تقویت حافظه با 15 تکنیک فوق العاده

یک حافظه قوی همه چیز نیست ولی به شما یاری می‌دهد که راه رسیدن به رشد فردی و موفقیت را سریع تر از بقیه طی کنید. چرا که با داشتن یک حافظه قدرتمند، زودتر یاد می‌گیرید، سریع تر به یاد می‌آورید و سرعت عملکرد مغزتان بیشتر از بقیه خواهد بود.

به گزارش مجله خبری نگار، فکر نکنم کسی را پیدا کنید که دوست نداشته باشد به محض شنیدن یا خواندن مطلبی بتواند آن را به راحتی در ذهن خود نگه دارد و در موقع لازم از آن استفاده کند. من در این مقاله سعی کردم مهم ترین مباحثی که در رابطه با تقویت حافظه وجود دارد را با شما در میان بگذارم و راهکارهای تقویت حافظه را برایتان بیان کنم. پس با من همراه باشید…

عوامل مهم در تقویت حافظه

• آیا تقویت حافظه ممکن است؟
• حافظه چگونه کار می‌کند؟
• نکته مهم در تقویت حافظه
• تقویت حافظه از لحاظ روحی (۱۰ تکنیک فوق العاده برای تقویت حافظه روحی)
• تقویت حافظه از لحاظ جسمی (۵ روش عالی برای تقویت حافظه از نظر جسمی)

این موارد، مهم ترین عوامل و راهکارهای تقویت حافظه هستند. برای اینکه درباره همه آنها بیشتر بدانید و بتوانید حافظه تان را به خوبی تقویت کنید، حتماً این مقاله را تا انتها بخوانید…

آیا تقویت حافظه ممکن است؟

شاید این سؤال ذهن بعضی از افراد را درگیر خودش کرده باشد که آیا اصلاً ما در تقویت حافظه خودمان می توانیم تأثیری داشته باشیم؟ یا اینکه تقویت حافظه امری خدادادی است و ما هیچ دخل و تصرفی در آن نخواهیم داشت؟

اولین و مهم ترین دلیل برای امکان یک چیز، وقوع آن چیز است، یعنی وقتی ما می‌بینیم که افراد زیادی توانسته اند قدرت حافظه خودشان را تغییر دهند و قدرت حافظه شان کم یا زیاد شده، نشان می‌دهد که این امر شدنی است و حافظه، فرایندی متغیر است که با کارهایی که ما در طول زندگیمان انجام می دهیم دائماً در حال تغییر است.

دلیل دیگر برای این موضوع این است که ما می‌بینیم بسیاری از متفکرین و همچنین در بین دستورات دینی ما این موضوع را مطرح شده که می‌توان برای تقویت حافظه کارهایی را انجام داد تا این امر محقق بشود.

حافظه چگونه کار می کند؟

حالا که متوجه این قضیه شدیم که تقویت حافظه امری شدنی است، بهتر است قبل از ورود به راه های تقویت حافظه، بدانیم که حافظه دقیقاً چگونه عمل می‌کند تا بهتر بتوانیم با این فرایند ارتباط برقرار کرده و آن را فرا بگیریم.

طبق نظریه اتکینسون و شیفرن، حافظه ما به سه بخش تقسیم می شود.

1 – حافظه حسی: در این نوع حافظه، اطلاعات از طریق حواس ما مثل دیدن یا شنیدن وارد مغز ما می‌شود که مدت باقی ماندن آن در ذهن چند ثانیه بیشتر نخواهد بود. مثل زمانی که با ماشین از کنار تابلویی رد می‌شویم و دقت چندانی به آن نمی‌کنیم. مغز ما اجازه نمی‌دهد که این اطلاعات مدت زیادی در مغز بماند، چرا که اگر قرار بود ما هرچه می‌شنویم و یا هر چه می‌بینیم، در ذهنمان باقی بماند احتمالا دچار جنون می‌شدیم.

