شناسایی آتشفشان فعال در سیاره زهره

به گزارش مجله خبری نگار،یافته‌های اخیر ستاره شناسان، نور جدیدی را بر نزدیکترین همسایه سیاره‌ای زمین و دوقلوی تقریباً همسان ما از نظر جرم و اندازه کلی می‌تابد. طی سال‌های اخیر و با طراحی برنامه‌هایی برای استفاده از کاوشگران روباتیک که قرار است طی ده سال آتی از این سیاره بازدید کنند، زهره مجددا در کانون توجه دانشمندان قرار گرفته است.

باید توجه داشت که مطالعه و رصد زهره علیرغم اینکه درخشان‌ترین جرم در آسمان شب پس از ماه است، بسیار دشوار است. سطح این سیاره همواره توسط لایه‌ای ضخیم از ابر پنهان شده که اجازه دیدن سطح این سیاره توسط تلسکوپ‌ها را نمی‌دهد.

به دلیل جو بسیار اسیدی، دمای سطح زهره ۴۷۵ درجه بوده و فشار هوا خرد کننده است و به همین دلیل تاکنون هیچ فضاپیمایی که برای فرود روی زهره فرستاده شده است بیش از دو ساعت در این سیاره دوام نیاورده است.

اندازه گیری‌های راداری انجام شده توسط فضاپیمای ماژلان، که در طی یک دوره چهار ساله در اوایل دهه نود به دور زهره می‌چرخید، نشان می‌دهد: این سیاره دارای سطحی جهنمی است که با آتشفشان‌های بزرگ و دهانه‌های نسبتاً کم تعدادی پوشیده شده و این موضوع نشان دهنده فعالیت‌های زمین شناسی جدید در این سیاره است.

در این میان مشکل این است که دوران جدید می‌تواند به معنای هزاران یا حتی میلیون‌ها سال پیش باشد. در این شرایط نشان دادن فعال بودن آتشفشان‌ها در زهره یک چالش طولانی مدت بوده که گویا این گره اطلاعاتی توسط مطالعات جدید حل شده است.

طی این مطالعات، رابرت هریک از دانشگاه آلاسکا فیربنکس و اسکات هنسلی در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا در پاسادنا، داده‌های رادار ماژلان را دوباره بررسی کردند تا ببینند آیا می‌توانند تغییرات فیزیکی را در چشم انداز بین مسیر‌های فضا پیمای در حال گردش به دور زهره را پیدا کنند یا خیر؟

آن‌ها طی این مطالعه یک نمای دایره‌ای به عرض ۲/۲ کیلومتر در شمال یک آتشفشان بزرگ به نام Maat Mons مشاهده کردند. این مکان اولین بار در فوریه ۱۹۹۱ توسط رادار تصویربرداری شد، اما هنگامی که برای بار دوم در اکتبر همان سال مشاهده شد، شکل کاملاً متفاوتی داشت.

با این حال، در آن زمان تصور می‌شد که تغییر ظاهری ممکن است صرفاً به دلیل زاویه دید باشد. دکتر هنسلی گفت: وقتی از طرف مقابل به داده‌ها نگاه می‌کنید، هیچ الگوریتم خودکاری وجود ندارد که به شما اجازه دهد آن تغییرات را جستجو کنید.

برای اطمینان از صحت اطلاعات به دست آمده، محققان از روشی به نام orthorectification استفاده کردند تا تصاویر رادار را به شکلی تبدیل کنند که اگر این ویژگی هر بار مستقیماً از بالای آن دیده شود، چگونه به نظر می‌رسند.

نتایج به دست آمده گویای این واقعیت بود که این دو نما هنوز بسیار متفاوت بودند و در نسخه دوم به نظر می‌رسد که گویا گدازه از ویژگی دایره‌ای خارج شده و از یک شیب بیرون ریخته است.

دانشمندان معتقدند: اگر فعالیت آتشفشانی در زهره نادر باشد، مشاهده چنین تغییری در آن دوره زمانی بسیار تصادفی است.

دکتر هریک در این رابطه گفت: من فکر می‌کنم اکثر افراد می‌گویند که این شواهد بسیار خوبی است که بتوانیم فورانی را که در یک بازه زمانی هشت ماهه رخ می‌دهد، ببینیم.

نتایج این مطالعات طی هفته اخیر در کنفرانس علوم قمری و سیاره‌ای در هیوستون ارائه شد و روز چهارشنبه در مجله Science منتشر شد.