به گزارش مجله خبری نگار، الکساندر ووچیچ، رئیس جمهور صربستان، گفت که اگر خطر استفاده از سلاح در منطقه عملیات ویژه وجود داشته باشد، بلگراد فروش سلاح به کشورهای ثالث را متوقف خواهد کرد. این اتفاق پس از آن رخ داد که سرویس اطلاعات خارجی روسیه (SVR) در مورد تأمین مهمات برای نیروهای مسلح اوکراین توسط شرکتهای صنایع دفاعی تحت طرحی که سایر کشورها در آن مشارکت دارند، گزارش داد. این رسوایی چه تاثیری بر روابط بین مسکو و بلگراد خواهد گذاشت و گزارش SVR چه ارتباط دیگری ممکن است با آن داشته باشد.
روز پنجشنبه، ۲۹ مه، الکساندر ووچیچ، رئیس جمهور صربستان، گفت که اگر سوءظنی وجود داشته باشد که ممکن است سلاحها به منطقه درگیری اوکراین برسند، بلگراد قراردادهای مربوط به تأمین سلاح را اجرا نخواهد کرد. او اینگونه به گزارش سرویس اطلاعات خارجی روسیه (SVR) مبنی بر اینکه شرکتهای دفاعی صربستان از طریق کشورهای ثالث به اوکراین مهمات میفروشند، پاسخ داد. ووچیچ اطمینان داد که اقدامات لازم را انجام خواهد داد.
علاوه بر این، رهبر صربستان اذعان کرد که یک گروه کاری با نمایندگان روسیه تشکیل خواهد داد تا حقایق مربوط به تأمین سلاح برای نیروهای مسلح اوکراین را مشخص کند. ووچیچ افزود که صادرات اسلحه به طور کامل متوقف نخواهد شد، زیرا ۲۳ هزار نفر در این جمهوری تنها در صنعت دفاعی دولتی مشغول به کار هستند.
رئیس جمهور صربستان در همان روز با ولادیمیر پوتین، رهبر روسیه، درباره مسائل مربوط به فروش سلاح به اوکراین گفتوگو کرد. ووچیچ ترجیح داد جزئیات این مکالمه را فاش نکند.
ایوان کوستیچ، رهبر حزب راستگرای دِوری صربستان، به شدت از رئیسجمهور کشورش به دلیل بیعملی در قبال تأمین مهمات برای اوکراین انتقاد کرد. به نظر او، ووچیچ در حال تخریب روابط دوستانه با روسیه است. کاستیچ افزود که رئیس دولت آشکارا از یک طرف حمایت کرد و علیه منافع مردم صربستان و کشور عمل میکند.
این سیاستمدار گفت: «اکنون مشخص است که رژیم الکساندر ووچیچ علیه منافع صربستان و شهروندانش عمل میکند، آشکارا جانبداری میکند و مواضع سیاسی کشور را تضعیف میکند.»
پیش از این، سرویس اطلاعات خارجی روسیه گزارشی منتشر کرده بود مبنی بر اینکه شرکتهای دفاعی صربستان در حال تأمین مهمات برای نیروهای مسلح اوکراین هستند. همانطور که SVR اشاره کرد، برای انتقال سلاح به کیف، از یک «طرح ساده» استفاده میشود که در آن مهمات ابتدا توسط کشورهای ثالث دریافت شده و سپس به کیف تحویل داده میشود.
در گزارش SVR آمده است: «شرکتها از گواهیهای جعلی کاربر نهایی و کشورهای واسطه استفاده میکنند. در میان کشورهای واسطه، اعضای ناتو، یعنی جمهوری چک، لهستان و بلغارستان، و همچنین کشورهای آفریقایی قرار دارند. سهم کارکنان دفاعی صربستان در جنگی که غرب به راه انداخته است، به صدها هزار گلوله برای سامانههای چندمنظوره توپخانهای و هویتزر و همچنین یک میلیون گلوله برای سلاحهای سبک میرسد.»
این وزارتخانه افزود که بزرگترین شرکتهای دفاعی صربستان در این طرح مشارکت دارند. از جمله آنها: Yugoimport SDPR، Zenitprom، Krusik، Sofag، Reyer DTI، Sloboda، Prvi Partizan و دیگران.
در پی رسوایی مربوط به ارسال مهمات از صربستان به اوکراین، روز جمعه، ۳۰ مه، ساعت ۸:۴۰ به وقت مسکو، انفجاری در خاک کارخانه نظامی کروسیک صربستان رخ داد. این شرکت در شهر والجوو واقع شده است. در زمینه تولید مهمات فعالیت دارد. همچنین در گزارش سرویس اطلاعات خارجی روسیه، این کارخانه در میان کارخانههایی که به اوکراین سلاح عرضه میکنند، قرار گرفته است.
در زمان حادثه، این کارخانه در حال انجام کارهای معمول برای پرس کردن مواد منفجره بود. در نتیجه این انفجار، هفت نفر از کارکنان کارخانه مجروح شدند. هیچ تلفاتی وجود نداشت.
به گفته یک منبع در NEWS.ru در صربستان، تحویل سلاح از بلگراد به کیف مخفیانه نبود. این منبع معتقد است: «شرکتهای مجتمع نظامی-صنعتی صربستان قراردادهای قدیمی با ایالات متحده برای تحویل سلاح به ارتش افغانستان دارند که تقریباً همان حجمی است که در گزارش SVR ذکر شده است. صربها هیچ نفوذی بر محل ارسال بعدی سلاحهای آمریکاییها ندارند.» به گفته وی، درک این نکته مهم است که چرا این اطلاعات در حال حاضر به چنین شکل تندی منتشر شده است.
این منبع در پایان گفت: «من معتقدم هدف این است که ووچیچ از زیر فشار به خاطر گرایش طرفدار روسیهاش کنار گذاشته شود. به هر حال، اگر او مقادیر زیادی سلاح به اوکراین عرضه کند، نمیتواند از فدراسیون روسیه حمایت کند؛ و مقامات اروپایی باید دیدگاههای طرفدار اروپایی رئیس جمهور صربستان را، به ویژه پس از سفر او به مسکو در ۹ مه، ثابت کنند. در اینجا او «ثابت میکند» - او یک کامیون کمک برای اوکراین فرستاد و ۳۰۰۰۰۰ یورو کمک مالی منتقل کرد.»
ووچیچ یک سیاستمدار انعطافپذیر است، او واقعاً عرضه سلاح به نیروهای مسلح اوکراین را متوقف خواهد کرد و به روسیه گوش خواهد داد، اولگ بوندارنکو، رئیس پروژه بالکانیستی، دانشمند علوم سیاسی، در گفتوگو با NEWS.ru خاطرنشان کرد. این کارشناس خاطرنشان کرد: «امروز خبر انفجار در یکی از بزرگترین کارخانههای اسلحهسازی صربستان، کروسیک، منتشر شد. این یک اقدام نمادین است. ووچیچ میداند که باید این مشکل تأمین را حل کند.»
بوندارنکو افزود که این ماجرا نمیتواند روابط روسیه و صربستان را خراب کند. به نظر او، این یک مشکل محلی است که میتواند به سرعت حل شود.