روش شهردار تهران برای دور زدن تحریم‌ها چگونه خواهد بود؟

به گزارش مجله خبری نگار، در تاریخ تمدن‌های بشری، ایرانی‌ها را به عنوان اولین معماران و هنرمندان ساخت ساختمان می‌شناسند. معماری از قدیمی‌ترین هنر‌ها در ایران است. آثار برجای مانده از معماری نشان دهنده آن است که ایران از کانون‌های نخستین شهرسازی، سدسازی و مهندسی بوده‌است. اما علیرضا زاکانی شهردار تهران ترجیح داده برای دور زدن تحریم‌ها و مسکن سازی در تهران روی چینی‌ها حساب باز کند.

در همین حال روزنامه همشهری ارگان رسانه‌ای شهرداری تهران، انگیزه رویکرد علیرضا زاکانی برای ورود چینی‌ها به حوزه مسکن سازی در تهران را مسئله تحریم‌ها دانسته که زاکانی برای حل مسئله انتقال پول فروش نفت ایران به چین نوشت «یکی از ویژگی‌های ورود چینی‌ها به بازار مسکن ایران، مشکلات انتقال پول فروش نفتی است که به چین تحویل داده می‌شود. درصورت سرمایه‌گذاری چین در بخش مسکن ایران قسمتی از پول نفت به این شکل به ایران بازخواهد گشت.»

معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران هم با تایید مشکلات تحریم‌ها و مسئله انتقال پول گفته «قرارداد با چینی‌ها در چارچوب یوزانس (قسطی)؛ به این معنا است که همزمان با تامین منابع مالی ساخت، انتقال تکنولوژی نیز به تهران صورت خواهد گرفت.»

ناظران سیاسی معتقدند شهردار تهران برای دور زدن تحریم‌ها ترجیح داده شرکت‌های چینی را که منابع حاصل از فروش نفت ایران در بانک‌های آنها موجود است را جایگزین شرکت‌های خصوصی داخلی کند که با مشکل منابع مالی ناشی از تحریم‌های امریکا دست و پنجه نرم می‌کنند. به همین دلیل زاکانی راهکار قرارداد با شرکت‌های خصوصی چینی برای دریافت پول از بانک‌های چین و سرمایه گذاری در ایران را مطرح نموده است.

در همین راستا مالک شریعتی نماینده مجلس نزدیک به زاکانی درباره چرایی ورود چینی‌ها به بازار مسکن با اشاره به مصوبه‌ای سری در شورای عالی امنیت ملی، دلیل ترجیح شرکت‌های داخلی به خارجی برای سرمایه گذاری در بخش مسکن را تحریم‌های امریکا دانسته و گفته «در شرایط تحریم نفت، شرکت تراستی با تایید کمیته ضدتحریم دبیرخانه شعام، تامین کننده منابع ارزی در قرارداد واردات کالا‌های اساسی، دارو و سایر نیاز‌ها از جمله واگن اتوبوس و ... می‌شود. مصوبه کمیته مذکور "سرّی"، افشایش خیانت و مطالبه شفاف شدنش حماقت است.»

ترجیح و اولویت دادن علیرضا زاکانی به واردات از چین به جای اتکا به تولید داخلی در حالی انجام می‌شود که رهبرانقلاب در فتوایی شرعی در سال۹۶ در حرم رضوی گفته بودند ««واردات کالا‌هایی که در داخل به‌قدر کافی تولید می‌شود، بایستی به‌صورت یک حرام شرعی و قانونی شناخته شود»

در حالی همکاری گسترده با چینی‌ها در دستور کار شهرداری تهران قرار گرفته که تولیدکنندگان داخلی اتوبوس و واگن مترو به دلیل هزینه‌های ناشی از تورم در اقتصاد ایران که از اثرات تحریم‌ها است، توان رقابت در قیمت محصول نهایی را با شرکت‌های خارجی ندارند و شرکت‌های چینی به دلیل فقدان تحریم خارجی، قیمت کمتری را برای فروش واگن مترو و اتوبوس به شهرداری تهران پیشنهاد داده اند.

