مشکل مسکن و اشتغال نخبگی، دو عامل مهم در مهاجرت نخبگانی است

به گزارش مجله خبری نگار، به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان، نشست هم‌اندیشی رئیس و مسئولان بنیاد ملی نخبگان با رئیس و اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در محل بنیاد برگزار شد.

در این نشست، سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری و رئیس بنیاد ملی نخبگان با تأکید بر ضرورت گسترش دامنه حمایتی از استعداد‌های برتر و نخبگان و لزوم افزایش همکاری و همراهی مجلس شورای اسلامی با بنیاد ملی نخبگان، عنوان کرد: با توجه به ظرفیت‌های بسیار خوب نیروی انسانی مستعد، نخبگان و فعالان حوزه فناوری و نوآوری، افزایش ظرفیت‌های حمایتی بنیاد ملی نخبگان به کمک مجلس شورای اسلامی، می‌تواند زمینه ساز شکوفایی استعداد‌های برتر، جذب و ماندگاری نخبگان و اشتغال دانش‌بنیان و خلاق باشد.

اهمیت ایجاد تناسب میان بودجه‌ها و مأموریت‌های بنیاد ملی نخبگان

رییس بنیاد ملی نخبگان با تأکید بر ضرورت توسعه سیطره و دامنه اثرگذاری و بستر حمایتی بنیاد، ادامه داد: باید سیاست‌های نخبگانی روزآمد شود و متناسب با نیاز جامعه و ظرفیت‌های نخبگانی برنامه ریزی‌های لازم صورت گیرد.

وی با اشاره به اهمیت ایجاد تناسب میان بودجه‌ها و مأموریت‌های بنیاد ملی نخبگان به کمک مجلس شورای اسلامی، گفت: بودجه فعلی بنیاد با توجه به اهمیت بالای نخبگان و استعداد‌های برتر، متناسب با ماموریت‌ها و ظرفیت‌های این حوزه نبوده و برای پوشش بخشی از ظرفیت‌های نخبگانی کشور، لازم است تا سهم درخور توجهی به بنیاد اختصاص پیدا کند. به طور میانگین سالانه ۴هزار استعداد برتر تحت پوشش حمایت‌های بنیاد قرار می‌گیرند در حالی که ظرفیت نخبگانی و نیروی انسانی دانش آموخته و مستعد کشور بسیار بیش از این میزان است.

افزایش دایره و گستره نخبگانی

ستاری با بیان اینکه مطابق با رویکرد سند راهبردی کشور در امور نخبگان، باید در حوزه نخبگان از «عالی محدود به سمت خوب گسترده» حرکت کنیم، افزود: با توجه به ظرفیت نیروی انسانی، ضروری است که بنیاد در راستای توسعه و پیشرفت هر چه بیشتر کشور، ضمن افزایش دایره و گستره نخبگانی در سایر حوزه‌ها، چون مدیریت، کارآفرینی، صنعتی، فناور و ... نسبت به شناسایی تعداد بیشتری از مستعدان برتر اقدام کند و بدین گونه بتواند دست کم ۳-۲ درصد جامعه دانشگاهی کشور را تحت پوشش تسهیلات توانمندسازی خود قرار دهد که البته تحقق این مهم در گرو افزایش منابع بنیاد ملی نخبگان است و لازم است این امر با همراهی دستگاه قانون‌گذار و حمایت بیش از پیش دولت از بنیاد رنگ عمل به خود بگیرد.

هم‌افزایی و همکاری دستگاه‌های مختلف کشور در موضوع نخبگان

در ادامه این نشست، ناصر باقری‌مقدم؛ قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با اشاره به لزوم هم‌افزایی و همکاری دستگاه‌های مختلف کشور در موضوع نخبگان، گفت: سند راهبردی کشور در امور نخبگان برای ۴۴ دستگاه کشور در حوزه نخبگان و برای جلوگیری از مهاجرت نخبگان، مسئولیت تعریف کرده است.

وی افزود: در این بین البته برخی از دستگاه‌ها مانند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به دلیل نوع ماموریت‌های تفویض شده، نقش و تاثیرگذاری بالاتری دارند.

