بحران در حال گذار و بحران‌سازان نگران آن

بازگشت دولت جدید آمریکا به مسیر عقلانیت و افزایش امیدها به احیای برجام، به سیاق گذشته دو گروه را در داخل و خارج از کشور نگران کرده است. گروهی نگران موفقیت دولت تدبیر و امید در مقام رقیب انتخاباتی هستند و گروهی دیگر دلواپس موفقیت جمهوری اسلامی در عرصه جهانی به منظور احقاق حقوق خود.

به گزارش مجله خبری نگار،؛ تازه‌ترین نشست کمیسیون مشترک برجام و سیگنال‌های رد و بدل شده، امیدها برای بهبود شرایط کشور را افزایش داده است. نشانه‌هایی که گرچه محتاطانه به عرصه رسانه و سیاست راه می‌یابند اما دستکم تاکنون حکایت از افزایش تحرکات بین المللی دارد. در عرصه داخلی هم دولت برای چهارماه باقی مانده از دوران مسوولیت، تمام تلاش خود را برای رفع تحریمها و تامین واکسن کرونا به کار بسته است. با وجود این رویدادهای مثبت که در صورت حصول بیشترین نفع آن برای مردم ایران خواهد بود؛ برخی در داخل و خارج از کشور علیرغم کارنامه خالی طی سال‌های گذشته، هجمه به دولت را به دلیل نمودار شدن همین نشانه‌های اندک امیدوارکننده آغاز کرده‌اند.

بوی بهبود از اوضاع جهان

نشست فصلی کمیسیون مشترک برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) روز ۱۳ فرودین با حضور نمایندگان اعضای برجام یعنی چین، فرانسه، آلمان، روسیه، بریتانیا و ایران در سطح معاونان و مدیران سیاسی وزیران امور خارجه برگزار شد، نشستی که برخی تحلیلگران آن را نشان دهنده خروج برجام از بن‌بست ارزیابی می کنند. همان شب «علی‌اکبر صالحی» رییس سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگویی در شبکه اجتماعی «کلاب‌هاوس» از قراری سخن گفت که هفته آینده در وین و در حد فنی بحث خواهد بود؛ وی تصریح کرد: «مسائل فنی، بحث محوری برجام در بستر مسائل حقوقی و سیاسی است. بن‌بست در حال شکسته شدن است؛ ظاهرا بن‌بست اولیه (برسرآغاز کننده اقدامات) شکسته شده و این نوید بخش است.»

در همین زمینه «اسحاق جهانگیری» معاون اول دولت هم تصریح کرده است: «اقتصاد کشور در حال عبور از تنگناها است و گشایش ها در حال فراهم شدن است.» اظهارنظر رییس سازمان انرژی اتمی به عنوان مهم ترین فرد برنامه هسته‌ای ایران در حوزه فنی نشان می‌دهد که هر رویدادی در هر ابعادی در آینده روابط ایران و غرب مرتبط با انرژی هسته‌ای روی دهد؛ ایران توانسته است؛ دستیابی به حقوق هسته‌ای خود را به عنوان حق مسلم در جامعه جهانی تثبیت کند.

از سوی دیگر تلاش‌ها برای تامین واکسن با وجود تمام دشواری‌ها در اولویت دولت قرار دارد و حجت الاسلام «حسن روحانی» رییس جمهوری هم ۱۴ فروردین در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا از مقابله با ویروس کرونا، شکست تحریم‌ها، بهبود معیشت مردم و تکمیل طرح‌های مهم اقتصادی را چهار اولویت دولت در چهار ماه باقی مانده اعلام کرد. دولت نه با اتکا و اعتماد به خارج، بلکه با تکیه بر توانایی‌های داخلی؛ درصدد است؛ آسیب‌های کرونا و تحریم را برای دولت آینده به کمترین میزان خود برساند.

نگرانی‌های داخلی و خارجی از احیای برجام

همزمان با افزایش این امیدها به بازگشت آرامش به جامعه ایران، خارج‌نشینان از شبکه‌های فارسی زبان خارجی تا رژیم صهیونیستی، نگرانی‌های خود را به صورت علنی یا گاهی پنهان ابراز می‌کنند. برجام کابوس آن‌ها بود؛ ترامپ این کابوس را از میان برداشت اما به نظر می‌رسد با تغییر دولت در کاخ سفید؛ این کابوس که احیای توافق هسته‌ای ایران موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک است؛ بار دیگر در حال بازگشت است. با چنین نگاهی تکاپوی این روزهای آن‌ها قابل درک است. این گروه‌ها که نقش حیاتی در ایجاد بحران‌های متنوع در مسیر توافق هسته ای ایران داشته اند؛ به خوبی آگاه هستند که برجام بار دیگر ثبات اقتصادی و سیاسی را به جمهوری اسلامی باز خواهد گرداند و ایران می‌تواند برنامه پیشرفت خود را از سر گیرد و این تلخ‌ترین اتفاق برای تیم‌ها و گروه‌ها و کشورهایی است که چهاردهه برای مقابله با این پیشرفت تلاش کرده و نقشه کشیده اند.

