وسعت کانون‌های گردوغبار خارجی تأثیرگذار بر کشور بیش از ۲۷۰ میلیون هکتار است!

به گزارش مجله خبری نگار،و به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان محیط زیست؛ دکتر علی سلاجقه اظهار کرد: بررسی‌های انجام‌شده توسط سازمان محیط زیست نشان می‌دهد که در حال حاضر وسعت کانون‌های گردوغبار داخلی کشور بالغ بر ۳۵ میلیون هکتار و میزان غبار ناشی از آن‌ها بالغ‌بر ۲/۴ میلیون تن ذرات زیر یک صد میکرون است.

وی مدیریت و کنترل کانون‌های گردوغبار صرفاً از سوی سازمان‌های دولتی را غیرممکن دانست و افزود: به این منظور باید سیاست‌هایی را مدنظر قرارداد که به دنبال آن پروژه‌هایی با هزینه کم و اثربخشی بالا با مشارکت مردم انجام شود. اگر این پروژه‌ها ضمن مدیریت، سازگاری و مقابله با پدیده گردوغبار، اقتصادی هم باشند، می‌توانند استقبال و مشارکت بهره‌برداران ازجمله کشاورزان، دامداران و مرتع‌داران را در پی داشته باشند.

رئیس سازمان محیط زیست گفت: در این راستا تمامی دستگاه‌های عضو ستاد ملی سیاست‌گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار باید با توجه به وظایفی که در آیین‌نامه هماهنگی پیشگیری و مدیریت پدیده گردوغبار برای آن‌ها تعیین شده است، باید اقدامات لازم را با دقت و حساسیت اجرا کنند. نقش کلیدی برای افزایش اثربخشی و هم‌افزایی اقدام‌ها و پیشگیری از پدیده گرد وغبار در قالب آیین‌نامه مقابله با پدیده گرد‌و‌غبار در سازمان محیط زیست تعریف شده است.

سلاجقه تصریح کرد: در آیین‌نامه یاد شده برای هر یک از دستگاه‌ها وظایفی در نظر گرفته شده است که اگر به نحو شایسته و فارغ از تقابل با وظایف دستگاه‌های همکار به انجام برسد، موجب هم‌افزایی بیشتر و مدیریت سرزمین در سازگاری و مقابله با گردوغبار با نتایج بسیار مناسبی همراه خواهد بود.

وی توضیح داد: از کل مناطق غبار خیز کشور، ۱۵ میلیون هکتار شامل مراتع فقیر است که به‌منظور مدیریت این کاربری از اراضی نیاز است تا به‌صورت علمی در قالب اقدام‌های مدیریتی همچون قرق و مدیریت چرایی و تعداد دام با ظرفیت مراتع متناسب شود. این دو اقدام از مجموعه اقدام‌های اثربخش و کم‌هزینه‌ای است که باید جز راهبرد‌های طولانی‌مدت دستگاه‌های متولی باشد، که می‌تواند با مشارکت مردم به طور گسترده انجام شود.

معاون رئیس جمهور با بیان این که اراضی زراعی آبی و دیم‌زار، ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار از اراضی غبار خیز کشور را شامل می‌شود، تصریح کرد: برای مدیریت و کنترل غبار خیزی در این کاربری اراضی باید آموزش کشاورزی حفاظتی به کشاورزان، مدنظر قرار گیرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که این مهم در وزارت جهاد کشاورزی مغفول مانده است.

سلاجقه بیان کرد: بسیاری از دشت‌ها و تالاب‌های کشور در اثر کمبود رطوبت، خشک و منشأ تولید گردوغبار شده‌اند که وزارت نیرو باید طبق قانون حفاظت و احیا تالاب‌ها، نسبت به تأمین حق آبه زیست محیطی و سایر اراضی مستعد غبار خیزی مانند دشت‌های سیلابی اقدام کند. این اقدام‌ها الزاماً به اعتبار زیادی نیاز نداشته و بیشتر عملیات مدیریتی است که می‌توان در راستای اقتصاد مقاومتی مدنظر دستگاه‌های متولی قرارگرفته و یقیناً اثربخشی و نعمات زیادی را برای کشور در پی خواهد داشت.

