بی‌پولی و زمین‌گیری ۶ ساله یک قانون

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: یادش بخیر آن سال‌ها مدارس فقط به یک دلیل تعطیل می‌شدند؛ بارش برف. اما بلای تغییراقلیم، کم بارشی و البته سوء مدیریت و «ترک فعل» در امر اجرای قانون هوای پاک، باعث شده شهر‌های بزرگ، پاییز و زمستان را در دود و آلودگی سپری کنند. در عین حال دستگاه قضا در رسیدگی به تخلفات مدیران دستگاه‌ها در سرپیچی از اجرای قانون، اهتمام ویژه دارد و طبق اعلام دادستان تهران، تاکنون نیز برای ۵ مدیر متخلف و مقصر در اجرا نکردن قانون هوای پاک در زمان مسئولیتشان احکامی صادر کرده است.

از ۹۶ قانون هم هست

موضوع آلودگی هوا از آن دسته مواردی است که اتفاقا مسئولان نمی‌توانندچه از اختصاص بودجه و چه از اجرای آن شانه خالی کنند، چون در قانون هوای پاک، مسیر اجرا و محل منابع اختصاص بودجه برای آن به طور روشن و شفاف ریل گذاری شده است. «قانون هوای پاک» در تیرماه ۱۳۹۶ به تصویب مجلس شورای اسلامی و یک ماه پس از آن نیز به تایید شورای نگهبان رسیده است. اما در اغلب این سال‌ها طبق گفته رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس، بودجه کافی برای اجرای آن لحاظ نشده است.

جرم بزرگ مدیران متخلف

با وجود این قانون، اما در ۶ سال گذشته، اجرای این قانون همواره دچار دست انداز‌هایی بوده که نقش مدیران نالایق در اجرای قانون، کم تاثیر نبوده است. نتیجه این قصور، وضعیت بحرانی امروز هوا به ویژه در کلان شهرهاست که هزینه اش را مردم، به ویژه سالمندان و کودکان پرداخت می‌کنند؛ آن هم از سلامت و ریه هایشان. از همین رو، دستگاه قضا موضوع ترک فعل این مدیران را در دستور کار خود قرار داده و آن طور که علی القاصی رئیس دادگستری استان تهران دیروز اعلام کرد: «در خصوص ترک فعل برخی اشخاص دارای مسئولیت در حوزه قانون هوای پاک در دادسرای عمومی و انقلاب تهران پرونده‌ای تشکیل شد که پس از انجام بررسی‌های تخصصی لازم از سوی سازمان بازرسی و سایر نهاد‌های نظارتی، علیه پنج نفر از مدیران وقت به‌لحاظ ترک فعل و با عنوان سوءاستفاده از مقام و موقعیت شغلی کیفرخواست صادر و در نهایت منجر به محکومیت این اشخاص شد.»

مراجعه به خبر صدور رای نهایی این پرونده که پیش از این «میزان» آن را منتشر کرده، نشان می‌دهد، دادگستری استان تهران در راستای رسیدگی و برخورد با ترک‌فعل‌های مسئولان و متولیان دستگاه‌های مختلف در حوزه اجرای قانون هوای پاک، برای یک نفر از مسئولان فعلی و ۴ نفر از مسئولان وقت دستگاه‌های مختلف به اتهام سوءاستفاده از مقام و موقعیت شغلی به لحاظ اجرا نکردن قانون هوای پاک و مقررات مرتبط با این قانون، احکامی را صادر کرده است. «معاون برق و انرژی وزارت نیرو»، «مدیرعامل وقت شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی ایران» و «معاون وقت محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست»، هر کدام به سه سال انفصال از خدمات دولتی و همچنین «معاون وقت نظارت بر اجرای استاندارد‌های سازمان ملی استاندارد ایران» و «معاون وقت تدوین و ترویج استاندارد سازمان ملی استاندارد» به دلیل بازنشستگی در زمان صدور دادنامه بدوی و توجیه اتهام در مقام تصدی مسئولیت اجرایی، هر کدام به پرداخت ۲۰۰ میلیون ریال جزای نقدی درجه ۶ محکوم شدند.

۶۳۰۰ مرگ ومیر فقط در پایتخت

همزمان با آلودگی هوا در پاییز و زمستان کلان شهرها، همچون تمامی سال‌های قبل بحث درباره آن در نهاد‌ها و شورا‌ها یک عادت مسئولان است، اما این که این گفت وگوها، آمار‌ها و جدل‌ها به چه نتیجه‌ای ختم می‌شود، نتیجه راباید در هوا و آسمان دید که بعید است به این زودی‌ها ما شاهد هوای پاک باشیم. در یکی از این بحث ها، دیروز رئیس کمیسیون محیط زیست شورای شهر تهران گفت: طی گزارش کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی در سال ۱۴۰۰، ۶۳۹۸ نفر در تهران بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست دادند. جای تاسف است که آمار مرگ و میر بر اثر آلودگی هوا بر اساس اعلام رسمی وزارت بهداشت سالانه شامل ۲۰ هزار نفر در کشور می‌شود، بماند که عوارضی که آلودگی هوا بر تن و روان شهروندان می‌گذارد، خود غصه دیگری است که سخن از آن، گزارش را به درازا می‌برد.

خسارت هولناک به اقتصاد کشور

بی شک، روی دیگر سکه آلودگی هوا خسارات مالی است که کشور را زیر بار انبوه تبعات اقتصادی می‌برد. به گفته مدیرعامل شبکه ملی پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیر و دبیرکل اتحادیه جهانی مبارزه با بیماری‌های ریوی، «آلودگی هوا چهارمین عامل مرگ در کشور است که سالانه ۷ میلیارد دلار به مملکت خسارت می‌رساند. هر سال حدود ۲۰ هزار نفر بر اثر آلاینده‌های هوا جان خود را از دست می‌دهند و موتورسیکلت‌ها مهم‌ترین عامل آلودگی هوا در ایران هستند.» طبق اعلام وی، مهم‌ترین عامل آلودگی هوا در کشور، موتورسیکلت‌ها و خودرو‌های فرسوده هستند. خودرو‌های فرسوده ۲۵ برابر بیشتر از خودرو‌های یورو ۲ آلودگی تولید می‌کنند و حدود ۴۵ درصد از خودرو‌های کشور فرسوده و از رده خارج هستند. ۸۸ درصد آلودگی هوا در ایران ناشی از موتورسیکلت‌ها و خودرو‌ها و ۱۲ درصد ناشی از منابع ثابت و صنایع است.