لزوم تثبیت جایگاه بنیاد ملی نخبگان در سیستم اداری کشور

باقری‌مقدم در ادامه با اشاره به ضرورت تثبیت جایگاه بنیاد ملی نخبگان در سیستم اداری کشور بر لزوم افزایش بودجه مصوب بنیاد ملی نخبگان تاکید کرد و گفت: بنیاد ملی نخبگان برای اجرای برنامه‌های خود با کسری بودجه مواجه است که امیدواریم این مهم با همکاری مجلس شورای اسلامی حل شود.

اعلام آمادگی دانشگاه‌های کشور برای همکاری با بنیاد ملی نخبگان در ساخت شهرک نخبگان

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با اشاره به مسئله مهاجرت نخبگان، اظهار داشت: این چالش دو عامل اصلی دارد: اول مسکن و بعد اشتغال نخبگانی. موضوع مسکن البته در تهران و شهر‌های بزرگ به دلیل قیمت بالای آن، چالش بزرگتری محسوب می‌شود. در این موضوع، بنیاد ملی نخبگان طبق توافق‌نامه‌ای که اخیراً منعقد کرده، تلاش دارد در قالب همکاری با دانشگاه‌ها این معضل را حل کند. در این روند، زمین از سوی دانشگاه‌ها و هزینه ساخت با کمک منابع، اعتبارات و تسهیلات دولتی و عمومی از سوی بنیاد ملی نخبگان تامین می‌شود تا در نهایت مسکن‌های ساخته‌شده در قالب اجاره به شرط تملیک ۱۵ ساله، به اساتید دانشگاهی، نخبگان دانشگاهی و شرکت‌های دانش‌بنیان اعطا شود. در همین مدت اندک نیز دانشگاه‌های شریف، شهید بهشتی، مشهد، اصفهان و یزد آمادگی خود را برای همکاری با بنیاد ملی نخبگان اعلام کرده‌اند.

باقری‌مقدم در ادامه با اشاره به لزوم ایجاد اشتغال نخبگی، افزود: در حال حاضر ۷هزار شرکت دانش‌بنیان در کشور فعال است که ظرفیت اشتغال خوبی را در این مدت ایجاد کرده‌اند، اما در کنار آن نیاز بود که دولت در یک فرایند ویژه، مسیر استخدام این افراد در دستگاه‌های اجرایی را ایجاد کند. بر همین اساس و بعد از مصوبه دولت و ابلاغ آن توسط شخص رئیس جمهور، فرایند آغاز شد تا بعد از یک آزمون استخدامی ویژه نخبگان، این افراد از ابتدای مهر ماه بتوانند در مشاغل نخبگی، استخدام شوند. اگر این مصوبه در برنامه هفتم به صورت قانون دیده شود، می‌توان در ذیل آن سالانه ۲ هزار نخبه دانشگاهی را در دولت استخدام کرد.

ضرورت حمایت قوه مقننه از اقدامات بنیاد ملی نخبگان

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان تاکید کرد: طبق بررسی‌های انجام شده، حل دو موضوع اشغال نخبگی و مسکن سبب افت چشمگیر مهاجرت نخبگانی خواهد شد، همچنین هویت‌سازی ملی و جلوگیری از سیاه‌نمایی‌های رسانه‌ای از دیگر اقدامات تاثیرگذار در بحث نگهداشت نخبگان است.

باقری‌مقدم با اشاره به ضرورت حمایت قوه مقننه از اقدامات بنیاد ملی نخبگان از مرحله استعدادیابی تا حمایت و توانمندسازی نخبگان، گفت: ما در یک نبرد علمی با سایر کشور‌ها هستیم، از این رو باید زمینه‌های لازم فراهم شود تا در این نبرد نابرابر، جذب نخبه‌ها و استعداد‌های برتر، که مهم‌ترین و ارزشمندترین دارایی کشورمان هستند در بالاترین سطح در کشور صورت بگیرد.

ساخت مسکن برای نخبگان یک برنامه میان‌مدت است

در بخش دیگری از این نشست، رسول جلیلی؛ رئیس دانشگاه صنعتی شریف نیز با اشاره به مشکل مسکن نخبگان، گفت: افزایش قیمت مسکن در شهر‌های بزرگ سبب شده که برخی از نخبگان برای تهیه مسکن، رهن و یا اجاره به حاشیه شهر‌ها بروند و از مرکز فاصله بگیرند.

