جانشین روابط اجتماعی بــرای روزهــای کــرونایی

همه ما به روابط اجتماعی با بقیه انسان‌ها نیاز داریم. این روابط اجتماعی به ما کمک می‌کند تا احساس تعلق کنیم و احساس تنهایی و انزوا در ما کاهش یابد.

به گزارش مجله خبری نگار به نقل از خراسان، تا پیش از کرونا ما به این نیاز به روش‌های مختلفی پاسخ می‌دادیم. روش‌هایی که شاید نسل در نسل و برای قرن‌ها اجداد ما هم آن را انجام داده بودند؛ دور هم جمع شدن، صرف وقت با همدیگر، غذا خوردن دور یک سفره و گفتن، خندیدن و شنیدن. اما حالا به واسطه ورود این مزاحم کوچک، ما از اغلب روش‌های سنتی برای پاسخ دادن به نیاز به روابط اجتماعی محروم شده‌ایم. برخی افراد از روش‌های جایگزین و جدید برای روابط اجتماعی صحبت می‌کنند. اما آیا این روش‌های جایگزین می‌توانند به اندازه روش‌های قدیمی پاسخی مناسب به  نیازهای روانی ما بدهند؟

  جانشین های روابط اجتماعی چه هستند؟

در سال‌های اخیر در متون روان‌شناسی اصطلاحی وارد شده است به نام «جانشین های روابط اجتماعی». جانشین های روابط اجتماعی در سه دسته تعریف می‌شوند.

دسته اول زمانی است که افراد روابط شبه‌اجتماعی با افراد دیگری دارند که تنها نقطه اشتراک محدودی با آن‌ها دارند. در اغلب اوقات این نقطه اشتراک، علاقه به یک شخصیت یا یک موضوع است. این روابط شبه اجتماعی این روزها بیشتر در بستر شبکه‌های اجتماعی و دنبال کردن صفحاتی خاص یا هشتگ‌هایی مشخص دنبال می‌شوند.

 دسته دوم به نوعی دنیای اجتماعی بین افرادی است که چندان از هم شناختی ندارند. به عنوان مثال افرادی که در یک کمپین کتاب خوانی شرکت می‌کنند و به واسطه علاقه شدید به یک مجموعه فیلم یا سریال، در گروه‌های علاقه‌مندان به آن‌ها عضو می شوند و از این طریق دنیای مشترکی با دیگر علاقه مندان دارند.

دسته سوم رفتارها یا انتخاب‌هایی هستند که روابط اجتماعی واقعی ما را یادآوری می کنند؛ تماشای آلبوم‌های عکس، پختن غذای مورد علاقه یک دوست یا پیگیری صفحات دوستان در شبکه‌های اجتماعی از مثال‌های این دسته است.

  در چه حوزه‌هایی کمک‌کننده هستند؟

بسیاری از افراد این روزها به دلیل این که ناچارند در خانه بمانند ، بدون این‌که بدانند سراغ این روش‌ها رفته‌اند. اما شاید سوالی که خوب است به آن بپردازیم، کارایی این جانشین های روابط اجتماعی است؛ آیا این جانشین ها می‌توانند نیاز به تعلق ما را پاسخ بدهند، احساس صمیمیت ما با دوستان‌مان را تقویت کنند و ما را از انزوا در بیاورند؟

مطالعه جدید که همین ماه میلادی توسط محققان دانشگاهی در بوفالوی آمریکا منتشر شده است، نشان می‌دهد تمام انواع جانشین های روابط اجتماعی می‌توانند در تقویت احساس تعلق موثر باشند. این محققان می‌گویند به رغم تصور برخی مبنی بر بی‌ارزش بودن این روابط یا کم‌فایده بودن آن‌ها ، این روابط در کنار تقویت احساس تعلق، می‌توانند صمیمیت ما را با دوستان‌مان تقویت و ما را از انزوا خارج کنند.

هرچند این مطالعه پیش از شرایط موجود انجام شده است اما این محققان که چند سالی است روی این موضوع در حال کار هستند، معتقدند یافته‌های این مطالعه برای شرایط این روزهای ما کاربرد دارد.

 این روش‌ها خوب هستند اما کامل نیستند

شاید با خواندن این نکات تصور کنید که حتی اگر اوضاع بهبود پیدا کند و امکان دور هم جمع شدن دوباره مهیا شود، نیازی به آن دورهمی‌ها نخواهیم داشت. چرا که می‌توانیم نیازهای خود را با کمک همین جانشین های روابط اجتماعی برآورده سازیم. اما آیا این تصور درست است؟ توجه داشته باشید که روابط اجتماعی به صورت سنتی، کاربردهای گوناگونی دارند. بخشی از این کاربردها، به موضوع احساس تعلق و دوری از انزوا بر می‌گردد. اما در کنار آن به کمک روابط اجتماعی، ما امکان تقویت مهارت‌های بین‌فردی خود را پیدا می‌کنیم، از دوستان خود حمایت عاطفی دریافت می‌کنیم و حتی آموزش می‌بینیم. مطالعات زیادی درباره کارامدی جانشین های روابط اجتماعی در این حوزه‌ها انجام نشده است اما به نظر می‌رسد احتمال این که جانشین های روابط اجتماعی بتوانند در تمام این حوزه‌ها کارامدی لازم را داشته باشند، پایین است. علاوه بر آن، محققان دانشگاه ایالتی نیویورک در سال 2017 متوجه شدند هرچند جانشین های روابط اجتماعی می‌توانند به افرادی که تحت تاثیر سوانح و حوادث زندگی‌شان مختل شده تا حد زیادی کمک کنند، اما این تنها در وضعیتی است که عوارض روانی ناشی از سوانح خیلی شدید نباشد و افراد درگیر اختلال اضطرابی پس از سانحه نشده باشند.

با توجه به همه‌ این موارد، شاید پیشنهاد مناسب برای این روزها این باشد ؛ تا جایی که می‌توانیم از جانشین های  روابط اجتماعی برای تقویت احساس تعلق و صمیمیت خود با نزدیکان‌مان بهره بگیریم اما در عین حال بعد از بهبود شرایط، بیشتر از قبل قدر روابط اجتماعی چهره به چهره را بدانیم.