زباله‌گردی؛ پدیده‌ای که در نبود زیرساخت مدیریت پسماند ظهور می‌کند

به گزارش مجله خبری نگار، محمد حسین بازگیر اظهارکرد: مدیریت پسماند یک موضوع کاملا مشخص است که فرایند و مراحل آن به‌خوبی در قانون مدیریت پسماند‌ها مصوب سال ۱۳۸۳ تعریف و مشخص شده است. براساس این قانون مدیریت اجرایی پسماند‌ها در حریم شهر‌ها برعهده شهرداری‌ها است که باید به همین منظور طرح جامع و منسجمی را برای مدیریت پسماند تدوین کنند که شامل تمام مراحل از ابتدا یعنی تولید و تفکیک پسماند در مبدا تا جمع‌آوری، جداسازی، انتقال اصولی و بازیافت، استحصال انرژی، تولید کمپوست و دفع نهایی و آموزش و اطلاع رسانی در این زمینه می‌شود همچنین ضروری است که شهرداری‌ها زیرساخت‌های لازم جهت اجرای طرح‌های جامع مدیریت پسماند را فراهم کنند.

وی ادامه داد: زمانی‌که زیرساخت‌های لازم فراهم نباشد و پسماند‌ها به‌صورت تفکیک نشده وارد مخازن زباله در سطح شهر شوند زمینه برای فعالیت‌هایی، چون جمع‌آوری غیراصولی پسماند که به‌اصطلاح به آن زباله‌گردی می‌گویند، ایجاد می‌شود. اکنون حدود ۵۵ هزار مخزن زباله در سطح شهر تهران وجود دارد، اما زباله‌ها به‌صورت تفکیک نشده در آن‌ها رها می‌شوند.

این کارشناس محیط زیست با اشاره به پدیده زباله‌گردی در شهر‌ها اظهارکرد: درصد بسیار کمی از افرادی که به جمع‌آوری زباله می‌پردازند افراد مضطر و فقیری هستند که از روی ناچاری این اقدام را انجام دهند. متاسفانه بخش زیادی از این افراد به‌نوعی در قالب شرکت‌ها و پیمانکارانی که در این حوزه فعال هستند، فعالیت می‌کنند بنابراین ضروری است که زیرساخت‌ها جهت مدیریت صحیح و اصولی پسماند‌ها فراهم و تلاش شود موضوع تفکیک پسماند از مبدا به شهروندان آموزش داده و انگیزه لازم در آنان ایجاد شود تا کمتر شاهد این نوع فعالیت‌ها و معضلات در سطح شهر‌ها باشیم.

وی درباره راه‌های ایجاد انگیزه در بین مردم برای تفکیک زباله از مبدا گفت: در بسیاری از کشور‌ها به افرادی که تفکیک از مبدا را جدی می‌گیرند، خدمات ارزان‌تر، مالیات و عوارض کمتر و جوایز نقدی و غیرنقدی تعلق می‌گیرد.

بازگیر ضمن تاکید بر اینکه قوانین، دستورالعمل‌ها، آیین‌نامه‌ها و شیوه‌نامه‌ها در حوزه مدیریت پسماند باید اصلاح شوند، خاطرنشان کرد: اقدامات خوب و مستمری طی سال‌های اخیر در زمینه مدیریت پسماند انجام شده است و نسبت به سال‌های گذشته پیشرفت‌های خوبی در تمامی مراحل مدیریت پسماند داشته‌ایم، اما هنوز با استقرار مدیریت اصولی و مطلوب فاصله داریم.

وی تصریح کرد: زباله‌گردی متاسفانه جایگزین غیراصولی و غیرمجاز بخشی از مراحل مدیریت پسماند یعنی تفکیک از مبدا شده است؛ مرحله‌ای بسیار مهم که می‌توان با رعایت و اجرای اصولی آن و با تفکیک زباله‌های‌تر و خشک همچنین پسماند‌های شیشه‌ای، پلاستیکی، فلزی و ... در مبدا، زمینه را برای بازگرداندن این پسماند‌ها به چرخه بازیافت و استفاده مجدد فراهم کرد، همانطور که در بسیاری از کشور‌ها با تعبیه چند نوع مخازن زباله جداگانه و با آموزش شهروندان و ایجاد انگیزه‌ه موفق شده‌اند زمینه را برای تفکیک از مبدا فراهم کنند.

بازگیر در پایان با اشاره به اینکه شهرداری‌ها باید رسیدن به مدیریت مطلوب پسماند‌ها را در دستور کار خود قرار دهد، گفت: به‌نظر می‌رسد که شهرداری تهران هم از ظرفیت‌ها و هم از امکانات لازم برای تحقق این اهداف برخوردار است و امیدوارم مجموعه جدید شهرداری بتواند در این زمینه گام بردارد و وضعیت پسماند شهر تهران را ساماندهی کند همچنین با جلب مشارکت مردم و فراهم کردن زیرساخت‌های لازم جهت تفکیک اصولی پسماند از مبدا، کمتر شاهد زباله‌گردی در سطح شهر باشیم.