وی افزود: ساخت مسکن برای نخبگان یک برنامه میان‌مدت است، اما تا اجرایی شدن این برنامه، نیاز است در قالب استادسرا، مشکل مسکن نخبگان را تا زمان تحویل مسکن‌های اجاره به شرط تملیک رفع کرد.

جلیلی ادامه داد: حدود یک هکتار زمین در منطقه شهرک دانشگاه شریف در ورآورد که دسترسی مناسبی به بزرگراه‌های شهید خرازی، شهید اردستانی و شهید همدانی دارد، برای ساخت مسکن توسط بنیاد ملی نخبگان در نظر گرفته شده که طبق برآورد‌های اولیه می‌توان حدود ۵۰۰ مسکن در آن ساخت.

پیگیری رویکرد حل مسائل واقعی کشور توسط نخبگان در بنیاد

در ادامه این نشست، سید محمدصادق موحد معاون آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان به پیگیری رویکرد حل مسائل واقعی کشور توسط نخبگان در طرح هسته‌های دانشجویی مسئله‌محور (طرح شهید احمدی روشن) اشاره کرد و گفت: بنیاد ملی نخبگان در حوزه دانشجویی تلاش دارد با اجرای طرح شهید احمدی روشن که امسال به ۴۰۰ هسته افزایش یافته، ضمن توانمندسازی مستعدان، بخشی از مشکلات استانی و منطقه‌ای را رفع کند.

وی گفت: در این برنامه جمعی از اساتید در یک فرآیند دقیق انتخاب می‌شوند و هسته‌های دانشجویی برای حل مسائل را شکل می‌دهند. علاوه بر آن، در قالب طرح شهید وزوایی نیز در سال جاری بیش از ۴هزار دانشجو و ۴۰۰ طلبه در مسیر توانمندسازی قرار خواهند گرفت و همچنین راه اندازی مجمع خیرین نخبه‌پرور در هر استان با محوریت بنیاد‌های نخبگان استانی دنبال می‌شود.

هسته‌های مسئله‌محور استادیاران جوان شکل می‌گیرد

سپس عباس ابراهیمی؛ معاون سرآمدان و نخبگان بنیاد ملی نخبگان گفت: برخی از چالش‌های اصلی کشور چند بعدی هستند و حل آن‌ها نیازمند سطح بالایی از تخصص و دانش است. به همین دلیل این بنیاد تلاش دارد در قالب ۱۰۰ هسته نخبگانی متشکل از حدود ۱۰۰۰ استادیار جوان، مسائل چندبعدی کشور را نیز که نیاز به تخصص‌های متنوع دارد، در قالب سیاست‌نامه رفع کند.

وی افزود: علاوه بر آن، بنیاد ملی نخبگان در تلاش است تا با ایجاد اتاق فکر و اتاق مشورتی، زمینه را برای تزریق تفکر نخبگانی فراهم کند. برای شروع، این اتاق فکر‌ها در حوزه‌های اقتصاد، علم و فناوری، فرهنگ و سیاست خارجی در بیت رهبری نیز تشکیل شده است که نتایج آن در دیدار رهبری معظم انقلاب با کارگزاران در شهریورماه ارائه خواهد شد.

حمایت‌های ویژه از علوم انسانی و علوم پایه در دستور کار/ راه‌اندازی کرسی‌های مسئله‌شناسی

ابراهیمی ضمن اشاره به راه‌اندازی کرسی‌های مسئله‌شناسی با همکاری بنیاد‌های نخبگان استانی نیز، یادآور شد: بنیاد ملی نخبگان تسهیلاتی برای ماموریت‌های علمی جهت‌دار در قالب فرصت‌های مطالعاتی خارج از کشور در نظر گرفته است. در این روند، نخبه‌ای که برای حل یک مسئله مشخص در دستگاه حاکمیتی و یا بنگاه اقتصادی مشخص قصد گذراندن فرصت مطالعاتی در یک دانشگاه تخصصی را دارد، مورد حمایت قرار می‌گیرد.

معاون سرآمدان و نخبگان بنیاد ملی نخبگان در ادامه تاکید کرد: در کنار این موارد، دوره پسادکتری صنعتی برای حل مشکلات صنعت در بخش‌های مختلف و همچنین حمایت ویژه از علوم انسانی و علوم پایه که مورد تاکید مقام معظم رهبری نیز هست، در دستورکار بنیاد ملی نخبگان در سال جاری قرار دارد.

