اختلالات مفصل گیجگاهی فکی چیستند؟

به گزارش مجله خبری نگار به نقل از هلث لاین، اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (به انگلیسی: Temporomandibular joint) که به نام سندرم مفصل گیجگاهی فکی نیز شناخته شده به گروهی از بیماری‌های مربوط به فک اشاره دارد.

این اختلالات مفصل گیجگاهی فکی یا TMJ را درگیر می‌کنند و با علائم مفصلی در ناحیه فک همراه می‌باشند.

در ادامه قصد داریم درباره اختلالات مفصل گیجگاهی فکی و علل، علائم و روش‌های درمان آن‌ها صحبت کنیم. با ما همراه باشید.

اختلالات مفصل گیجگاهی فکی چیست؟

مفصل گیجگاهی فکی یا TMJ مفصلی است که فک پایین را به جمجمه متصل می‌کند. این مفصل در دو طرف سر و جلوی گوش قرار دارد و به فک امکان باز و بسته شدن برای صحبت کردن و غذا خوردن می‌دهد.

اختلالات مفصل گیجگاهی فکی یا اختلالات TMJ با درگیر کردن این مفصل باعث بروز علائمی همچون حساسیت در مفصل، درد صورت و مشکل در حرکت دادن مفصل می‌شوند که در زنان شایع‌تر از مردان می‌باشد.

این اختلالات قابل درمان هستند، اما از آن جا که ممکن است به دلایل مختلف ایجاد شوند، تشخیص آن‌ها گاهی دشوار می‌شود.

علائم اختلالات مفصل گیجگاهی فکی

علائم اختلالات TMJ به شدت و علت بیماری بستگی دارد، اما شایع‌ترین علامت آن‌ها درد در ناحیه فک و عضلات اطراف آن می‌باشد.

سایر علائمی که معمولا به این اختلالات نسبت داده می‌شود عبارتند از:

دردی که می‌تواند در صورت یا گردن احساس شود

سفتی در عضلات فک

محدود شدن حرکت فک

قفل شدن فک

صدا دادن ناحیه مفصل TMJ

مشکلات دندانی مانند فرسودگی دندان‌ها

وزوز گوش (زنگ زدن گوش)

سرگیجه

سردرد

جابه جایی در فک، تغییر نحوه قرار گرفتن دندان‌های بالا و پایین

علائم ممکن است تنها یک طرف صورت یا هر دو طرف را درگیر کند.

علت اختلالات مفصل گیجگاهی فکی

در بسیاری از موارد علت بروز این اختلالات مشخص نمی‌شود، اما ضربه به فک یا مفصل و همچنین برخی بیماری‌ها یا مشکلات سلامتی ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند، از جمله:

آرتروز

فرسایش (ساییدگی) مفصل

عادت به ساییدن یا فشردن دندان‌ها

مشکلات ساختاری فک در بدو تولد

اختلالات رشد

عوامل خطر زای اختلالات مفصل گیجگاهی فکی

اگرچه برخی عوامل معمولا با بروز اختلالات TMJ ارتباط دارند، اما هنوز ثابت نشده رابطه آن‌ها مستقیم است یا خیر.

برخی از این موارد عبارتند از:

هورمون‌های زنانه (طبق برخی نظریه‌ها استروژن ممکن است در بروز این اختلالات نقش داشته باشد)

وضعیت نامناسب بدن که عضلات گردن و صورت را تحت فشار قرار می‌دهد

استرس طولانی مدت

حرکت بیش از حد مفصل

تشخیص اختلالات مفصل گیجگاهی فکی

تشخیص اختلالات TMJ ممکن است دشوار باشد، زیرا هیچ آزمایش استانداردی برای تشخیص اکثر اختلالات این خانواده وجود ندارد.

گاهی پزشک عمومی بعد از بررسی علائم و جهت تشخیص دقیق تر، بیمار را به دندانپزشک یا متخصص گوش، حلق و بینی ارجاع دهد. همچنین ممکن است وجود تورم یا حساسیت در ناحیه مورد نظر را بررسی کند یا از چندین آزمایش تصویر برداری مختلف استفاده کند، از جمله:

اشعه ایکس

در اشعه ایکس فک و دندان لازم است فرد یک قطعه دهانی کوچک را گاز گرفته و در همان حال دندانپزشک دستگاه تصویر برداری را در اطراف سر او حرکت می‌دهد تا از ناحیه عکس برداری شود.

اشعه ایکس به دندانپزشک این امکان را می‌دهد تا استخوان‌های داخل و اطراف فک و همچنین محل قرارگیری دندان‌ها را ببیند.