2 – حافظه کوتاه مدت: این حافظه مدت زمان بیشتری اطلاعات را در مغز نگه داری می‌کند و این زمانی است که ما با دقتِ آگاهانهِ بیشتری به وقایع توجه می‌کنیم. این اطلاعات مدت زمان حدود 20 تا 30 ثانیه در ذهن باقی خواهد ماند و اگر تکرار شود وارد حافظه بلند مدت خواهد شد و در غیر این صورت از حافطه پاک خواهد شد.

3 – حافظه بلند مدت:در این حافظه اطلاعات، مدت زمان بیشتر و شاید همیشگی در مغز باقی می‌ماند.

پس به طور کلی می‌توان گفت وقتی ما چیزی را می‌بینیم یا می‌شنویم، ابتدا وارد حافظه حسی می‌شود، سپس اگر کمی به آن دقت کنیم وارد حافظه کوتاه مدت  و اگر آن را تکرار کنیم وارد حافظه بلند مدتمان خواهد شد.

البته میزان تکرار و ماندن اطلاعات در ذهن بستگی به قدرت حافظه ما دارد که من در این مقاله راه هایی را برای تقویت این موضوع بیان خواهم کرد.

نکته مهم در تقویت حافظه

حالا که با سه بخش مهم حافظه آشنا شدید، شاید متوجه شده باشید که وقتی از تقویت حافظه حرف می‌زنیم منظور، تقویت حافظه بلند مدت است. چون ما در فرایند یادگیری و مطالعه خودمان می‌خواهیم که مطالبی که مثلاً مطالعه می‌کنیم، آن را مدت زمان بیشتری در مغز خود نگه داریم.

اما باید این نکته را متوجه باشید که مهم ترین عامل در تقویت حافظه تکرار آن مطلب است. چرا که هرچه قدر حافظه ضعیف باشد، می‌شود با تکرار، آن موضوع را در ذهن خود تثبیت کرد. بنابراین هدف ما از ارائه راهکارهای تقویت حافظه این است که در کمترین زمان، بیشترین مطلب را به مدت طولانی تری در ذهن خود نگه داریم…

تقویت حافظه از لحاظ روحی

شاید از مسائل جسمانی در تقویت حافظه، مباحث مربوط به روح و ذهن مهم تر و پر اهمیت تر باشد. چرا که قدرت ذهن ما خارق العاده و بسیار قوی تر از جسم است و خیلی از اوقات دیده شده که مسائل روحی، تاثیرات فراوانی بر روی جسم افراد گذاشته است.

مثلً شخصی که دارای جسم معلول و ضعیفی بوده با کار کردن بر روی روح خود چنان قدرتی پیدا کرده که قادر به انجام اموری است که شاید افراد سالم از پس آن بر نیایند و همین طور باالعکس این موضوع، افرادی که دارای جسمی سالم بودند و چون از لحاظ روحی ضعیف بودند، از پس کارهای ساده هم بر نیامده اند.

بنابر این اول ما مسائلی که در تقویت حافظه مربوط به روح و ذهنمان می‌شود را بررسی می‌کنیم.

1. ذهن آرام و تقویت حافظه

ذهن شلوغ و نا آرام همچون انبار به هم ریخته ای است که اگر بخواهیم وسیله جدیدی در آن جا دهیم شاید به راحتی ممکن نباشد و اگر بخواهیم آن را به زور جا کنیم، احتمالا یا درست جا نمی‌شود و یا کل وسایل دیگر انبار بر سرمان خراب خواهد شد. پس خیلی بهتر است که ابتدا وسایل انبار را مرتب و به صورت منظمی در قفسه ها بچینیم. این موقع است که خواهیم دید کلی فضای خالی برای وسایل جدید هم باز خواهد شد.

پس سعی کنید حتماً قبل از شروع یادگیری یا مطالعه خودتان، ذهن خود را از مسائل دیگر خالی کرده، چند نفس عمیق کشیده و شروع به مطالعه کنید. با این کار مطمئناً مطالب مدت زمان بیشتری در ذهن شما خواهد ماند و در غیر این صورت مطالب وارد حافظه کوتاه مدت شما می‌شود و بعد از گذشت دقایقی از ذهن شما خارج خواهد شد.

2. اهمیت تمرکز در تقویت حافظه

وقتی ما کاری را با تمرکز و دقت بیشتری انجام می‌دهیم، هم راحت تر  و هم مدت زمان بیشتری مطالب در ذهن ما باقی می‌مانند.

