چهارمین قطعنامه ضدِ روسی سازمان ملل و نگاه ایران به بحران اوکراین

به گزارش مجله خبری نگار، آمریکا برای چهارمین بار از آغاز جنگ اوکراین در تلاش برای تصویب قطعنامه‌ای در مجمع عمومی سازمان ملل علیه روسیه بود که با تصویب آن، همه پرسی الحاق مناطقی از اوکراین به روسیه را به رسمیت نشناخت و اقدام مسکو را محکوم کرد.

نشست فوق العاده مجمع عمومی سازمان ملل متحد در روز چهارشنبه در تداوم نشستی بود که از روز دوشنبه (۱۰ اکتبر/۱۸ مهرماه) برای تصویب چهارمین قطعنامه علیه روسیه آغاز شده بود.

آمریکا و متحدانش در پی وتوی قطعنامه ضد روسی اخیر از سوی مسکو در نشست۳۰ سپتامبر (۸ مهرماه) به دنبال محکومیت روسیه در مجمع عمومی سازمان ملل بودند.

روسیه خواستار رای گیری مخفی درباره قطعنامه پیشنهادی آمریکا و متحدانش شده بود چرا که معتقد است واشنگتن، کشور‌ها را برای رای دادن به نفع قطعنامه‌های خود تحت فشار می‌گذارد، اما آمریکا و انگلیس با رای گیری با ورقه و مخفی مخالف بودند.

روسیه معتقد بود چنانچه رای گیری مخفی صورت گیرد، کشور‌های بیشتری به نفع او رای خواهند داد.

در نشست عصر دوشنبه به وقت محلی مجمع عمومی سازمان ملل، برای انجام نحوه رای گیری یعنی علنی یا مخفی بودن آن، رای گیری صورت گرفت که ۱۰۷ کشور از پیشنهاد آلبانی مبنی بر رای گیری علنی حمایت و ۱۳ کشور مخالفت کردند و ۳۹ کشور نیز رای ممتنع دادند.

کشور‌ها چه رایی دادند؟

در نشست عصر چهارشنبه مجمع عمومی سازمان ملل رای گیری علنی صورت گرفت که قطعنامه پیشنهادی آنان با رای سه چهارم ۱۹۳ عضو سازمان ملل یعنی ۱۴۳ رای مثبت، پنج رای مخالف و ۳۵ رای ممتنع به تصویب رسید.

روسیه و چهار کشور بلاروس، کره شمالی، سوریه و نیکاراگوئه به این قطعنامه رای منفی دادند، اما چین رای ممتنع داد.

کشور‌های ایران، ونزوئلا، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، بورکینافاسو، الساوادور، جیبوتی، کامرون، سائوتومه در جلسه رای گیری غایب بودند.

نگاه جمهوری اسلامی ایران به بحران اوکراین

جمهوری اسلامی ایران به رغم ادعای مقامات و رسانه‌های غربی مبنی بر نقض بی طرفی در بحران اوکراین، همواره از تمامیت ارضی کشور‌ها حمایت کرده است.

در واقع، ایران بر اساس سیاست بیطرفی خود در بحران اوکراین، تدبیری را در رای گیری سازمان ملل به کار برد که شائبه جانبداری از هیچکدام از طرفین این بحران هشت ماهه را القا نکند.

ایران همواره موضع اصولی خود در خصوص ضرورت حل وفصل مسالمت آمیز اختلافات، در انطباق با حقوق بین الملل را تصریح و بر ضرورت تطابق کامل اقدامات همه طرف‌ها با اصول مندرج در منشور ملل متحد، حقوق بین الملل و حقوق بین الملل بشردوستانه، از جمله احترام کامل به حاکمیت و تمامیت ارضی کشور‌ها و تضمین امنیت تمام غیرنظامیان تاکید کرده است.

تهران همواره ضرورت دستیابی به راه حل پایدار و دراز مدت برای بحران جاری در منطقه شرق اروپا را با تمرکز بر ریشه‌های آن مورد تاکید قرار داده است.

دولت ایران، این واقعیت را که پیچیدگی موجود و شرایط شکننده حاکم بر منطقه اروپای شرقی با اقدامات تحریک آمیز آمریکا و ناتو تشدید شده، مورد توجه قرار داده و خواستار توقف فوری خشونت‌ها و کاهش تنش در منازعه جاری و از سرگیری سریع گفتگو‌ها برای حل و فصل دغدغه‌های مدنظر همه طرف‌ها برای رسیدن به نتایج پایدار است.

