فعالیت ۳۴ موبایل ون در ۱۸ استان با هدف ارائه خدمات کاهش آسیب اجتماعی

به گزارش مجله خبری نگار فاطمه رضوان مدنی روز دوشنبه افزود: مرکز گذری سیار (Mobile Center) مرکزی است که در ساعات معینی از روز در منطقه تحت پوشش خود، خدمات کاهش آسیب اعتیاد از جمله آموزش تزریق سالم و رفتار جنسی سالم، ارائه سوزن و سرنگ، کاندوم، غذا و پوشاک را با استفاده از ماشین ون یا مینی بوس در مناطق آلوده و پرخطر به معتادان تزریقی ارائه می‌دهد. این مراکز هم خدمات سیاری دارند، اما از تیم‌های سیار از امکانات بیشتری برخوردارند و یک ون تجهیز شده در پاتوق‌های مختلف و در زمان‌های مختلف می‌تواند به ارائه خدمات پردازد.

وی به فعالیت ایستگاه‌های کاهش آسیب (Harm reduction station) در کشور اشاره کرد و گفت: این ایستگاه، مرکزی است در قالب کانکس با قابلیت جابجایی که خدمات کاهش آسیب در ابعاد کوچکتر از مرکز گذری و مشابه آن ارائه می‌دهد و به صورت روزانه فعالیت دارد. این مراکز در مکان‌هایی که نیاز به خدمات کاهش آسیب وجود دارد و راه اندازی مرکز گذری به خاطر شرایط منطقه بسیار مشکل است.

رضوان مدنی ادامه داد: یکی از گزینه‌های مناسب، ایستگاه کاهش آسیب یا کانکس‌های کوچک است که حدود ۲۰ - ۱۵ متر مربع است. این ایستگاه‌ها (کانکس ها) به تازگی راه اندازی شده و در کل کشور در حال حاضر ۲۴ کانکس در ۱۵ استان شروع به فعالیت کرده اند. در این ایستگاه‌ها هم مشابه تیم‌های سیار به افراد پرخطر و در معرض خطر در پاتوق‌ها خدمات کاهش آسیب ارائه می‌دهند.

نحوه خدمات دهی برنامه کاهش آسیب اعتیاد

رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور اظهار داشت: راهبرد و اقدامات کاهش آسیب یکی از اساسی‌ترین راهبرد‌ها در زمینه پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های عفونی و واگیر مانند بیماری‌های ایدز و هپاتیت است. از آنجا که این بیماری‌ها با فقر ارتباط بسیار نزدیکی دارند و افراد درگیر در آن‌ها عمدتاً از نیازمندان و در طبقات و دهک‌های پایین درآمدی هستند یا پس از ابتلای به بیماری‌های مذکور به گروه‌های فرودست اجتماعی نزول می‌یابند، بنابراین حمایت‌های همه جانبه اقتصادی، اجتماعی از آنان یک ضرورت است.

رضوان مدنی افزود: از همین رو سازمان بهزیستی کشور هم به سبب مسئولیت‌هایی که در زمینه اعتیاد بر عهده دارد و هم به علت ضرورت حمایت از اقشار آسیب دیده و در معرض آسیب (آسیب‌پذیر)، در زمینه پیشگیری، کاهش و کنترل اچ آی وی/ایدز و حمایت از افراد مبتلا و خانواده‌های آنان فعالیت دارد.

وی با بیان اینکه برنامه‌های کاهش آسیب در سازمان بهزیستی به منظور کاهش عوارض مصرف مواد و پیشگیری از اچ‌ای وی اجرا می‌شود، تصریح کرد: جامعه مخاطب اصلی این برنامه ها، مصرف کننندگان مواد که رفتار‌های پرخطر دارند مانند مصرف کنندگان تزریقی مواد و مصرف کنندگان بی خانمان و زنان با رفتار پر خطر هستند. خدمات و برنامه‌های کاهش آسیب شامل آموزش، توزیع اقلام کاهش آسیب مانند سوزن و سرنگ، کاندوم، اقامت شبانه، ارائه تغذیه و وعده‌ی غذایی، درمان نگهدارنده با متادون، حمایت‌های اجتماعی، خدمات ارجاع و پیگیری، آزمایش سریع اچ آی وی، مشاوره و خدمات سیار است.

رضوان مدنی یادآور شد: از سال گذشته خدمات پیشگیری از کرونا شامل توزیع اقلامی مانند ماسک و ضدعفونی کننده دست و سطوح و ... هم اضافه شده است. خدمات کاهش آسیب و پیشگیری از اچ آی وی در مراکز سیار موبایل ون، تیم‌های سیار، ایستگاه‌های کاهش آسیب و باشگاه‌های مثبت به گروه‌های هدف ارائه می‌شوند. آموزش، توانمندسازی گروه‌های همتا، ارائه اقلام کاهش آسیب، آزمایش اولیه سریع اچ آی وی، ارجاع، حمایت‌های اجتماعی از جمله خدمات سازمان بهزیستی در سرتاسر کشور هستند.

واحد‌های ارائه دهنده خدمات

رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: برنامه‌های کاهش آسیب با توجه به نیاز و مشخصات منطقه و ارزیابی‌های انجام شده در واحد‌های متنوعی شامل مرکز گذری (DIC)، مرکز سرپناه شبانه (Shelter)، مرکزگذری/ سرپناه شبانه (DIC/shelter)، تیم امداد رسان سیار (Outreach)، مرکز گذری سیار (Mobile Center) و ایستگاه کاهش آسیب (کانکس) ارائه می‌شود که سه مورد آخر خدمات کاهش آسیب را در پاتوق‌ها ارائه می‌دهند. در ابتدا بر اساس جانمایی و ارزیابی سریع و مفصل منطقه ای، مناطق پرخطر شناسایی و خدمات کاهش آسیب به افراد نیازمند خدمات ارائه می‌شود.

رضوان مدنی در تعریف تیم امداد رسان سیار (Outreach) افزود: تیم سیار معمولاً متشکل از دو نفر که بیشتر افراد گروه همتا (افراد بهبود یافته) هستند، است. تیم سیار به شناسایی پاتوق‌های معروف و محل تجمع مصرف‌کنندگان خیابانی می‌پردازد و در محل پاتوق خدمات کاهش آسیب را ارائه می‌کند. بخشی از تیم‌ها وابسته به مرکز گذری یا مراکز گذری/سرپناه شبانه و برخی تیم‌ها نیز به عنوان تیم سیار مستقل هستند. خدمات کاهش آسیب شامل آموزش، توزیع اقلام کاهش آسیب مانند سوزن و سرنگ، کاندوم، ارائه تغذیه و وعده غذایی، ارجاع به مراکز کاهش آسیب و مراکز درمانی دیگر، انجام تست اج آی وی و اخیرا ارائه اقلام پیشگیری از کرونا است. ۱۴۰ تیم سیار وابسته در ۳۱ استان کشور و ۳۱ تیم سیار مستقل در ۱۰ استان کشور فعال هستند.