مخالفان برجام در داخل ایران هم کم نبوده و نیستند. این گروه‌ها هم گرچه با انگیزه متفاوت اما در مسیر احیای آن در حال سنگ‌اندازی هستند؛ با دروغ پردازی‌های سریالی درباره دستگاه دیپلماسی و هشدارها و اولتیماتوم‌های بی‌منطق. این گروه هم به سیاق هشت سال گذشته دولت تدبیر و امید را رقیب انتخاباتی خود دانسته و با چنین پیش فرضی هرگونه انتقاد و هجمه به آن را روا می‌دانند. در این میان اما به پرسش بسیار مهمی که این روزها با پخش برخی سریال ها در ذهن مخاطب ایجاد می‌شود؛ پاسخ نمی‌دهند که چرا و بر اساس کدام مصلحت دستگاهی علیه دستگاهی دیگری اقدام به سیاه‌نمایی کرده و آن را از رسانه ملی کشور پخش می‌کند؟ با وجود چنین سیاه نمایی‌هایی مردم چرا و چگونه باید اعتماد خود را به این دستگاه‌ها حفظ کنند؟ پرسشی که در متن جامعه ایران شنیده می‌شود؛ حتی اگر دروغ پردازان پاسخی به آن ندهند.  

منافع ملی قربانی انتخابات نشود

عزم دولت برای پایان دادن به تروریسم اقتصادی جزم است با این همه اما برای نتیجه دادن تلاش‌های قوه مجریه، نیاز است همه نهادها و مسوولان همیاری لازم را انجام دهند یا دستکم اگر قراری برای برداشتن باری از روی دوش ملت و دولت ندارند، با اقداماتی استخوان لای زخم اداره کشور نشوند. دولت هم در دوران مذاکره و امضای برجام و هم در دوره تشدید تحریم‌های اقتصادی علیه ایران و هم در برهه کنونی که امیدها به رفع این تحریم‌ها افزایش یافته؛ نشان داده است که راه را می‌داند. اگر تدبیر دولت دوازدهم برای حفظ برجام با تمام دشواری ها و عهدشکنی‌های آمریکا نبود؛ اجماع جهانی که «دونالدترامپ» برای ایجاد آن چهارسال تمام تلاش کرد، به نتیجه می‌رسید و ادعای تهدید صلح جهانی از سوی ایران؛ در محافل بین المللی مورد توجه قرار می‌گرفت.

قرار گرفتن در سایه برجامی که برخی منتقدان آن را هیچ شمردند؛ توانست از ایجاد این هجمه پیشگیری کند. اگر دولت طی سال‌های پس از آغاز تحریم‌ها؛ از تمام ابزارهای خود برای تامین منابع اداره کشور بهره نمی‌گرفت؛ با وجود کاهش بی‌سابقه صادرات نفت ایران، امکان اداره کشور به وجود نمی آمد. منتقدان طی سال‌های گذشته در حالی به انکار توانایی‌های دولت و شرایط خاص کشور اقدام کرده و می‌کنند که دولت موفقیت‌های خود را در این زمینه نه متعلق به خود بلکه مرتبط با نظام جمهوری اسلامی می‌داند. اگر دولت نماینده مردم و نظام باشد که است، هرگونه هجمه به آن را می‌توان در تعبیری گسترده هجمه به مردم و نظام دانست که نتیجه ای جز ناامیدی و بی اعتمادی در پی نخواهد داشت.

به همین دلیل است که «علیرضا معزی» معاون ارتباطات و اطلاع رسانی رییس جمهوری ضمن هشدار درباره اینکه میراث اعتبار زدایی، زمین سوخته است وطن را زمین سوخته نکنید؛ تصریح کرده است: «حاصل اعتبارزدایی بی‌وقفه و نفرت‌پراکنی تمام‌وقت آن شده که وقتی تریبون‌ها و جریان‌ها، همگرا و فارغ از رقابت‌ها درباره‌ سندی غیرالزام‌آور توضیح می‌دهند، شنیده نمی‌شوند و تردید جای اقناع را در افکار عمومی می‌گیرد. کاش می‌فهمیدند اعتبارزدایی بر شاخه نشستن و از بن بریدن است.»

این مشروعیت‌زدایی عموما از سوی کسانی در داخل کشور پیگیری می‌شود که خود سابقه‌ای چندان موجه در حوزه‌های اجرایی نداشته و بارها در انتخابات مختلف از مردم «نه» شنیده‌اند. «محمود واعظی» رییس دفتر رییس‌جمهور گفت: «برخی از این افراد ‌طوری صحبت می‌کنند که انگار تازه وارد ایران شده‌اند و خبر ندارند که مردم می‌دانند، در ۴۰ سال گذشته همه این‌ها در تمام تصمیم‌گیری‌ها بوده‌اند و مسئولیت‌های مختلفی داشته‌اند و اتفاقا باز هم مردم می‌دانند در زمانی که مسوولیت بر عهده ایشان بوده چگونه عمل کرده‌اند و موفق نبوده‌اند.» کارنامه‌های خالی منتقدان دولت در ایام انتخابات به عمد از سوی آن ها به فراموشی می‌رود تا منافع ملی قربانی جناحی‌گری‌ها در موسم انتخابات شود بی آنکه نسبت به تبعات چنین رویدادی آگاه باشند که با چنین روشی آنچه آسیب می‌بیند نه شخص حسن روحانی و دولتش که کشور ایران و مردمش است

منبع: ایرنا