از همین رو، ایران قطعنامه ارائه شده توسط کشور‌های بلوک غرب به مجمع عمومی سازمان ملل در رد نتایج رفراندوم برگزار شده در چهار منطقه لوهانسک، دونتسک، خرسون و زاپوریژیا را فارغ از ملاحظات موجود در خصوص محتوای آن، مکانیزمی واقع گرایانه برای حل و فصل بحران نمی‌داند و مخالفت خود را با استفاده سیاسی از محافل و ابزار‌های بین المللی - که کارکرد واقعی آن تعامل و گفتگو برای حل و فصل اختلافات است - اعلام داشته و براین اساس، در فرآیند این رای گیری نیز مشارکت نکرده است.

جمهوری اسلامی ایران همواره از همه طرف‌ها و بازیگران سیاسی این بحران خواسته است از اقدامات تحریک آمیز و خصمانه‌ای که منجر به تشدید شرایط امنیت بین المللی است، اجتناب کنند و به ابتکارات سیاسی و بیطرفانه برای کنترل بحران متوسل باشند.

دولت ایران در چارچوب ارزیابی سیاسی و امنیتی خود معتقد است تهدیدات کم سابقه بین المللی ناشی از فشار همه جانبه، با هدف منزوی کردن یک طرف مخاصمه افزایش یافته است.

تهران همواره طرفین این بحران را به یافتن راه حل صلح آمیز، جامع و پایدار از جمله ایجاد آتش بس فوری و آغاز گفتگو و فراهم آوردن زمینه کمک‌های بشردوستانه به مردم نیازمند دعوت کرده است.

آنچه طرفین این بحران گفتند

واسیلی نبنزیا نماینده دائم روسیه در سازمان ملل متحد قبل از رای گیری گفت که کشور‌های غربی در تلاش هستند تا به اهداف ژئوپولتیک خود از طریق این قطعنامه برسند.

وی از اعضای سازمان ملل خواست که نگاه غیر جانبدارانه داشته و علیه طرح قطعنامه اوکراین رای دهند.

اما نماینده چین در سازمان ملل متحد با درخواست برای حل مسالمت‌آمیز بحران اوکراین گفت که نباید راه حل و فصل سیاسی این بحران بسته شود.

وی گفت که چین به پیش نویس قطعنامه اوکراین رای ممتنع خواهد داد.

نماینده سوریه در سازمان ملل نیز گفت که رویکرد برخی کشور‌های غربی دلیل روشنی بر تلاش آن‌ها برای دامن زدن به جنگ اوکراین است.

"سرگئی کیسلیسا" سفیر و نماینده اوکراین در سازمان ملل پس از تصویب این قطعنامه در حالی که در کنار "لیندا توماس گرینفیلد" سفیر و نماینده آمریکا در سازمان ملل ایستاده بود، آن را شگفت انگیز خواند.

آمریکا نیز گفت که رای مجمع عمومی سازمان ملل به محکومیت روسیه یادآور این است که اکثر کشور‌ها در کنار اوکراین ایستاده اند.

چابا کروشی رئیس مجمع عمومی سازمان ملل در سخنانی در آغاز نشست فوق العاده مجمع عمومی گفت: آتش جنگ در اوکراین که هرگز نباید شعله ور می‌شد، روزی پایان خواهد یافت، اما هزینه پایانی آن چقدر خواهد بود؟

وی افزود: پس از فروکش کردن آتش این جنگ، تصویر اوکراین و جهان چگونه به نظر خواهد رسید؟ آیا این جنگ فقط بازنده خواهد داشت؟

"سرگئی کیسلیسا" سفیر و نماینده اوکراین در سازمان ملل نیز در سخنانی، روسیه را دولتی تروریستی خواند و گفت حملات روز دوشنبه جنایات جنگی است که چهره واقعی روسیه را برای جهان آشکار کرد.

وی ادعا کرد: وقتی نمایندگان روسیه وارد جلسه شدند، ردی از خون دنبال آنان بود و سازمان ملل باید این دولت را با عنوان تروریست، توصیف کند.

سفیر اوکراین در سازمان ملل با بیان این ادعا که روسیه از مدت‌ها پیش تلاش کرده تا سازمان ملل را نابود کند، افزود: چنانچه سازمان ملل از ارزشهایش دفاع نکند، شکست خواهد خورد.

نماینده اوکراین، رفراندوم‌ها در شرق اوکراین را ساختگی خواند و گفت این رفراندوم‌ها، اعتبار سازمان ملل را از بین می‌برد. آنچه روسیه می‌خواهد فراتر از اوکراین است.

