به گزارش مجله خبری نگار، «آنوواک» که با نامهای «آنیواک» و «آنیوآ» هم شناخته میشود، به گروهی از قبایلی گفته میشود که در حاشیه ساحل یا رودخانهها در کشور سودان زندگی میکنند. این قبایل، از خوشه «لو»، در بخشهایی از شرق آفریقا و عمدتا در روستاهای واقع در امتداد سواحل و رودخانههای جنوب شرقی کشور سودان جنوبی و همچنین جنوب غربی اتیوپی، بهویژه منطقه «گامبلا» زندگی میکنند. «آنوواک» در لغت بهمعنای «به اشتراک گذاشتن»، از قدیمیترین قبایل این منطقه است که با پوست تیره اهالی اش شهرت جهانی پیدا کردهاست. در سال ۱۹۵۸ تخمین زده شد که جمعیتشان ۳۰ تا ۴۰ هزار نفر است و دوسوم آنها در اتیوپی زندگی میکنند. در مینیپرونده امروز با «جیجو» یکی از جوانان اهل آنوواک که با او از طریق فیس بوک آشنا شدم، همصحبت میشوم.
«جیجو» که عاشق موزیک و خوانندگی در سبک رپ است، درباره بافت جمعیتی و کار روزانه مردم آنیواک میگوید: «جامعه اینجا، سالهاست که بهعنوان یک جمعیت بومی توسط دولت به حاشیه رانده شدهاست. مردم من ازطریق کشاورزی، شکار، ماهیگیری، دامداری و کار در معدن طلا و آهن، امور روزمره خود را میگذرانند. البته عمده ساکنان، کشاورزان و دامدارانی هستند که ذرت، لوبیا و تنباکو میکارند یا گاو، بز و مرغ پرورش میدهند. حیاتوحش این منطقه بهویژه فیلها، گاومیشها و... ظرفیت بسیار زیادی در جذب گردشگر دارد. رژیم غذایی ما عمدتا از آرد، گوشت ماهی و مرغ تشکیل شدهاست. قبیله ما منشأ زبانی مشابهی با همسایگان خود در اوگاندا، کنیا، تانزانیا و کنگو دارد و مذهب بیشتر اهالی مسیحی است؛ اگرچه هنوز هم برخی به خدای سنتی باستانی «گووک» اعتقاد دارند. درختان نقش مهمی در این دین دارند و حتی امروزه هم در بعضی از روستاها درختان مقدس وجود دارد. مردم ما زندگی اجتماعی تودرتو دارند که توسط روسای قبیله اداره میشود، اما اگر رفتار یا قضاوت آنها راضیکننده نباشد، میتوان حذفشان کرد. اختلافات خانوادگی و دیگر مشکلات بهصورت دموکراتیک در داخل روستا حل میشود».
کل جمعیت این قوم در سراسر جهان ۳۵۰ هزار نفر تخمین زده میشود. «جیجو» با گفتن این نکته به درگیریهای سالهای ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴، با ارتش اتیوپی در ارتفاعات خبر میدهد و میگوید: «آنها ما را میکشند، چون جرئت کردیم در برابر تلاششان برای تصرف سرزمینهای مادریمان مقاومت کنیم. ازنظر تاریخی، قبایل اتیوپیایی با پوستی روشنتر برای بهدست آوردن برده به قبایل ما و اطرافمان حمله میکردند. جدا از بردهداری، زمینهای کشاورزی حاصلخیز و ذخایر طلای ما هم باعث شدهاست تا سرزمینمان موردعلاقه دولت مرکزی برای توسعه اقتصادی و اسکان مجدد جمعیت باشد. بهنظرم اینها هم میراث استعمار است که باعث شده این مردم به دو کشور اتیوپی و جمهوری سودان جنوبی تقسیم شوند. بردهداری در اوایل قرن بیستم، وقتی گامبلا تحت سلطه بریتانیا قرار گرفت، لغو شد، اما در زمان جنگ جهانی دوم با واگذاری این منطقه به اتیوپی، دوباره از سر گرفته شد. حتی پس از لغو رسمی بردهداری، بسیاری از آنوواکها بهطور غیرقانونی ربوده و در خانههای حبشی محصور شدند. امروزه آنوواکها همچنان بهعنوان بردههای «سیاه» تحقیر میشوند، اما مردمی سرسخت هستند که درطول سالها توانستهاند زبان و آداب و رسوم خود را دربرابر سختیها و فشارهای شدید، زنده نگه دارند. این سرسختی همراه با تواناییشان در شکار و ماهیگیری به آنها کمک میکند تا زنده بمانند. با این حال، آنوواکها در اتیوپی همچنان درمعرض خطرند. میگویند تاریخ اولیه و نظام سیاسی سنتی ما به حدود ۲۲۰۰ سال قبل از میلاد برمیگردد. در پایان باید بگویم تاریخ ناپدید شدن و بردگی همراه با ساختار اجتماعی مبتنیبر زندگی خانوادگی، ما را به افراد خارجی بسیار بدگمان کردهاست. ما فقط آرزوی زندگی در صلح داریم».