اما مسئله آنجا برای تولیدکنندگان ایرانی دردناک می‌شود که شهردار تهران با بهانه دور زدن تحریم‌ها و بدون درنظر گرفتن اثرات منفی تحریم بر تولیدکننده و کارگر ایرانی، از شرکت‌های خصوصی چینی که ایران را در فشار تحریم‌ها نظاره می‌کنند، درخواست کمک کرده است. به عبارت دیگر دولت سیزدهم به جای حل مسئله تحریم‌ها و سهولت انتقال پول فروش نفت از چین به ایران برای بهره مندی تولیدکننده ایرانی، به دلیل مشکلات حاصل از انتقال پول نفت به ایران، با جایگزین شدن شرکت‌های چینی به جای ایرانی موافقت کرده است.

علیرضا زاکانی در دفاع از اولویت دادن به شرکت‌های چینی به جای ایرانی با حضور در صداوسیما گفته بود «سه هزار دستگاه اتوبوس داخلی خریداری شده بود و طرف داخلی به ما گفتند یک تا دو سال زمان می‌برد که اتوبوس‌ها را به ما تحویل دهند. قیمت داخل ایران ۳۴۷ هزار یورو اعلام شده بود و صورت جلسه ۳۲۲ هزار یورو و در نهایت ۳۱۶ هزار یورو بوده است. برای ۵۰۰ دستگاه با قیمت ۳۱۶ هزار یورو قرارداد بستیم و در چین دیدیم قیمت‌ها این چنین نیست. چین حاضر شد با عددی کمتر از توافق با دولت‌ها با شهرداری تهران یوزانس (خرید با پرداخت مدت‌دار) کند. ما اتوبوس را به قیمت ۲۲۰ هزار یورو از چین خریداری کردیم و با احتساب ورود آن به شهر ۲۴۵ هزار یورو خواهد بود»

این در حالی است که اعضای شورای شهر تهران در روز‌های اول افشای چنین قراردادی که از سوی یاشار سلطانی یکی از فعالان رسانه‌ای منتشر شد، از وجود چنین قراردادی بی اطلاع بودند. همان زمان، جعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران نیز به روزنامه هم‌میهن گفته بود: «من این قرارداد را در فضای مجازی و سایت‌ها دیدم. به جز قرارداد مذکور، قرارداد‌های دیگری هم وجود دارد که هنوز اعضای شورای شهر تهران به آن دسترسی پیدا نکرده‌اند

پیشتر نیز منابع خبری چینی گفته بودند «پالایشگاه‌های مستقل چین از زمان اولین خرید نفت ایران در اواخر سال‌۲۰۱۹ به مشتریان اصلی تهران تبدیل شده‌اند. آنها جایگزین پالایشگاه‌های دولتی شده‌اند که به دلیل نگرانی در مورد نقض تحریم‌های آمریکا، معامله با ایران را متوقف کردند. منابع تجاری می‌گویند پالایشگاه‌های مستقل حدود ۹۰‌درصد از کل صادرات نفت ایران را خریداری می‌کنند.»

چه آنکه همین میزان صادرات نفتی به چین نیز با تخفیف انجام می‌شود و یکی از نمایندگان سابق مجلس درباره تخفیف‌های نفتی ایران به چین گفته بود: «ایران به‌خاطر مسائل جهانی توانسته نفت خود را به چینی‌ها بفروشد. اگر از ۴ دلار تا ۲۰ دلاری که می‌گویند تخفیف داده می‌شود میانگین بگیریم، روزانه حداقل هزار میلیارد تومان به چین تخفیف داده می‌شود.»

ناظران سیاسی معتقدند به دلیل اینکه سیاستی برای رفع تحریم‌ها در دولت سیزدهم وجود نداشته، مدافعان مزیت تحریم‌ها برای ایران، برای عمل به شعار‌های انتخاباتی، متقاعد به بازی در زمین کشور‌هایی همچون چین شدند که منافع آنها با استمرار تحریم ایران تامین می‌شود. در چنین شرایطی سیاستگذار ایرانی با اطلاع از فشار تحریم‌ها بر تولیدکننده ایرانی دست به دامان شرکت‌های چینی شده که از مزیت تحریم ایران هم در تخفیف‌های نفتی و هم در فقدان فشار‌های تحریم‌های امریکا بهره‌مند هستند و قادرند با کاهش قیمت تولید نسبت به تولیدکننده ایرانی، به بازار مسکن سازی و اتوبوس و واگن سازی ایران وارد شوند.

مسئله‌ای که در نهایت سیاستمدار ایرانی و چینی را از مزیت تحریم‌های امریکا راضی نگه می‌دارد.