تمرکز یعنی این که ما بتونیم تمام توجه و اراده خودمان را در یک موضوع همسو کنیم، به صورتی فقط یک فکر ذهن ما را اشغال کند. این موقع است که خواهید دید مطالب چقدر بهتر و بیشتر در ذهن و حافظه ما باقی خواهد ماند.

3. معجزه تجسم و تصور در تقویت حافظه

بسیاری از کسانی که در حوزه تقویت حافظه کار می‌کنند، معتقدند که وقتی نیم کره راست مغز فعال شود، مطالب بیشتری در حافظه باقی می‌ماند و و باعث افزایش خلاقیت ما خواهد شد و همین طور که می‌دانید تصاویر در سمت راست مغز پردازش می‌‌شوند.

پس چقدر خوب است ما از این قابلیت مغز استفاده کنیم و کلمات و عبارات را به صورت تصاویر درآورده و به ذهن بسپاریم. هر چه قدر که این تصاویری که می‌سازید منحصر به فردتر و عجیب تر باشند، مدت زمان بیشتری در حافظه باقی خواهند ماند.

برای همین است که وقتی ما در کلاس همراه با توضیح دادن درس توسط معلم، تصاویری را بر روی تخته یا پرده‌ی ویدئو پرژکتور می‌بینیم، آن مطالب را بهتر یاد گرفته و مدت زمان بیشتری در ذهن باقی می‌ماند.

۴. مدیتیشن کنید

حافظه فعال تقریبا شبیه دفترچه یادداشت مغز شماست، جایی که اطلاعات جدید موقتا نگهداری می شوند. هنگامی که نام کسی یا آدرسی که می خواهید بروید را می شنوید، این اطلاعات را در حافظه فعالتان نگه می دارید تا اینکه کارتان با این اطلاعات تمام شود. اگر این اطلاعات بیشتر از این برایتان استفاده ای نداشته باشد، مغزتان اجازه می دهد به کل پاک شوند. اما اگر استفاده داشته باشند، به حافظه بلند مدت سپرده می شوند. آنجا می توانند تقویت شده و بعداً به یاد آورده شوند

حافظه فعال چیزی است که هر روز استفاده می کنیم. پس اگر قوی تر باشد، زندگی روزانه ما را خیلی راحت تر می کند. در اکثر بالغین این حافظه در حدود حداکثر ۷ مورد را می تواند در خود نگه دارد. اگر شما از ظرفیت حداکثری حافظه تان استفاده نمی کنید، مدیتیشن می تواند شما را در تقویت حافظه یاری دهد.

تحقیقات نشان داده شرکت کنندگانی که قبلاً هیچ تجربه ای در مدیتیشن نداشتند، تنها در ۸ هفته توانستند حافظه فعالشان را بهبود ببخشند. مدیتیشن با قدرت خود به ما کمک می کند تمرکز کنیمً. همچنین پس از ۲ هفته اثرات مثبت اثبات شده ای روی نمرات آزمون های استاندارد و حافظه فعال داشته است.

سوالی که پیش می‌‎آید این است که چرا مدیتیشین برای حافظه مفید است؟ درطول مدیتیشن مغز شما در پردازش اطلاعات مانند حالت عادی فعال نیست. بنابر این در این زمان استراحت کوتاهی به مغز شما داده می شود که ذهن خود را خالی کنید. در این حالت نه تنها استرس کمتری را احساس خواهید کرد بلکه چیزهای بیشتری هم به یاد می آورید.

۵. از حافظه تان کار بکشید

وآیلا ثارپ، رقصنده‌ و طراح رقص مشهور آمریکایی، در زمینه‌ی تمرین حافظه به نتایج جالبی دست یافته است. وی می‌گوید هر وقت پای تماشای اجراهایی که خودش طراحی کرده می‌نشیند، سعی می‌کند ۱۲ تا ۱۴ مورد از اصلاحاتی را که قصد دارد بعدتر با گروهش در میان بگذارد، حفظ کند. چنانچه فکر می‌کنید حفظ کردن این تعداد اصلاحات، کار شاقی نیست، سخت در اشتباه هستید! ثارپ در کتاب عادت خلاق ادعا می‌کند اغلب مردم فقط می‌توانند حداکثر سه مورد از اصلاحات را به یاد بیاورند.

