به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: آینده بشر یکی از چالشهای جدی بوده که ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده است، اما آینده انسانها را نمیتوان چیزی جدا از آینده سیاره دانست. آن چه انسانهای معمولی و به خصوص سیاستمداران با تصمیمات شان برای سرنوشت زمین رقم میزنند، در حقیقت روندی است که کلیت حیات در اکوسیستمی به نام سیاره زمین را نشانه گرفته و دامن انسان را هم خواهد گرفت. رفتارهای ساده ما انسانها و تصمیمات کلانی که امروز سیاستمداران، صاحبان صنایع و... میگیرند هرکدام میتواند آیندهای را رقم بزند که مشابهش را در فیلمهای علمی، تخیلی دیده ایم. سیاه، کابوس وار و پر از تباهی. پایگاه آتلانتیک کانسل در گزارشی به بررسی جدیترین تهدیدات دنیا در سال ۲۰۲۳ پرداخته که در ادامه به آن میپردازیم.
پایگاه آتلانتیک کانسل (Atlantic Council) در گزارشی به بررسی جدیترین تهدیدات دنیا در سال ۲۰۲۳ پرداخته است. اگرچه بسیاری از این تهدیدات به آمریکا و غرب مربوط میشوند و به کل جهان ارتباطی ندارند، اما برخی از این تهدیدات هم جهانی اند و تمام کشورهای دنیا را درگیر خواهند کرد. آتلانتیک کانسل معتقد است تغییرات اقلیمی و گرمای جهان خطرناکترین و ترسناکترین تهدید جهان در سال جاری است.
اگرچه در سال ۲۰۲۱ کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد (COP۲۷) برگزار شد و با روی کار آمدن بایدن به جای ترامپ، بسیاری امید داشتند که این معضل جهانی هر چه زودتر حل شود، اما چنین اتفاقی نیفتاد. به گزارش «خبر فوری»، بسیاری از کشورهای در حال توسعه حاضر به همکاری با سازمان ملل نیستند و گمان میکنند اجرای طرحهای محیط زیستی و در اولویت قرار دادن گرمایش زمین باعث کاهش رشد اقتصادی آنها میشود. آتلانتیک کانسل در این باره مینویسد؛ یکی از تصمیمات کنفرانس تغییرات اقلیمی سال ۲۰۲۱ این بود که کشورهای توسعه یافته و پیشرفته به کشورهای در حال توسعه وام دهند تا آنها بتوانند با خیال آسوده در طرحهای محیط زیستی شرکت کنند، اما این احتمال قوی وجود دارد که امسال این فرصت از دست برود و با افزایش فشار اقتصادی و عقب نشینی کشورهای توسعه یافته از تعهدات خود، طرحهای مربوط به تغییرات اقلیمی روی زمین بماند.
ایجاد یک صندوق وام بین المللی واقعی با پول و برنامهای برای پرداخت آن، مستلزم فعالیت و اقدام بین المللی فوق العادهای است که میتواند دولتها و بازیگران غیردولتی را برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای و انتقال به انرژی پاک مجاب کند. این موضوع سرعت کُند مقابله با گرمایش جهانی را افزایش میدهد.
بر اساس گزارش آتلانتیک، وضعیت گرمایش آب و هوای جهان بحرانی است. در قرن حاضر جهان با میانگین افزایش دمای ۱.۵ درجه سانتی گراد و بالاتر روبهروست. این دما هر لحظه در حال بالاتر رفتن است و جهان را با یک معضل بزرگ روبهرو خواهد کرد. براساس این گزارش، اگر دنیا بتواند به اصطلاح خوب با کارت هایش بازی کند، ممکن است این معضل تا حدی حل شود و حتی ما با انتشار خالص صفر گازهای گلخانهای تا سال ۲۰۵۰ رو به رو باشیم. سرمایه گذاریهای برخی کشورها فرصتی بیسابقه برای ایجاد زنجیره تامین بادوام و ایمن انرژی فراهم میکند و جهان را به سمت انتشار صفر گازهای گلخانهای حرکت میدهد.
