به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: تازهترین گزارش مرکز آمار ایران حاکی از آن است که در پاییز امسال، نرخ بیکاری با افت ۰.۷ درصدی، به ۸.۲ درصد رسیده که کمترین نرخ بیکاری فصلی حداقل از بهار ۹۷ تاکنون است. (حتی اکو ایران گزارش کرده که این رقم کمترین میزان در ۱۷ سال اخیر است) این گزارش نشان میدهد در این مدت، رشد اشتغال جمعیت شاغل بیش از ۵۳۵ هزار نفر با نقش آفرینی بخش خدمات انجام شده است. با این حال، دیروز تناقض آمارهای اعلامی وزیر کار مبنی بر عبور از یک میلیون فرصت شغلی در سال، با آمارهای مرکز آمار، واکنشها را برانگیخت.
تازهترین گزارش مرکز آمار حاکی از بهبود برخی از شاخصهای بازار کار است. بر این اساس در پاییز امسال نسبت به پاییز سال گذشته، بیش از ۷۳۰ هزار نفر به جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر (در سن کار) اضافه شده که بیشتر این تعداد یعنی بیش از ۳۶۹ هزار نفر وارد جمعیت فعال (شاغل یا بیکار) شده و به میزانی کمتر از این رقم یعنی حدود ۳۶۱ هزار نفر، وارد جمعیت غیر فعال (ناامید از جست وجو کردن شغل، دارای درآمد بدون کار و ...) شده اند. از همین رو نرخ مشارکت اقتصادی که یکی از شاخصهای مهم بازار کار به شمار میرود، در پاییز امسال نسبت به پاییز سال گذشته با رشد ۰.۱ واحد درصد روبه رو شده و به ۴۱ درصد رسیده است.
علاوه بر وضعیت مثبت شاخص نرخ مشارکت اقتصادی، دادههای مرکز آمار، نشان میدهد در مقایسه پاییز امسال با پاییز سال گذشته، از جمعیت بیکاران بیش از ۱۶۶ هزار نفر کاسته شده و این میزان از ۲ میلیون و ۳۰۲ هزار نفر به ۲ میلیون و ۱۳۶ هزار نفر رسیده است. به موازات، شاخص نرخ بیکاری که از نسبت جمعیت بیکار به جمعیت فعال (شاغل/بیکار) به دست میآید، از ۸.۹ درصد به ۸.۲ درصد رسیده است که کمترین میزان خود از ابتدای سال ۹۷ تاکنون به شمار میرود.
بررسی نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله حاکی از آن است که ۱۹.۲ درصد از جمعیت فعال این گروه سنی بیکار بوده اند. این شاخص در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر بوده است. روند تغییرات در این بخش نشان میدهد که این شاخص نسبت به پاییز ۱۴۰۰، ۴.۴ درصد کاهش یافته است.
یکی از دغدغههای نیروی کار، داشتن شغل تمام وقت و نداشتن اشتغال نیمه وقت (ناقص) است. در این زمینه گزارش بازار کار در پاییز امسال نشان میدهد که اشتغال ناقص کم شده است. به طوری که ۹.۵ درصد جمعیت شاغل ۱۵ ساله و بیشتر دارای اشتغال ناقص بوده اند. این رقم نسبت به پاییز سال قبل ۱.۱ درصد کاهش دارد.
یک نکته قابل تامل در دادههای اشتغال پاییز، به تغییرات اشتغال بخشهای اصلی اقتصاد یعنی کشاورزی، صنعت و خدمات برمی گردد. در این مدت، سهم شاغلان بخشهای کشاورزی و صنعت از کل اشتغال کاهشی و سهم شاغلان بخش خدمات از کل اشتغال افزایش یافته است. در پاییز امسال بیش از ۵۵۲ هزار نفر در بخش خدمات مشغول به کار شده اند.
همان طور که اشاره شد، دادههای مرکز آمار ایران، حاکی از افزایش تعداد شاغلان در پاییز امسال نسبت به پاییز سال گذشته به میزان ۵۳۵ هزار نفر است. با این حال، اظهارات دیروز وزیر کار درباره اشتغال ایجاد شده در یک سال اخیر با واکنش رسانهها مواجه شد. سیدصولت مرتضوی در حاشیه جلسه دیروز هیئت دولت در جمع خبرنگاران اظهار کرد: از وعده دادهشده درباره یک میلیون فرصت شغلی تحقق یافته و از یک میلیون فرصت شغلی در سال عبور کردیم. وی افزود: شاید سوال این باشد که شیوههای صحتسنجی شما چگونه است؟
اولا گزارشهای مرکز آمار ایران که گزارش فصلی آن روز گذشته منتشر شد، موید این عرایض درباره ایجاد اشتغال است. مرتضوی ادامه داد: شیوه دوم صحتسنجی و راستیآزمایی ما، سامانه رصدی است که در وزارتخانه و ادارات کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سراسر کشور پیشخوان دارد و قابل مشاهده است. ما به سه روش پیامکی، تلفنی و بازدید میدانی راستی آزمایی انجام میدهیم. علاوه بر این ها، یک میزان سنجش دیگری هم داریم که بر اساس بیمههای ایجاد شده است. طبق گزارش سازمان تامین اجتماعی از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون، حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر بیمه شده جدید داریم که به واسطه این هم میتوان اعلام کرد که این میزان اشتغال ایجاد شده است.
به گزارش مجله خبری نگار، اگر چه آمار وزیر کار مبنی بر ایجاد شغل قابل دفاع است، اما مسئله مهم برای مردم و رسانه ها، پایداری اشتغال ایجادشده و به عبارت دیگر اشتغال خالص است. اگر آمارهای وزارت کار به طور مداوم بیمه افراد شاغل را شامل شود، میتوان اتکای بیشتری به آن پیدا کرد. در غیر این صورت و از آن جایی که احتمالاً اشتغال غیر رسمی نیز کمتر در رصد آمارهای رسمی اشتغال قرار میگیرد، به نظر میرسد آمارهای مرکز آمار قابلیت اتکای بیشتری خواهند داشت. در هر صورت باید گفت طبق گزارش ۱۸۶۹۳ مرکز پژوهشهای مجلس با عنوان آسیب شناسی حمایت از تولید و اشتغال در کشور نیز تکمیل و سامان دهی نظام آمار و اطلاعات بازار کار (هم در سمت عرضه و هم در سمت تقاضای بازار کار) یکی از اصلاحات ضروری در این حوزه به شمار میرود.
نکته مهم دیگر درباره آمارهای اشتغال زایی یک سال اخیر اثر مثبت عبور از تبعات کرونا و رونق گرفتن فعالیتهایی است که به دلیل شیوع کرونا محدود شده بود و این اتفاق اگرچه به دلیل عملکرد مثبت دولت در زمینه واکسیناسیون ایجاد شد، اما لزوما ناشی از رونق چشمگیر و ایجاد اشتغال جدید نیست بلکه بخش عمده آن ناشی از بازگشت شاغلان قبلی به سر کار است.