مقصود ثارپ این است که یاد بگیرید نکات مورد نظرتان را یادداشت نکنید، بلکه به ذهن بسپارید و سپس سعی کنید هر نکته را از حفظ با دیگران به بحث بگذارید. پژوهش‌هایی که پیرامون قدرت مغز انجام شده‌اند نیز به تأثیر مثبت این تمرین اذعان دارند. فعالیت‌های ذهنی، به ویژه فعالیت‌هایی که عملکرد مغز را در تمامی سطوح (دریافت، یادآوری و تفکر) تحریک می‌کنند، موجب بهبود بهره‌وری مغز می‌شوند.

۶. فعالیت جدید یاد بگیرید

بدیهی است که هرچه بیشتر از مغزتان کار بکشید، عملکرد مغز بهبود می‌یابد. مثلاً یادگیری یک ساز جدید موجب خواهد شد در تبدیل اطلاعات دیداری (نُت موسیقی) به یک کار عملی (نواختن ساز) مهارت بیشتری پیدا کنید. یا یادگیری یک زبان جدید، مغزتان را با طرز تفکری متفاوت مواجه خواهد کرد و ناگزیرتان می‌کند خودتان را به شیوه‌ دیگری ابراز کنید.

۷. وب گردی کنید

بر اساس یافته های دانشگاه کالیفرنیا در لس آنجلس، دست کم یک ساعت در روز را به وب گردی و مطالعه مطالبی اختصاص دهید که به آنها علاقه مند هستید. به طور مثال، پیدا کردن مناطق گردشگری برای تعطیلات. این کار باعث تحریک قسمت قدامى مغز می شود که وظیفه کنترل حافظه کوتاه مدت را به عهده دارد.

هنگام وب گردی و جست و جود در اینترنت، مدارهای عصبی موجود در تصمیم گیری، دید سه بعدی و مهارت های زبانی بسیار فعال می شوند. البته منظور، جست و جوهای بی فکر و بی هدف نیست. هر چقدر مسائلی که در اینترنت به دنبال آنها می گردیم سخت تر پیدا شوند، تاثیر بیشتری روی فعالیت بیشتر مغز می گذارند و موجب افزایش اکسیژن دریافتی توسط مغز می شود.

۸. مسائل ریاضی را به طور ذهنی حل کنید

با هر شغلی که دارید و در هر شرایطی که هستید، مطمئناً طی روز بار ها پیش می آید که حساب کتاب هایی انجام دهید. سعی کنید تا جایی که می شود آنها را بدون ماشین حساب و به صورت ذهنی و یا حداقل با فلم کاغذ حساب کنید. بدون مداد و کاغذ یا ماشین حساب در ذهنتان فعل و انفعالاتی انجام می شود که همانند یک تمرین عالب برای مغز است.

۹. افزایش ارتباطات اجتماعی

جالب است بدانید که تعاملات اجتماعی مداوم از بروز هرگونه بیماری روحی و ذهنی پیشگیری می‌نماید. همچنین موجب تقویت حافظه نیز می شود. گوشه‌گیری از اجتماع موجب می‌شود تا علاقه‌مندی‌ها و تحریکات مغزی تا اندازه زیادی کاهش پیدا نمایند.

ازاین‌رو به بیماری‌ها و اختلالات روحی همانند افسردگی منجر می‌شود. صحبت کردن با دیگران کمک می‌کند تا مسایل مختلفی را به یاد آورده، از منطق و خلاقیت خود استفاده نموده، ارتباط‌های احساسی را تقویت کرده و دانش و تفکرات خود را افزایش دهید. ارتباط اجتماعی با کارکرد مغز و میزان شادی انسان‌ها ارتباط مستقیم دارد.

۱۰. تمرین های تقویت حافظه

حافظه ما مثل عضلات بدنمان است. هرچقدر بیشتر از آن کار بکشیم و ورزشش دهیم، قدرت و عملکردش بیشتر خواهد شد.