سی تی اسکن

سی تی اسکن فک به پزشک اجازه می‌دهد تا بررسی پیشرفته تری از استخوان‌ها و بافت‌های مفصلی نسبت به اشعه ایکس معمولی داشته باشد.

ام آر آی

ام آر آی فک نشان می‌دهد که آیا ساختار فک مشکلی دارد یا خیر. در این روش از یک میدان مغناطیسی برای نشان دادن تصاویر دقیق از اندام‌ها و بافت‌ها استفاده می‌شود.

درمان اختلالات مفصل گیجگاهی فکی

از آن جا که اختلالات TMJ می‌توانند به دلایل مختلف ایجاد شوند، راه‌های مختلفی نیز برای درمان آن‌ها وجود دارد.

به طور کلی پزشکان معمولا به افراد توصیه می‌کنند ابتدا از درمان‌های خانگی شروع کنند، زیرا بسیاری از روش‌های پیچیده‌تر پزشکی هنوز نیاز به مطالعات بیشتر برای اثبات کارایی خود دارند.

درمان خانگی

در بسیاری از موارد، علائم اختلالات TMJ را می‌توان به کمک روش‌های خود مراقبتی در خانه درمان کرد. به عنوان مثال برای کاهش علائم در خانه می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:

مصرف غذا‌های نرم

استفاده از یخ برای کاهش ورم

محدود کردن حرکات فک

اجتناب از جویدن آدامس و غذا‌های سفت

کاهش استرس

انجام تمرینات کششی فک برای کمک به بهبود حرکت فک

دارو درمانی

اگر علائم بیماری با درمان‌های خانگی کاهش پیدا نکند ممکن است نیاز به مصرف برخی دارو‌های بدون نسخه و تجویزی باشد. برخی از این دارو‌ها عبارتند از:

دارو‌های ضد التهابی غیر استروئیدی

کورتیکواستروئید‌ها

شل کننده‌های عضلانی

دارو‌های ضد افسردگی

بی حس کننده‌های موضعی

پزشک به شما کمک می‌کند تا بر اساس وضعیت شخصی و سابقه سلامتی خود تصمیم بگیرید که کدام دارو برای شما بهترین است.

سایر روش‌های درمانی

گاهی اوقات ممکن است پزشک برای بهبود علائم، جلسات فیزیوتراپی توصیه کند. بسته به ناحیه‌ای که نیاز به درمان دارد می‌توان از روش‌های زیر بهره برد:

گرما درمانی

سرما درمانی

طب سوزنی

موبیلیزاسیون بافت

تمرینات مقاومتی

تمرینات کششی

اگر پس از مشورت با پزشک به این نتیجه برسید که اختلال ممکن است به دلیل استرس رخ داده باشد، گفتگو درمانی یا تمرینات مدیریت استرس گزینه‌های درمانی دیگر محسوب می‌شوند.

جراحی و سایر روش‌ها

اگر علائم بیماری با روش‌های ذکر شده بهبود نیابد پزشک ممکن است از درمان‌های جدی‌تر استفاده کند.

تزریق بوتاکس یکی از این درمان‌ها می‌باشد که معمولا با تزریق برای نقاط ماشه‌ای دردناک یا دندان قروچه مزمن انجام می‌شود، اگرچه هنوز شواهد مطمئن درباره اثر بخشی آن وجود ندارد.

در موارد بسیار نادر ممکن است پزشک عمل جراحی پیشنهاد کند، از جمله:

درمان اصلاحی دندان برای بهتر شدن وضعیت جویدن و گاز زدن و تراز کردن دندان‌ها

آرتروسنتز که مایعات و مواد زائد را از مفصل خارج می‌کند

عمل جراحی تعویض مفصل

توجه داشته باشید تکنیک‌های جراحی که برای درمان این بیماری استفاده می‌شوند ممکن است در برخی موارد علائم را بدتر کنند؛ بنابراین قبل از هر گونه اقدام بهتر است با پزشک خود در مورد خطرات احتمالی این روش‌ها صحبت کنید.

پیشگیری از اختلالات مفصل گیجگاهی فکی

ممکن است نتوانید از اختلالات TMJ پیشگیری کنید، اما با کاهش سطح استرس، استفاده از فیزیوتراپی، تمرینات ورزشی مناسب و مشورت با دندانپزشک یا پزشک در صورت دندان قروچه می‌توانید علائم را کاهش دهید.

برخی راه حل‌های موجود برای دندان قروچه شامل استفاده از نایت گارد و مصرف گاه به گاه شل کننده‌های عضلانی است.