آمریکا خواستار همکاری بیشتر ایران با آژانس انرژی اتمی شد

به گزارش مجله خبری نگار، به نقل از رویترز، متیو میلر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز سه‌شنبه به وقت محلی، مدعی شد: اگر ایران می‌خواهد فضا را برای دیپلماسی با ایالات متحده ایجاد کند، باید با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری بیشتری داشته و گام‌هایی در راستای کاهش تنش بردارد.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در ادامه ادعا‌های خود به نارضایتی این کشور از تصمیم ایران برای باطل کردن مجوز تعدادی از بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اشاره کرد و افزود: در چند هفته گذشته ما شاهد انجام اقداماتی بودیم که ایران برای تضعیف توانایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در انجام کارش انجام داد بنابراین اگر ایران واقعاً در برداشتن گام‌هایی در راستای کاهش تنش جدی است، اولین کاری که می‌تواند انجام دهد، همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.

میلر افزود که گام‌هایی که او درباره آن صحبت می‌کند به عنوان مقدمه‌ای بالقوه برای از سرگیری مذاکرات ایران و آمریکا، خواه مستقیم یا غیرمستقیم، به برنامه هسته‌ای ایران مربوط می‌شود.

وی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا می‌گوید ایران باید تمام اقدامات مورد نظر آمریکا را قبل از موافقت واشنگتن با مذاکرات مستقیم یا غیرمستقیم با تهران انجام دهد، پاسخ داد: من این را نمی‌گویم.

اتهام زنی اخیر آمریکا به ایران درخصوص همکاری بیشتر با آژانس بین المللی انرژی اتمی درحالی مطرح می‌شود که اتحادیه اروپا نیز روز دوشنبه در بیانیه‌ای با تکرار ادعا‌های سیاسی خود درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، مدعی شد: «ما اقدام یکجانبه و نامتناسب ایران برای لغو انتصاب بازرسان با تجربه آژانس را به شدت محکوم می‌کنیم. این تصمیم عمیقاً تأسف‌آور به‌طور مستقیم بر توانایی آژانس برای انجام مؤثر فعالیت‌های راستی‌آزمایی خود در ایران تأثیر می‌گذارد. ما همچنین نگران تأثیر این تصمیم بر نظارت آژانس بر برجام هستیم. اتحادیه اروپا از ایران می‌خواهد که مسیر خود را در این باره تغییر دهد.»

 مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز شنبه ۲۵ شهریور با صدور بیانیه‌ای از تصمیم ایران برای لغو مجوز فعالیت چند نفر از بازرسان این سازمان در کشور خبر داد. رافائل گروسی اعلام کرد: امروز ایران رسما به ما از تصمیم خود برای لغو مجوز فعالیت چند نفر از با تجربه‌ترین بازرسان آژانس که برای راستی آزمایی فعالیت‌های این کشور ذیل توافقنامه پادمان‌های منع گسترش سلاح‌های اتمی تعیین شده بودند، خبر داد.

در بیانیه گروسی آمده است: این تصمیم جدید ایران بدنبال اقدام اخیر این کشور مبنی بر لغو مجوز تعدادی دیگری از بازرسان باتجربه آژانس اتخاذ شده است.

در این بیانیه آمده است: این بازرسان جزو باتجربه‌ترین بازرسان آژانس هستند و دانش منحصر بفرد در زمینه فناوری غنی سازی (اورانیوم) دارند. این افراد فعالیت‌های راستی آزمایی اساسی در تاسیسات غنی سازی ایران که تحت نظر پادمان‌های آژانس هستند، انجام داده اند.

براساس این بیانیه، ایران با اقدام امروز خود عملا حدود یک سوم از گروه باتجربه‌ترین بازرسان آژانس در این کشور را از فعالیت بازداشته است.

گروسی در بیانیه خود آورده است: این اقدام ایران را قویا محکوم می‌کنم و این کار ایران، فعالیت‌های آژانس در زمینه راستی آزمایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

در همین ارتباط ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در واکنش به بیانیه مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر اقدام جمهوری اسلامی ایران در لغو انتصاب چند بازرس با تجربه آژانس، اعلام کرد: اقدام اخیر ایران بر اساس حقوق حاکمیتی مصرح در ماده ۹ موافقتنامه جامع پادمان بین ایران و آژانس صورت گرفته است.

