رُز طائف عربستان ثبت شد، اما عطر گل محمدی ایران بی‌رقیب ماند

به گزارش مجله خبری نگار،از دل کویر، عطری برمی‌خیزد که قرن‌هاست جهان را به تعظیم وامی‌دارد. گل محمدی، گلی که در دامن خاک تشنهٔ کاشان، قمصر و نیاسر می‌روید، نه‌تنها گلی برای تماشا، بلکه روحی است برای ستایش. عطری که روایت هزارساله‌ای از ایمان، عشق و زیبایی است؛ عطری که روزی با کاروان‌های شتر، راهی حجاز شد تا کعبه را با گلاب ناب کاشان شست‌وشو دهند و از آن روز، بوی ایران در هوای مکه پیچید.

هر بهار، هنگامی که نخستین گلبرگ‌ها در آفتاب می‌شکفند، کاروانی از عطر و دعا در کوچه‌پس‌کوچه‌های کاشان به راه می‌افتد. زنان و مردان با دستانی که بوی گل می‌دهد، گلبرگ‌ها را در دیگ‌های مسی می‌ریزند و در بخار گلاب، شکر خدا را زمزمه می‌کنند. گلاب ناب کاشان نه محصول خاک که حاصل ایمان است؛ عصاره فرهنگ و صبوری مردمانی که قرن‌هاست با عشق، لطافت را از دل گل‌ها می‌چکانند و در شیشه‌های شفاف می‌ریزند تا جان تاریخ را خوشبو کنند.

گل محمدی، تنها گل نیست؛ زبان روح ایرانی است. در هر قطره از گلابش، تداوم یک تمدن نهفته است. گلی که از خاک ایران برخاست و بذرش تا عثمانی و شام و سپس اروپا رفت، اما ریشه‌اش در همین سرزمین ماند در دل قمصر، نیاسر و لای‌بید. این روز‌ها که خبر ثبت جهانی «رُز طائف» عربستان در رسانه‌ها پیچیده، بسیاری از دوستداران میراث‌فرهنگی یادآور می‌شوند که رز طائف، گل محمدی ایران نیست. آنچه در ایران روییده و در آیین گلاب‌گیری‌اش جان گرفته، نه‌تنها گیاهی معطر، بلکه آیینی کهن، فرهنگی و معنوی است که با باور، هنر و زندگی ایرانی گره‌خورده است؛ آیینی که اکنون در آستانه ثبت جهانی به نام ایران قرار دارد.

ثبت رز طائف ربطی به گل محمدی ایران ندارد

امیر کرم‌زاده، مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان در گفت‌و‌گو اظهار کرد: ثبت جهانی گل رز عربستان ربطی به گل محمدی و گلاب ایران ندارد. آیین گلاب‌گیری که ریشه در فرهنگ و هویت ایرانی دارد، به نام ایران در فهرست جهانی ثبت خواهد شد. این گل و آیین مربوط به ایران است و باید حقایق تاریخی و فرهنگی آن شفاف شود.

وی افزود: ایران خاستگاه و کانون تنوع ژنتیکی گل محمدی در جهان است. این گل از ایران به عثمانی، سپس به سوریه و از آنجا به اروپا راه‌یافته است. بیش از ۳۰ هزار هکتار از اراضی ایران به کشت گل محمدی اختصاص دارد و این کشور بزرگ‌ترین تولیدکننده گل محمدی و گلاب در جهان است؛ بنابراین ثبت جهانی گل محمدی به نام ایران نه‌تنها ضرورت تاریخی بلکه یک وظیفه ملی است.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان با اشاره به اقدام عربستان برای ثبت گونه‌ای از گل با عنوان «رز طائف» بیان کرد: عربستان سعودی اقدام به ثبت گونه‌ای از گل به نام رز طائف در فهرست جهانی یونسکو کرده است، اما این اقدام هیچ ارتباطی با گل محمدی ایران ندارد. در منابع اروپایی، عربستان حتی به‌عنوان یکی از کشور‌های تولیدکننده گل محمدی یا روغن آن ذکر نشده است؛ بنابراین ادعای ثبت جهانی رز طائف به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند جایگزین جایگاه واقعی گل محمدی ایرانی باشد.

کرم‌زاده تأکید کرد: پرونده ایران برای ثبت جهانی آیین گلاب‌گیری بر محور سنت‌های اجتماعی و فرهنگی این آیین تهیه شده است. آیین گلاب‌گیری نه‌تنها یک فرایند سنتی، بلکه میراثی زنده است که پیوند میان انسان، طبیعت و فرهنگ را نشان می‌دهد. این آیین نسل به نسل در دل مردم کاشان و دیگر مناطق گلاب خیز ایران جریان دارد و باید به نام ایران ثبت شود.

وی در ادامه با تأکید بر اهمیت ثبت جهانی افزود: ثبت جهانی گل محمدی و آیین گلاب‌گیری ایران، صیانت از میراث‌فرهنگی و هویت ملی است. این کار نشان‌دهنده احترام جهان به تمدن ایران و ریشه‌های فرهنگی مردم ماست. گل محمدی و گلاب ایران نه‌تنها یک محصول، بلکه نماینده فرهنگ، هنر و ایمان مردمان این سرزمین است.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان با بیان جزئیات بیشتر گفت: ایران دارای تنوع ژنتیکی گسترده‌ای از گل محمدی است. این تنوع به ما امکان تولید انواع گل و گلاب باکیفیت بسیار بالا را می‌دهد. ثبت جهانی گل محمدی ایران موجب حفاظت از این تنوع، حمایت از کشاورزان و هنرمندان صنایع‌دستی مرتبط با گلاب‌گیری و شناساندن فرهنگ ایرانی به جهان خواهد شد.

کرم‌زاده در پایان خاطرنشان کرد: عطر گل محمدی ایران و آیین گلاب‌گیری آن، نماد هویت فرهنگی و معنوی کشور است و با جدیت پیگیر ثبت جهانی آن هستیم. این میراث، بخشی از تاریخ، هنر و ایمان ایرانیان است که باید همواره در جایگاه اصلی خود باقی بماند.

عطر گل محمدی ایران، عطر هویت است. از قمصر تا مکه، راهی است به درازای ایمان، گلی که با گلابش، کعبه را شست‌وشو داد و دل تاریخ را خوشبو کرد.