به گزارش مجله خبری نگار، این وضعیت زمانی اتفاق میافتد که مشکل در رنگ دانههای حسگر رنگ در چشم باعث اختلال یا ناتوانی در تشخیص رنگها شود.
در ادامه قصد داریم درباره کور رنگی و علل، علائم و روشهای درمان آن صحبت کنیم.
کور رنگی از بیماریهای چشم با علائم خفیف تا شدید میباشد و اکثر افرادی که کور رنگ هستند نمیتوانند قرمز و سبز را تشخیص دهند. گاهی نیز تشخیص رنگهای زرد و آبی ممکن است در افراد مبتلا با مشکل همراه باشد اگرچه این نوع کور رنگی کمتر رایج است.
شدت کور رنگی در موارد مختلف متفاوت است. زمانی که فرد به طور کامل کور رنگ باشد به آکروماتوپسی دچار شده که در آن تنها قادر به دیدن رنگهای خاکستری یا سیاه و سفید میباشد که البته به ندرت ممکن است رخ دهد.
اکثر افراد مبتلا به کور رنگی به جای رنگهای قرمز، سبز و آبی که دیگران مشاهده میکنند، رنگهای زیر را در نمودارهای رنگی میبینند:
*زرد
*خاکستری
*رنگ بژ
*آبی
به طور کلی کور رنگی در مردان شایعتر است. لازم به ذکر است زنان بیشتر از مردان ممکن است حامل کروموزوم معیوب مسئول انتقال کور رنگی باشند، اما مردان بیشتر از زنان این بیماری را به ارث میبرند.
ناگفته نماند آکروماتوپسی از هر ۳۰ هزار نفر در سراسر جهان ۱ نفر را درگیر میکند که از این تعداد تا ۱۰ درصد هیچ رنگی را تشخیص نمیدهند.
شایعترین علامت کور رنگی تغییر در بینایی فرد است. به عنوان مثال ممکن است تشخیص رنگهای قرمز و سبز چراغ راهنمایی برای فرد دشوار باشد، رنگها کمتر از قبل روشن به نظر برسند یا فرد قادر به تمایز سایههای مختلف یک رنگ از یکدیگر نباشد.
کور رنگی اغلب در سنین پایین که کودک در حال یادگیری رنگها است تشخیص داده میشود. با این حال این بیماری در برخی افراد که یاد گرفته اند رنگهای خاص را با اشیاء خاص مرتبط کنند تشخیص داده نمیشود. به عنوان مثال این افراد میدانند چمن سبز است بنابراین رنگی که تشخیص میدهند (حتی اگر واقعا سبز نباشد) را سبز مینامند.
لازم به ذکر است در موارد بسیار خفیف کور رنگی، فرد ممکن است اصلا متوجه بیماری خود نشود.
افرادی که به کور رنگی در خود یا فرزندشان مشکوک هستند باید به پزشک مراجعه کنند تا سایر مشکلات سلامتی جدیتر در آنها رد شود.
به طور کلی ۳ نوع اصلی کور رنگی وجود دارد که عبارتند از:
نوع اول: در این نوع فرد در تشخیص تفاوت بین قرمز و سبز مشکل دارد
نوع دوم: در این نوع فرد در تشخیص رنگ زرد و آبی مشکل دارد
نوع سوم (آکروماتوپسی): در این نوع فرد اصلا نمیتواند هیچ رنگی را تشخیص دهد و همه چیز را خاکستری یا سیاه و سفید میبیند. آکروماتوپسی نادرترین نوع کور رنگی است
از سوی دیگر کور رنگی میتواند ارثی یا اکتسابی باشد.
کور رنگی ارثی شایعتر از کور رنگی اکتسابی است و به دلیل نقص ژنتیکی در فرد رخ میدهد. افرادی که در میان اعضای خانواده خود مورد ابتلا به کور رنگی دارند بیشتر به این عارضه دچار میشوند.
کور رنگی اکتسابی بعدا در زندگی ایجاد میشود و میتواند مردان و زنان را به طور مساوی تحت تاثیر قرار دهد.
بیماریهایی که به عصب بینایی یا شبکیه چشم آسیب میرسانند ممکن است در بروز کور رنگی اکتسابی نقش داشته باشند. به همین دلیل در صورت تغییر دید رنگی باید به پزشک مراجعه شود. این مسئله ممکن است نشان دهنده یک مشکل اساسی جدیتر در چشم باشد.
