گفت‌وگوی عربستان با ایران به کجا رسیده است؟

به گزارش مجله خبری نگار، گفت‌وگوی عربستان سعودی با جمهوری اسلامی ایران در ماه‌های اخیر، جزء رخداد‌های مورد توجه در سطح منطقه بوده است؛ گفت‌وگویی که با میزبانی طرف عراقی صورت گرفته و ریاض تلاش می‌کند برخی مشکلات خود در سطح منطقه را از خلال این گفتگو حل و خواسته‌های را مطرح کند. در این میان جنگ در یمن، مهم‌ترین خواسته دولت سعودی است و تلاش می‌کند گره آن را از طریق گفتگو با تهران باز کند و خود را از مخصمه نجات دهد.

ایران در هر دور گفتگو یادآوری و تأکید کرده است که میانجی نیست و به جای کسی از جمله یمنی‌ها مذاکره نمی‌کند و عربستان اگر خواستار حل بحرانش در یمن است باید مستقیما با «دولت نجات ملی در صنعاء» گفتگو کند.

تاکنون چهار دور گفتگو میان ایران و عربستان انجام شده است. پرونده این گفتگو در اختیار شورای عالی امنیت ملی است و نماینده‌ای از این شورا مسئولیت این مذاکرات را بر عهده دارد.

به گفته برخی ناظران سیاسی، درخواست طرف سعودی در این گفت‌وگوها، ایجاد راهکاری برای خروج از فشار یمنی‌ها در جنگ است؛ جنگی که خود عربستانی‌ها با حمایت آمریکا آتش‌افروز آن هستند. نکته کلیدی در مورد یمن این است که عربستان حاضر نیست جنگ را عملاً متوقف کند و پای گفتگو با طرف یمنی بنشیند بلکه توقف درگیری را به مسائل بشردوستانه مرتبط می‌کند و صنعاء معتقد است که نباید خواسته‌های انسانی مثل رفع محاصره از مردم یمن به خواسته‌های سیاسی ریاض و واشنگتن گره زده شود. به معنای بهتر، آمریکا و عربستان آنچه را که نتوانستند با زورِ جنگ نظامی تصاحب کنند، نمی‌توانند از طریق گروکشی خواسته‌های بشردوستانه در مذاکرات سیاسی، به دست آورند.

از سوی دیگر دولت نجات ملی در صنعاء در موقعیت برتر قرار دارد. پیروزی‌های چندوقت اخیر ارتش و کمیته‌های مردمی یمن در محاصره مأرب و عقب‌نشینی نیرو‌های سعودی از الحدیده (غرب) و ضربات سنگین پهپادی به ائتلاف سعودی باعث شده است عربستان بیش از پیش برای تحمل ادامه جنگ، تحت فشار قرار گیرد.

دولت نجات ملی در صنعاء به دنبال آن است که علاوه بر آنکه جنگ تمام شود، محاصره یمن نیز لغو شود، چرا که بدون لغو تحریم و محاصره، مردم یمن از وضعیت سخت کنونی نمی‌توانند خارج شوند.

در خصوص روابط عربستان با ایران، تهران در این گفتگو‌ها تأکید کرده که سعودی‌ها خودشان روابط را قطع کرده‌اند پس خودشان باید برای اصلاح آن پیش قدم شوند. مسئله مهم این است که طرف عربستانی به دلیل اینکه نتوانسته است در این مذاکرات چیزی از ایران به دست بیاورد مدام می‌گوید مذاکرات بی‌نتیجه، اما صریح و دوستانه بوده است. البته ناظران سیاسی می‌گویند که در این گفت‌وگوها، آنچه پیش رفته است، فراهم شدن برخی زمینه‌ها برای احیای مختصر روابط تهران ریاض است.