تمرین ها و بازی های فراوانی وجود دارد که کمک زیادی به تقویت حافظه ما می‌کند. مثلاً حل کردن معما، چیستان و حفظ کردن اشعار، بازی با کلمات و اعداد، تمرین هایی هستند که کمک می‌کنند حافظه ما به تحرک وادار شود و هرچه بیشتر این تمرین ها و بازی ها انجام دهیم، حافظه ما قوی تر خواهد شد.

تقویت حافظه از لحاظ جسمی

از نقش مسائلی که مربوط به جسم است و کمک به سزایی در تقویت حافظه می‌کند نمی‌توان چشم پوشی کرد. جسم ما مرکب ذهن و روح ماست، اگر مرکب ما خوب کار نکند بدون شک سوار را دچار مشکل خواهد کرد. در ادامه این مقاله مهم ترین مسائلی که در جسم ما منجر به تقویت حافظه ما می‌شود را بررسی خواهیم کرد.

1. اهمیت تغذیه در تقویت حافظه

مهم ترین موضوعی که جسم مارا می‌سازد یا دچار اخلال می‌کند، تغذیه و خورد و خوراک ما می‌باشد. تغذیه مناسب باعث افزایش عملکرد مغز و افزایش قدرت یادگیری خواهد شد.

حالا به چند مورد مهم در رابطه با تغذیه و تاثیر آن در تقویت حافظه اشاره میکنیم:

1- خوردن صبحانه: صبحانه از مهم ترین وعده های غذایی ماست. تحقیقات نشان می‌دهد که نخوردن صبحانه تأثیرات مخربی بر عملکرد مغز دارد و طی بررسی های علمی بر روی کودکان، مشخص شد کودکانی که عادت به خوردن صبحانه دارند از لحاظ تحصیلی، به ویژه در زمینه ریاضی، عملکرد بهتری دارند.

2- خوراکی های مقوی مغز: مواد غذایی زیادی وجود دارند که به تقویت حافظه ما کمک می‌کنند که می‌توان به خوراکی هایی مثل: مویز، عسل و کندر اشاره کرد که در مقاله برای تقویت حافظه چه بخوریم گیاهان و میوه هایی که برای تقویت ذهن مفید هستند را بیان کرده ایم و میتوانید با مراجعه به آن با آن ها اشنا شده و استفاده کنید.

3- ترک عادات بد غذایی: رژیم غذایی نامناسب مثل خوردن زیاد غذاهای پرچرب، نوشیدن زیاد آب سرد و  پرخوری، تأثیرات مخربی بر کارایی مغز دارند.

برای صبحانه نان برشته میل کنید

نخوردن غذاهای کربوهیدرات دار به حافظه آسیب می رساند. یافته های دانشگاه توفتس نشان می دهد، افرادی که کربوهیدرات را از برنامه غذایی خود حذف کرده اند در انجام امور مبتنی بر حافظه بسیار ضعیف تر از افرادی عمل می کنند که آنها را دارند. چرا؟ زیرا سلول های مغز به کربوهیدرات نیاز دارند که در بدن به گلوکز تبدل می شوند و انسان را در نقطه اوج نگه می دارد.

سعی کنید از حبوبات و دیگر ترکیبات کربوهیدرات ها در وعده های غذایی خود استفاده کنید. زیرا آنها دیرتر هضم می شوند و برای مدت طولانی تر گلوکز به مغز می رسانند. برای صبحانه از کیک های پخته شده با گندم ساییده یا نان های برشته با تخم مرغ خاگینه و دمنوشی از توت ها میل کنید. این ترکیبات، سلول های خاکستری مغز شما را کار می اندازند.

قهوه بنوشید

گفته می شود اگر قبل از یادگیری یک موضوع جدید کافئین مصرف کنید، حافظه تان بهبود پیدا می کند. البته این موضوع قابل بحث است. بسیاری از تحقیقات اثرات ناچیزی از مصرف کافئین قبل از ایجاد حافظه جدید یافته اند.

