرمایه‌ای دولت و کاهش پروژه‌های بزرگ اجرا شده توسط ارتش به این معنی است که هزینه‌های سرمایه‌گذاری، که در سه‌ماهه اول ۳۳.۳ درصد نسبت به سال قبل کاهش یافت، در کل سال مالی ۲۰ درصد کاهش خواهد یافت.

نمودار ۲- رشد تولید ناخالص داخلی واقعی مصر و سهم هر یک از اجزای هزینه (۲۰۲۴-۲۰۱۵)

با این حال در سال مالی ۲۰۲۴-۲۰۲۳، انتظار می‌رود که هزینه‌های سرمایه‌گذاری بهبود یابد و رشد فصلی را به ۴ درصد افزایش دهد (نمودار ۲). این پیش‌بینی به دیدگاه مطالعه حاضر بستگی دارد که مقامات در طرح متنوع‌سازی خود پیشرفت خواهند کرد و سرمایه‌گذاری را از متحدان شورای همکاری خلیج فارس جذب خواهند کرد. زیرا مسئولان برای تثبیت نرخ ارز و تامین نیاز‌های مالی کشور به این منبع تامین مالی خارجی نیاز دارند. چنین سرمایه‌گذاری با اثر پایه مطلوب ناشی از انقباض عمیق در سال مالی ۲۰۲۳-۲۰۲۲ ترکیب خواهد شد.

افزایش سرمایه‌گذاری در رشد سرفصل کاهش مصرف خصوصی و اوج صادرات هیدروکربن را پنهان می‌کند. همه این عوامل برای دومین سال متوالی به نگه داشتن رشد کمتر از روند‌های تاریخی کمک خواهند کرد. این عواقب منفی بر بازار کار خواهد داشت، زیرا رشد برای ایجاد مشاغل کافی برای جذب افراد جدید به بازار کار کافی نخواهد بود و بیکاری جوانان را بالا نگه می‌دارد.

در واقع، انتظار می‌رود که افزایش تورم، کاهش یارانه‌ها و اثرات نامطلوب پایه باعث کاهش رشد مصرف خصوصی از ۵.۲ درصد در سال مالی ۲۰۲۳-۲۰۲۲ به یک درصد در سال مالی ۲۰۲۴-۲۰۲۳ کاهش یابد. در ماه مه سال ۲۰۲۳، دولت مصر قیمت انرژی خورشیدی (دیزل) را افزایش داد، در حالی که قیمت کالا‌های فروخته شده به دارندگان کارت سهمیه را افزایش داد و در تلاش برای کاهش صورتحساب یارانه، مقدار خرید از طریق این کارت‌ها را محدود کرد. این اقدامات بر حدود ۶۳ میلیون ذینفع یا ۶۰ درصد از جمعیت مصر تاثیر خواهد گذاشت. بخش‌های باقی‌مانده از جمعیت تحت‌تاثیر تورمی قرار خواهند گرفت که در ماه‌های آینده رو به افزایش است (نمودار ۳) و در حالی که رشد قیمت از آگوست ۲۰۲۳ به بعد اندکی کاهش می‌یابد، در سراسر سال ۲۰۲۳ بالای ۳۰ درصد و در سراسر ژوئن ۲۰۲۴ بالای ۲۰.۰ درصد باقی خواهد ماند.

نمودار ۳- تورم مصر

تورم نه تنها مستقیماً قدرت خرید را کاهش می‌دهد، بلکه سود حاصل از سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار دولتی و گواهی‌های سپرده را نیز از بین می‌برد که بر ثروت طبقه متوسط و افراد بالاتر در جامعه تاثیر می‌گذارد. این امر بر مصرف فشار بیشتری خواهد داشت. این مطالعه معتقد است که جریان‌های ورودی حواله‌ها همچنان قوی خواهد بود، اما اعداد رسمی تراز پرداخت‌ها، این را نشان نمی‌دهد. سهم بزرگ و رو به رشدی از حواله‌ها از طریق کانال‌های غیررسمی از جمله پول نقد ارسال می‌شود.

نمودار ۴- پیش بینی صادرات گاز مصر

در حالی که صادرات خالص به طور مثبت به رشد تولید ناخالص داخلی واقعی کمک خواهد کرد، سهم آن‌ها در سال مالی ۲۰۲۴-۲۰۲۳ کمتر خواهد بود. این به این دلیل است که تیم نفت و گاز مطالعه حاضر فکر می‌کند که صادرات گاز مصر (حدود ۴۰ درصد از کل صادرات) در سال ۲۰۲۳ به اوج خود خواهد رسید (نمودار ۴). کاهش تولید گاز و رشد شدید تقاضای گاز داخلی بر توانایی مصر برای حفظ رشد صادرات LNG تاثیر خواهد گذاشت. در عین حال، به دلیل عدم تعادل در بازار ارز، افزایش نااطمینانی‌های کلان اقتصادی و کاهش تقاضای خارجی، صادرات غیرهیدروکربنی برای بهره مندی از نرخ ارز رقابتی تر، کُند خواهد بود. با این حال، بخش گردشگری یک نقطه روشن باقی خواهد ماند، زیرا تعداد گردشگران ورودی از بالاترین حد در سال ۲۰۱۰ در سال ۲۰۲۴ فراتر خواهد رفت. در عین حال، کاهش تقاضای داخلی همراه با چالش‌های دسترسی به ارز خارجی برای تامین مالی واردات، منجر به کاهش سالانه دیگری در واردات واقعی خواهد شد.

اگر سرمایه گذاری شورای همکاری خلیج فارس به کُندی تحقق پیدا کند، این امر باعث می‌شود رشد فصلی به کمتر از رقم مورد انتظار کنونی کاهش یابد. این وضعیت مشکل‌ساز خواهد بود، زیرا مطالعه حاضر همچنان بر این باور است که در کوتاه‌مدت هزینه‌های سرمایه‌ای دولت در بحبوحه تلاش برای تثبیت مالی و نیاز به مهار واردات، کم خواهد ماند. سرمایه‌گذاران بخش خصوصی محلی نیز از افزایش هزینه استقراض و کُندی اقتصاد دلسرد خواهند شد، در حالی که سرمایه‌گذاران خارجی غیرعضو شورای همکاری خلیج فارس قبل از ورود به مصر می‌خواهند ببینند که مشارکت خصوصی و دولتی با شورای همکاری خلیج‌فارس چگونه خواهد بود. این در شاخص مدیران خرید مصر مشهود است. کاهش ورود سرمایه همچنین باعث افزایش بیشتر عدم قطعیت‌های اقتصاد کلان، تعمیق عدم تعادل در بازار ارز و دامن زدن به فشار‌های تورمی می‌شود.