چشم دارای سلولهای عصبی به نام مخروط است که شبکیه (لایه بافت حساس به نور در پشت چشم) را قادر به دیدن رنگها میکند.
سه نوع مخروط مختلف طول موجهای گوناگون نور را جذب میکنند، اما هر یک تنها به یکی از رنگهای قرمز، سبز یا آبی واکنش نشان میدهند. مخروطها برای تشخیص رنگها اطلاعاتی را به مغز میفرستند و اگر یک یا چند مخروط در شبکیه چشم آسیب دیده یا اصلا وجود نداشته باشد فرد در تشخیص درست رنگها مشکل خواهد داشت.
اکثر کور رنگیها ارثی هستند و معمولا از مادر به فرزند پسر منتقل میشوند. لازم به ذکر است کور رنگی ارثی باعث کوری یا دیگر مشکلات بینایی نمیشود.
افراد ممکن است به دلیل بیماری یا آسیب به شبکیه چشم دچار کور رنگی شوند.
به عنوان مثال در بیماری گلوکوم فشار داخل چشم زیاد است. این فشار به عصب بینایی که سیگنالهایی را از چشم به مغز میرساند تا فرد قادر به دیدن باشد آسیب میرساند. در نتیجه توانایی در تشخیص رنگها ممکن است کاهش یابد.
گفته شده مسئله ناتوانی در تشخیص رنگ آبی و زرد در افراد مبتلا به گلوکوم از اواخر قرن نوزدهم مورد توجه قرار گرفته است.
دژنراسیون ماکولا و رتینوپاتی دیابتی از دیگر اختلالاتی هستند که باعث آسیب دیدن شبکیه که مخروطها در آن قرار دارند میشوند که به نوبه خود میتواند باعث کور رنگی و در برخی موارد نابینایی فرد شود.
در بیماری آب مروارید عدسی چشم به تدریج از شفاف به مات تغییر میکند که در نتیجه آن ممکن است دید رنگی کاهش یابد.
سایر بیماریهایی که میتوانند بینایی را تحت تاثیر قرار دهند عبارتند از:
*دیابت
*بیماری پارکینسون
*بیماری آلزایمر
*ام اس
مصرف برخی داروها میتواند باعث تغییر در دید رنگی شود که از جمله آنها میتوان به داروهای ضد روان پریشی کلرپرومازین و تیوریدازین اشاره کرد.
آنتی بیوتیک اتامبوتول برای درمان سل نیز ممکن است مشکلات عصب بینایی و اختلال در دیدن برخی رنگها را به دنبال داشته باشد.
کور رنگی ممکن است به دلایل دیگر نیز رخ دهد. به عنوان مثال با افزایش سن گاهی فرد دچار کاهش بینایی و مشکل در تشخیص رنگها میشود.
علاوه بر این مواد شیمیایی سمی مانند استایرن که در برخی پلاستیکها وجود دارد با از دست دادن توانایی در دیدن رنگها مرتبط میباشد.
پزشک برای تشخیص کور رنگی از تست خاصی شامل تصاویر خاصی به نام صفحات شبه هم رنگ استفاده میکند. این تصاویر از نقاط رنگی ساخته شده اند که اعداد یا نمادهایی در درون آنها تعبیه شده است.
لازم به ذکر است تنها افراد با دید طبیعی قادر به مشاهده این اعداد و نمادها میباشند، اما اگر فرد کور رنگ باشد ممکن است عدد را نبیند یا به جای آن عدد دیگری را تشخیص دهد.
در مورد کودکان بسیار مهم است قبل از رفتن به مدرسه این آزمایش انجام شود، زیرا بسیاری از موارد آموزشی دوران کودکی شامل شناسایی رنگها است.
اگر کور رنگی به دلیل بیماری یا آسیب رخ دهد، درمان علت زمینهای آن ممکن است به بهبود تشخیص رنگها کمک کند.
با این حال هیچ درمانی برای کور رنگی ارثی وجود ندارد و پزشک برای کمک به تشخیص رنگها ممکن است عینکهای رنگی یا لنزهای تماسی تجویز کند.
افرادی که کور رنگ هستند اغلب از تکنیکها یا ابزارهای خاص برای تسهیل زندگی خود استفاده میکنند. به عنوان مثال به خاطر سپردن ترتیب چراغها از بالا به پایین در چراغ راهنمایی نیاز به تشخیص رنگهای آن را برطرف میکند.
منبع:سومیتا