وی با اشاره به زیان اقتصادی پدیده گردوغبار، گفت: مطالعاتی که توسط ستاد ملی در ۶ استان غبار خیز کشور به‌منظور تعیین خسارت‌های گردوغبار انجام‌شده است، نشان می‌دهد که کل خسارت‌های سالانه ناشی از این پدیده به منابع زیستی و اقتصادی معادل ۰۲/۱ درصد از کل GDP (تولید ناخالص داخلی) این استان‌ها بوده و میزان خسارت ناشی از پدیده گردوغبار در یک دوره ۱۰ ساله (۱۴۰۶-۱۳۹۷) معادل ۵۹۰ هزار میلیارد ریال برآورد شده است که می‌توان گفت، چنانچه با انجام اقدام‌های مؤثر بتوان گردوغبار را مدیریت و مهار کرد، رفاه اقتصادی جامعه به همین میزان در یک دوره ۱۰ ساله در این ۶ استان بهبود خواهد یافت.

رئیس سازمان محیط زیست توضیح داد: باوجود تمامی پیچیدگی‌ها و دشواری‌های پیش روی اقدام‌های مدیریتی و کنترلی گردوغبار، در برنامه ششم توسعه و با جدی‌تر شدن ضرورت برنامه‌ریزی و انجام عملیات مقابله با پدیده گردوغبار و همچنین با تخصیص منابع مالی از صندوق توسعه ملی با اذن مقام معظم رهبری، انجام اقدامات مقابله با این پدیده از جهش قابل‌توجهی برخوردار بوده است به‌نحوی‌که علیرغم تمامی محدودیت‌های اعتباری موجود در کشور مجموعاً بیش از ۲۸ هزار میلیارد ریال برای مدیریت، سازگاری و مقابله با پدیده گردوغبار و اصلاح شبکه برق هزینه و تخصیص داده‌شده است که منجر به انجام ۵/۲ میلیون هکتار اقدامات اجرایی توسط دستگاه‌های متولی و تحت نظر ستاد ملی شده است.

سلاجقه ادامه داد: مدیریت، سازگاری و کنترل پدیده گردوغبار نیازمند هماهنگی، همکاری و مشارکت بخش‌های دولتی، خصوصی، سازمان‌های مردم‌نهاد و مردم محلی در قالب عملیات اجرایی اثربخش با رویکرد اقتصادمحور و در قالب اقتصاد مقاومتی است.

وی بیان کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که وسعت کانون‌های گردوغبار خارجی تأثیرگذار بر کشور بیش از ۲۷۰ میلیون هکتار است که میزان غبار خیزی آن‌ها معادل ۱۸۰ میلیون تن در سال است؛ بنابراین لازم است با انجام همکاری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای با هماهنگی وزارت امور خارجه و استفاده از ظرفیت کنوانسیون‌ها و نهاد‌های بین‌المللی، اقدام‌هایی را در خصوص کنترل و مدیریت منشأ‌های فرامرزی گردوغبار به انجام رساند.

معاون رئیس جمهور در رابطه با اقدامان سازمان جهت مقابله با منشأ گرد‌و‌غبار خارجی، خاطرنشان کرد: بر این اساس سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به تهیه ۲ برنامه عمل زیر منطقه‌ای شامل برنامه عمل زیر منطقه‌ای منطقه غرب آسیا و برنامه عمل زیر منطقه بخشی از آسیای میانه و غرب آسیا اقدام کرده که امید است بتوان با استفاده از این برنامه‌های عمل، اقدام‌های پیش‌بینی‌شده را با همکاری کشور‌های منطقه اجرایی کرد.