اگرچه یکی از مطالعات اخیر نشان می دهد که مصرف یک قرص کافئین بعد از یادگیری یک موضوع، حافظه ی بازیابی را تا ۲۴ ساعت بعد بهبود می بخشد. بنابراین فقط صبح ها برای شروع روزتان قهوه نخورید. یک قهوه کوچک در طول روز می تواند به بهتر نگه داشتن چیز هایی که یاد می گیرید در ذهنتان کمک کند.

2. آشپزی را جدی تر بگیرید

یاد بگیرید یک غذا درست کنید. با آشپزی چند تا حواس به کار می افتد: لامسه، بویایی، بینایی و ذائقه. همه این ها هم بخش های مختلف مغز را به کار می اندازند که برای تقویت و سالم ماندن آن بسیار مهم هستند.

3. ورزش و تقویت حافظه

ورزش کردن باعث بهتر شدن جریان خون در بدن می‌شود و این موضوع هم باعث عملکرد بهتر مغز و در نهایت تقویت حافظه خواهد شد. تحقیقات نشان داده که ورزش حتی اگر کم ولی مداوم باشد، تأثیر به سزایی در پیشگیری از آلزایمر دارد.

خانم وندی سوزوکی در سخنرانی خود به ما توضیح می‌دهد که ورزش کردن چه تاثیر مهمی بر عملکرد مغز دارد.

4. تاثیر استراحت در تقویت حافظه

روانشناسان دریافته اند که استراحت های کوچک در بین مطالعه و یا در زمان یادگیری تأثیر بالایی در بهبود به خاطرسپاری مطالب دارد.

محقق ایرانی دانشگاه نیویورک خانم لیلا دواچی طی مقاله ای در مجله معتبر نورون بررسی کرده که زمانهای کوتاهی که صرف نوشیدن یک فنجان قهوه می شود، (coffee break) حتی اگر برای چند دقیقه کوتاه باشد می‌تواند در دوره فعالیت کار و یا تحصیل برای یادگیری و قدرت حافظه بسیار مفید باشد. 

مغز ما هم مثل جسممان نیاز به استراحت دارد. پس برای اینکه از قابلیت های مغزمان بهتر بهره ببریم، لازم است بعد از گذشت مدتی از مطالعه و یادگیری خودمان دقایقی به مغز استراحت بدهیم تا جان تازه ای بگیرد.

5. نقش خواب در تقویت حافظه

خواب کافی شبانه تأثیر مهمی در بهبود عملکرد مغز در صبح روز بعد دارد.

افرادی که دچار کم خوابی هستند به شدت تمرکز و قدرت یادگیرشان کاهش می‌یابد. پس برای این که بتوانید مطالب را بیشتر  و بهتر در ذهن خود نگه دارید حتما حواستان به خواب خودتان باشد.

تحقیقی بر روی موش ها انجام شد و دانشمندان سعی داشتند که حفظ تعادل روی میله را به موش ها آموزش بدهند. بدین منظور آنها دو گروه از موش ها را پرورش دادند: یک گروه از موشها چرخش بر روی میله را یاد گرفتند و بعد از آن به مدت 7 ساعت خوابیدند. گروه دوم نیز مانند گروه اول آموزش دیدند ولی تا 7 ساعت بعد از یادگیری بیدار ماندند. موشهایی که بعد از یادگیری نخوابیدند به طور چشمگیری پاسخ های عصبی کمتری را نسبت به گروه دیگر داشتند.

این تحقیق نشان می‌دهد که حتی خوابیدن بعد از یادگیری هم دارای اهمیت بالایی است.

کلام آخر

تقویت حافظه مسئله ایست که دو بال دارد. یکی مسائل جسمی  و دیگر روحی که من در این مقاله سعی کردم اجمالاً این دو بال را برای شما شرح دهم و امیدوارم که با رعایت راهکار های عملی این مقاله حافظه قدرتمندی برای خود بسازید.

البته به این نکته توجه داشته باشید که باید مداومت را در این راه کارها رعایت کنید. چرا که با یکبار انجام دادن این امور شاید تأثیر چندانی در حافظه خود مشاهده نکنید و یادتان باشد که موفقیت تکرار لجوجانه کار های ساده است…

منبع: مصطفائی