کنعانی گفت: متأسفانه سه کشور اروپایی و آمریکا به‌رغم تعامل مثبت، سازنده و مستمر جمهوری اسلامی با آژانس، با زیاده‌خواهی و با هدف تخریب فضای همکاری ایران و آژانس، از فضای شورای حکام برای مقاصد سیاسی خود سوءاستفاده کردند.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی افزود: ایران پیش‌تر نسبت به عواقب این گونه سوءاستفاده‌های سیاسی از جمله تلاش برای سیاسی کردن فضای آژانس هشدار لازم را داده بود.

وی تأکید کرد: اقدام اخیر ایران بر اساس حقوق حاکمیتی مصرح در ماده ۹ موافقتنامه جامع پادمان بین ایران و آژانس (INFCIRC ۲۱۴) صورت گرفته است و جمهوری اسلامی ایران انتظار دارد که کشور‌های غربی از سیاست سوءاستفاده از سازمان‌های بین‌المللی از جمله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خودداری کرده و اجازه دهند که این سازمان‌ها فعالیت‌های حرفه‌ای و بی‌طرفانه خود را به دور از فشار‌های سیاسی انجام دهند.

کنعانی گفت: البته جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر ضرورت بی‌طرفی آژانس، به همکاری‌های مثبت خود در چارچوب توافقات انجام شده، ادامه خواهد داد.

ادعا‌های پادمانی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران ریشه در اسناد جعلی رژیم صهیونیستی دارد که با هدف امنیتی سازی پرونده هسته‌ای ایران، در اختیار رسانه‌ها و مقامات آژانس قرار گرفته است. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی چهار سال پیش و در پی خروج آمریکا از برجام ادعای کشف آثار اتمی در مکان‌های اعلام نشده در ایران را مطرح کرد و ماجرا توسط رسانه‌ها دامن زده شد.

جمهوری اسلامی ایران ضمن رد ادعا‌های مطرح شده همواره تاکید کرده است که تعهدات کشور‌ها در حوزه پادمان نامحدود نیست؛ با این حال اسفند گذشته در جریان سفر دو روزه رافائل گروسی مدیرکل آژانس به تهران، به صورت داوطلبانه با فعالیت‌های راستی آزمایی و نظارت بیشتر بازرسان این سازمان، در چارچوب قانون راهبردی مجلس (قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران) موافقت کرد.

در پی این توافق جلساتی در سطح کارشناسی برگزار شد و گزارش‌ها حاکی است که پیشرفت‌هایی در این زمینه و در چارچوب قانون اقدام راهبردی مصوب مجلس شورای اسلامی به دست آمده است.

جمهوری اسلامی ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۱۷ (دی ماه ۱۳۹۵) و پس از چند اقدام مقدماتی، نهایتاً با اتخاذ مواضع مغایر با مفاد برجام، با خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از آن در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸)، در دو مرحله تحریم‌های ثانویه آن علیه ایران بازگردانده شد.

اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشار‌های ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، نهایتاً در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۸ می ۲۰۱۹) شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.

ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشور‌های اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند. اما با توجه به اینکه کشور‌های اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد. کاهش تعهدات ایران بر اساس مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت گرفت.

دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد، اما همچنان سیاست‌های فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ را در پیش گرفته و به بهانه حقوق بشری در حمایت از ناآرامی‌ها در ایران و نیز قدرت پهپادی ایران و ادعای بکارگیری این پهپاد‌ها از سوی روسیه در جنگ علیه اوکراین تحریم‌هایی را وضع کرده است.

دولت بایدن که همواره شعار رویکرد دیپلماسی را سر داده است، همگام با متحدان غربی خود از هیچ اقدامی فروگذار نکرده، اما مدعی است در پی تغییر رژیم در ایران نیست. آمریکا این روز‌ها همچنین در پی تعمیق روابط تهران - مسکو، ایران را به ارسال سلاح به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین متهم می‌کند که مقامات جمهوری اسلامی ایران بشدت این ادعا را رد کرده‌اند.

جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد که اگر طرف آمریکایی واقع‌بینانه عمل کند، امکان دستیابی به توافق در وین وجود دارد. توافق مد نظر ایران، سندی است که تحریم‌ها به صورت حداکثری رفع و منطقه هم از اجرای آن بهره‌مند شود.