یکی از مهمترین نتایج کنفرانس تغییرات آب و هوایی اخیر سازمان ملل این بود که اهداف و رویکردهای توافق نامه پاریس در سال ۲۰۱۵ را عینی و عملی کرد. اختصاص ۲۳۰ میلیون دلار (که مسلماً در مقایسه با نیاز واقعی جهان برای کنترل گرمایش زمین صدها میلیارد دلار کمتر است) به تعهدات جدید دولتها و آژانسهای توسعه برای کمک به کشورها از جمله طرحهای مهم سازمان ملل در سال ۲۰۲۱ بوده است. همچنین، خارج از مذاکرات رسمی در COP۲۷، ما شاهد تلاشهای متعددی برای تسریع سرمایهگذاری در زمینه تغییرات اقلیمی بودیم. طرحهایی مانند پشت بام سبز، خودروهایی که با انرژیهای تجدیدپذیر کار میکنند، درخت مصنوعی و... از جمله طرحهای خلاقانه بوده اند که در دو سال اخیر عملی شدند. آن چه از گزارش آتلانتیک کانسل نتیجه میشود این است که دنیا در سال ۲۰۲۳ با خطری بزرگ مواجه است که البته میتواند آن را به فرصت تبدیل کند. سیاستمداران میتوانند سرنوشت زمین را در سال جاری بسازند. تصمیمات آنها در سال ۲۰۵۰ خود را نشان میدهد؛ این تصمیمات یا به نابودی ما انسانها میانجامد یا جان ما را نجات میدهد.
اما ورای گزارش «آتلانتیک»، حالا که میدانیم با سالی سرنوشت ساز مواجه ایم که نتیجه آن در سال ۲۰۵۰ دامن بشر و خانه آن یعنی سیاره زمین را میگیرد، بد نیست بدانیم مهمترین چالشهای محیط زیستی سیاره چیست؟ بدون شک در پاسخ به این سوال باید از گرمایش زمین نام ببریم. اتفاقی که نتایج مختلفی دارد. یکی از نتایج گرمایش زمین انقراض گونههای جانوری است. هر چندخود انقراض گونهها به عوامل مختلفی وابسته است که یکی از آنها گرمایش است.
یک میلیون گونه جانوری سیاره، بهدلیل دخالت، نفوذ، استفاده زیاد و آلوده کردن اکوسیستمهای سیاره در خطر انقراض هستند. بهطور مثال وقتی درختان یک منطقه قطع میشوند حشراتش منقرض میشوند، انقراض آنها باعث نابودی پرندهها میشود و این چرخه آنقدر ادامه دارد تا به نابودی تمام سیاره ختم میشود، چون تمام جانوران، پوششهای گیاهی، اقیانوسها و... به هم وصل هستند و تعادلی ایجاد کردهاند که زمینه زندگی بهتر روی سیاره، منابع غذایی، آبوهوای سالم و... را فراهم کرده است و این انقراضهای پیاپی چالشی نهفقط برای محیط زیست سیاره بلکه برای حیات خود انسان هم هست.
البته انقراض همیشه روی سیاره اتفاق میافتاده، اما سرعتش طی سالهای اخیر صد برابر شده است برای همین یک هشتم از هشت میلیون گونه جانوری سیاره بهزودی نابود میشوند، اما ما انسانها هنوز به رفتار خود ادامه میدهیم. البته دخالت ما در طبیعت فقط باعث انقراض نمیشود بلکه چرخهای از پاندمیهای مرگبار مثل کووید را هم ایجاد میکند که طی سالهای آینده به شکلی خطرناک و پشت سرهم حیات را نشانه خواهند گرفت.
دمای متوسط زمین در طول قرن گذشته تقریباً نیم درجه سانتیگراد افزایش یافته است. دانشمندان انتظار دارند که در طول ۱۰۰ سال آینده، متوسط دمای زمین ۱.۵ تا ۳.۵ درجه سانتیگراد افزایش یابد. همین مقدار میتواند آب و هوای زمین را به طور بی سابقهای تغییر دهد. ممکن است تغییرات بزرگی در سطح آب اقیانوسها، مزارع کشاورزی و هوایی که تنفس میکنیم یا آبی که مینوشیم، رخ دهد. یکی از مهمترین عوامل در تغییر اقلیم جهان امروزه گازهای گلخانهای هستند.
مهمترین این گازها عبارتاند از دی کربن اکسید، اکسید ازت، کلرو فلوئورکربن و متان که پرتوهای موج بلند را در جو زمین محبوس میکنند. یکی از فرضیهها مربوط به افزایش مقدار دی اکسیدکربن ناشی از سوزاندن سوختهای فسیلی است. میانگین دمای کره زمین طی سالهای اخیر افزایش یافته است. این افزایش دما باعث ذوب شدن یخهای قطبی و بالا آمدن آب اقیانوسها میشود. دانشمندان هشدار دادهاند که افزایش گازهای گلخانهای حیات مرجانها و بسیاری از گونههای ماهیها و جانداران دریا را تهدید میکند. دی اکسید کربن اضافی در هوا ناشی از سوختن سوختهای فسیلی، نه تنها سبب تغییرات آبوهوایی میشود بلکه اسیدی شدن بیشتر اقیانوسها را به دنبال دارد و حیات دریایی را که در از بین بردن دی اکسید کربن جو مؤثر است، در معرض خطر قرار میدهد و همه این اتفاقات زنجیرهای میشود برای نابودی سیاره و در ادامه اش حیات انسان و دیگر گونه ها.