مجلس با تمام ظرفیت خود از برنامه‌های بنیاد در راستای حفظ و ماندگاری سرمایه‌های انسانی نخبه حمایت می‌کند

علیرضا منادی‌سفیدان رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز در این نشست با مثبت ارزیابی کردن اقدامات و برنامه‌های بنیاد ملی نخبگان خاصه در بحث طرح هسته‌های مسئله محور (طرح شهید احمدی روشن)، ساخت مسکن نخبگان و ایجاد اشتغال نخبگانی در دستگاه‌های اجرایی کشور، برای همکاری و تعامل مجلس با دولت در این بخش‌ها اعلام آمادگی کرد.

رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی همچنین با بیان اینکه مجلس با تمام ظرفیت خود از توسعه ظرفیت‌های نخبگانی کشور، حفظ و ماندگاری سرمایه‌های انسانی حمایت می‌کند، ادامه داد: کمیسیون امسال سه راهبرد «مهارت»، «تصویب قانون آموزش عالی» و «بنیاد ملی نخبگان و توسعه فعالیت‌های این بنیاد» را مدنظر قرار داد است که امیدواریم بتوانیم از تمام پتانسیل موجود در مسیر تحقق اهداف تعیین شده استفاده کرده و با تداوم این جلسات به افزایش اثربخشی نخبگان و جامعه علمی کشور کمک کنیم.

وی با اشاره به نقش راهبردی و کلیدی بنیاد ملی نخبگان در توسعه طرح‌های حمایتی و هدایتی استعداد‌های برتر و دانش آموختگان گفت: طرح‌های استعدادیابی، مستعد پروری، جذب و هدایت نخبگان باید از مقاطع پایین دنبال شود و در این راستا نقش سیاستگذار و نظارتی بنیاد ملی نخبگان می‌تواند بسیار راهگشا باشد. مجلس نیز در کنار برنامه‌های این بنیاد به توسعه بستر‌های لازم برای حفظ و ماندگاری نیروی انسانی کمک می‌کند.

لزوم گسترش برنامه ملی شهاب

حسین عباس‌زاده امامی؛ عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به لزوم گسترش برنامه ملی شهاب، شناسایی مستعدان دانش‌آموزی را اقدامی ضروری توصیف و تصریح کرد: این شناسایی باید توسط آموزش و پروش، اما با حمایت بنیاد ملی نخبگان از سنین پایین انجام شود.

حمایت از نخبگان باید مطالبه عمومی و گفتمان غالب در کشور شود

محمدرضا احمدی، یکی دیگر از اعضای کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی نیز با تاکید بر ضرورت حمایت از جامعه نخبگانی، اظهار داشت: حمایت از نخبگان باید به عنوان یک مطالبه عمومی و گفتمان غالب در کشور نهادینه شود تا همانگونه که در فوتبال هزینه می‌شود، هزینه‌کرد برای حفظ و ماندگاری نخبگان در کشور نیز به عنوان امری بدیهی تلقی شود.

وی افزود: مسیر نخبگان باید به صورت مستمر تحت نظارت باشد تا افراد در تمام ساحت‌های نخبگانی، در تراز انقلاب اسلامی رشد کنند.

وابستگی به بودجه دولتی از معایب نظام آموزشی

فرهاد بشیری، عضو دیگر کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی با اشاره به لزوم درآمدزایی، وابستگی به بودجه دولتی را یکی از معایب نظام آموزشی کشور دانست و تاکید کرد: با اتکای صرف به بودجه عمومی و منابع مالی موجود، نمی‌توان جامعه نخبگانی را مورد حمایت حداکثری قرار داد و قطعا در این زمینه به چاره اندیشی نیاز است.

ضرورت ترغیب و تشویق نخبگان برای نقش‌آفرینی در مسائل کشور

حسین حق‌وردی؛ عضو دیگر کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به لزوم زمینه‌سازی برای فعالیت بیشتر نخبگان، یادآور شد: شرایط باید به نحوی باشد که نخبگان برای نقش‌آفرینی در مسائل اجتماعی، سیاسی و اداری کشور، ترغیب و تشویق شوند.

شایان ذکر است، این نشست با حضور سورنا ستاری؛ رئیس بنیاد ملی نخبگان، قائم مقام، معاونان و مدیران بنیاد، رئیس و اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در محل بنیاد ملی نخبگان برگزار شد.