واسیلی نبنزیا سفیر و نماینده روسیه در سازمان ملل نیز گفت که دیپلمات‌های غربی تلاش می‌کنند زمان را در تاریخ مشخصی متوقف کنند گویا آنچه در اوکراین در حال رخ دادن است زمینه و پیشینه‌ای ندارد.

نماینده روسیه اضافه کرد: ناتو از اساس به دنبال صلح در اوکراین نیست. همه پرسی در شرق اوکراین بر اساس قوانین رایج بین‌المللی انجام شد.

این مقام دولت پوتین ادامه داد: کسانی که امروز صدایشان به خاطر نقض منشور سازمان ملل بلند شده، در سال‌های گذشته کجا بودند؟

قطعنامه چهارم سازمان ملل علیه روسیه چه می‌گوید؟

مجمع عمومی سازمان ملل در چهارمین قطعنامه خود همه‌پرسی روسیه در مناطقی از اوکراین را غیرقانونی دانست و محکوم کرد و از مسکو خواست این الحاقیه را لغو کند.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد در واقع با تصویب این قطعنامه، الحاق مناطق دونتسک، خرسون، لوگانسک و زاپوریژیا را محکوم کرد.

مجمع عمومی سازمان ملل با تصویب این قطعنامه، اقدامات روسیه را طبق قوانین بین‌المللی فاقد مشروعیت دانست و از همه کشور‌ها و سازمان‌های بین‌المللی خواست که هیچ تغییری در وضعیت مناطق اوکراین را به رسمیت نشناسند.

مجمع عمومی سازمان ملل همچنین از روسیه خواسته است که فوری و بدون قید و شرط تصمیمات خود را در مورد وضعیت مناطق اوکراین پس بگیرد.

قطعنامه‌های مصوب مجمع عمومی سازمان ملل الزام آور نیست، اما غرب در تلاش است تا فشار‌های بین‌المللی علیه روسیه را هرچه بیشتر افزایش دهد.

ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه با امضای فرمان‌های به رسمیت شناختن استقلال خرسون و زاپوریژیا که از اوکراین جداشده اند، راه را برای پیوستن رسمی این مناطق به روسیه هموار کرده است.

در این فرمان‌ها که توسط کرملین منتشر شده، آمده است که پوتین این مناطق را به عنوان سرزمین‌های مستقل به رسمیت شناخته که گام میانی مورد نیاز پیش از اجرای کامل برنامه‌ها برای اعلان رسمی پیوستن آن‌ها به روسیه به شمار می‌رود.

همه پرسی به منظور الحاق به خاک روسیه در چهار منطقه شرقی دونباس واقع در شرق اوکراین از ۲۳ تا ۲۷ سپتامبر (یکم تا پنجم مهرماه) برگزار شد.

آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا پس از این رای گیری گفت که رای مجمع عمومی سازمان ملل به محکومیت روسیه یادآوری قوی این موضوع است که اکثر کشور‌ها در کنار اوکراین ایستاده‌اند.

نگاهی به سه قطعنامه پیشین مجمع عمومی علیه مسکو

از آغاز جنگ اوکراین تاکنون، سه رای گیری در مجمع عمومی سازمان ملل در خصوص این جنگ و علیه روسیه انجام شده است.

نخستین رای گیری در دوم مارس ۲۰۲۲ انجام شد که درخواست آتش بس فوری، عقب نشینی تمام نیرو‌های روسیه و حمایت از شهروندان اوکراین را تصویب کرد.

این قعطنامه با ۱۴۱ رای موافق در مقابل ۵ رای منفی و ۳۵ رای ممتنع به تصویب رسید.

دومین قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل نیز در ۲۴ مارس ۲۰۲۲ مطرح شد که روسیه را به دلیل بحران انسانی در اوکراین سرزنش کرد و خواستار آتش بس فوری و حمایت از میلیون‌ها شهروند اوکراینی شد.

این قطعنامه با ۱۴۰ رای موافق دربرابر ۵ رای مخالف و ۳۸ رای ممتنع به تصویب رسید.

سومین قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل نیز در هفتم آوریل ۲۰۲۲ بود که درخواست تعلیق روسیه از شورای حقوق بشر سازمان ملل مطرح شد که نیرو‌های روسی را به نقض حقوق بشر و جنایت جنگی متهم کرد.

این قطعنامه با ۹۳ رای موافق در برابر ۲۴ رای مخالف و ۵۸ رای ممتنع به تصویب رسید.

این در حالی است که روسیه با زیر سوال بردن رفتار غرب می‌گوید غرب رویکرد و استاندارد دوگانه در قبال موضوعات داشته و در سال ۲۰۰۸ از استقلال کوزوو از صربستان بدون رفراندم حمایت کرد.